Một trong những nét đi tảo mộ Thanh minh khác xưa. Đó là trước kia các cụ đi tảo mộ chỉ có nén hương, vàng mã, hoa tươi, thì ngày nay nhà nào cũng xôi, gà, rượu, bia... mang theo.
Tảo mộ Thanh minh không nên ăn uống nơi nghĩa trang
Công việc chính của tảo mộ dịp Thanh minh là sửa sang mộ phần tổ tiên sạch sẽ, đắp lại mộ, rẫy hết cỏ dại và những cây mọc hoang trùm lên mộ để tránh rắn, chuột đào hang, làm tổ trong mộ...
Sau đó thì thắp hương, đặt hoa, đốt chút vàng mã cho linh hồn người mất. Lúc này các cụ già, người lớn, trẻ em thành kính khấn vái tổ tiên. Trẻ em cũng được theo gia đình đi tảo mộ để biết dần những phong tục, rèn cho trẻ sự kính trọng tổ tiên qua tục viếng mộ Thanh minh, và thuộc hết các mộ phần của gia tiên.
Một trong những nét đi tảo mộ Thanh minh khác xưa. Đó là trước kia các cụ đi tảo mộ chỉ có nén hương, vàng mã, hoa tươi - thì ngày nay nhà nào cũng xôi, gà, rượu, bia... mang theo. Ví dụ như ở một số nghĩa trang, nhiều gia đình cúng lễ xong thì ngả lễ, quây quần thụ lộc ngay tại nghĩa trang. Họ tận dụng tất cả những chỗ có bãi trống, bóng cây... để thuê cái chiếu, tấm bạt cùng nhau ăn uống, đánh chén.
Nhiều gia đình tảo mộ Thanh minh xong ngả luôn đồ cúng ra ăn sát mộ phần. Ảnh internet.
Những dãy lán lợp bạt tạm như chợ quê, chia ô đánh số rất dễ tìm. Mỗi ô có thể trải vài chiếc chiếu, hoặc bạt cũ dưới đất, sát các bia mộ (ai lần đầu đến đây mà yếu bóng vía chắc không dám ngồi ăn). Lúc này các gia đình lấy ra đủ thứ thực phẩm, nồi, bếp từ mang theo, góp vào chỗ đồ cúng để con cháu cùng thụ lộc. Thịt gà, bánh chưng, giò, muối chanh... bày hết lên chiếu thành bữa liên hoan sau tảo mộ.
Không ít nhà mang theo can rượu trắng bật nắp rồi chắt ra các chai lọ mang theo chia cho cả đoàn uống để "đuổi âm khí". Một số nhà còn mang thêm bếp từ, nồi lẩu, thùng xốp thực phẩm ướp đá lạnh để ăn lẩu tại nghĩa trang, sum vầy, vui vẻ cùng… "các cụ". Thế là buổi trưa các ki ốt chật kín, nghĩa trang biến thành "nhà hàng tổng hợp khổng lồ" - có đặc trưng là người người ngồi bệt dưới chiếu, không phân biệt giàu hay nghèo và có khá nhiều chiếu ngồi sát nấm mộ, và không ít người đánh chén xong dựa luôn vào thành mộ làm một giấc.
Các nhà tâm linh khuyên rằng, dịp Thanh minh tảo mộ xong không nên ăn uống tại mộ phần. Ảnh internet.
Tảo mộ Thanh minh xong nên tìm chỗ khác rửa ráy sạch sẽ mới ăn uống. Hoặc về nhà tẩy uế thân thể, dâng cỗ cúng Thanh minh lên ban thờ xong hãy tề tựu ăn uống sum vầy vui vẻ và an toàn. Ảnh internet
Theo chia sẻ của chuyên gia phong thủy Hà Thanh, gia chủ cúng xong không nên ăn đồ cúng ở nghĩa trang - bởi quan niệm từ xưa cho rằng đó là nơi có nhiều năng lượng xấu, rất dễ nhiễm vào đồ ăn, thức uống. Nếu có ăn thì những thực phẩm đó không còn ngon lành, vệ sinh thực phẩm không đảm bảo, còn rất dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy...
Với đồ uống thì nên dùng nước lọc sạch, không nên pha trà, uống nước trà ở nghĩa trang, mộ phần vì quan niệm dân gian cho rằng trà có khả năng hút âm khí và các năng lượng xấu rất mạnh.
Theo ông, muốn gia đình, họ tộc, con cháu ăn uống, đánh chén trong dịp Thanh minh thì tốt nhất sau khi đi tảo mộ ở nghĩa trang hãy đi chỗ khác, hoặc thuê nhà để để rửa ráy sạch sẽ mới ăn uống.
Hoặc về nhà tẩy uế thân thể xong thì mới dâng cỗ cúng Thanh minh tại gia - lúc này gia tiên mới nhận được và thụ hưởng (theo quan niệm của một số người thì cúng bái ở nghĩa trang đông đúc các cụ có thể không nhận được, hoặc nhận đủ vì những "vong lang thang" sẽ cướp hết). Con cháu sau khi xả hơi, nghỉ ngơi lúc này mới tề tựu ăn uống sum vầy vui vẻ và an toàn cho cơ thể.
Tảo mộ Thanh minh hoặc đi thăm mộ dịp khác đều không nên ăn đồ cúng để lại trên mộ
Bên cạnh đó, tuy có rất nhiều đồ ăn thức uống, nhưng người xưa đã nói: "Dù đói đến đâu, đừng ăn đồ cúng ở mộ". Theo quan niệm đó thì người chết đều có linh hồn, có thể nhận được đồ cúng dương gian. Mùa tảo mộ Thanh minh nhiều mộ có đồ ăn, bánh kẹo bày cúng - một số người cho đó là đồ đã cúng cho người đã mất nên gia đình không mang về, mà cứ để đó để ai cần thì nhặt ăn.
Phong thủy sư Tam Nguyên nhiều lần khuyên người dân rằng: Tất cả đồ cúng ngoài nhà không nên ăn uống (như đồ cúng ở mộ, đồ cúng cho chúng sinh).
Nhiều nhà tâm linh cũng cho rằng, lễ vật ở mộ không được tự ý ăn – bởi quan niệm cho rằng ăn lễ vật cúng ở mộ là bất kính với người đã mất. Cho nên dù đi đường đói khát thấy đồ cúng ở mộ bên đường - nhất là mùa tảo mộ Thanh minh tốt nhất không nên ăn kẻo gây họa cho bản thân.
Tiết Thanh minh không sát sinh, không nên đặt đồ mặn, ăn uống tại mộ phần
Dịp Thanh minh khi đến nghĩa trang, khu lăng mộ... tu sửa mộ phần và tưởng nhớ người đã mất cần nghiêm cẩn, thành kính. Tốt nhất nên cúng đồ chay - bởi quan niệm ăn chay, niệm Phật mới dễ siêu thoát.
Theo TS Vũ Thế Khanh (Tổng giám đốc Liên hiệp KHCN Tin học Ứng dụng UIA), tiết Thanh minh cần sắm đủ đồ lễ đi tảo mộ, nhưng không nên cúng đồ mặn vì sẽ phải sát sinh – vì theo quan niệm như thế sẽ khiến người đã chết tham luyến đồ ăn, thức uống cõi trần mà không siêu thoát được.
Muốn cúng đồ mặn chỉ nên dùng xôi, bánh chưng, khoanh giò – và chỉ đặt ở miếu quan Thần linh.
* Bài viết chỉ có tính chất tham khảo.
