Không chỉ quả mà ngay cả lá, rễ và hạt của loại cây này đều có thể dùng được.
Dưa gang tây hay còn gọi là dưa tây, chùm hoa dưa, lạc tiên bốn cạnh,… tên khoa học là Passiflora quadrangularis L. Loại quả này thuộc họ Lạc tiên và có nguồn gốc ở Nam Mỹ nhưng hiện được trồng khá nhiều ở Việt Nam.
Đây là loại cây dây leo, lá hình tim. Hoa dưa tây khá lớn, màu tím và có cuống dài, mùi thơm ngan ngát, dễ chịu. Quả dưa khá to, dài khoảng 20 – 25cm, nặng từ 1-2kg. Quả có màu xanh lục nhạt, thịt bên trong màu trắng ngà và chứa nhiều hạt nhìn hơi giống hạt chanh leo.
Quả dưa gang tây tươi có thể dùng để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Khi còn xanh, bạn có thể dùng quả này để nấu canh, ăn sẽ giống đu đủ. Khi quả đã chín, phần thịt bên trong sẽ nhầy như keo, bở như dưa bở, màu trắng hơi chua và dịu, mùi thơm. Lúc này bạn có thể dùng để xay sinh tố, làm dưa dầm hoặc ăn kèm sữa hoặc đường đều được.
Dưa gang tây chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do. Ngoài ra, loại quả này còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất, có tác dụng hỗ trợ đường tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gout,…
Hoa của cây dưa gang tây có màu tím, trông rất độc đáo, đẹp mắt và có mùi thơm.
Không chỉ quả mà ngay cả lá, rễ của cây dưa tây tuy chứa độc nhưng đều có thể dùng trong y học. Theo y học hiện đại, rễ cây dưa gang tây có thể điều trị giun, giúp lợi tiểu, an thần, gây nôn,… nhưng nếu sử dụng ở liều cao có thể gây ngủ, gây mê mạnh.
Lá của loại quả này dùng để làm dịu các bệnh lý về gan, điều trị đái tháo đường,… Hãm nước từ lá uống có thể trừ giun sán, hoặc bạn có thể đun nước lá dưa gang tây để tắm, trị ngứa ngoài da.
Hạt dưa gang tây có tác dụng điều trị sán đường ruột. Vỏ quả có tác dụng an thần, hỗ trợ điều trị mất ngủ, tiêu chảy, kiết lỵ, suy nhược thần kinh,…
Bên trong quả dưa gang tây.
Cách trồng và chăm sóc cây dưa tây
Cây dưa gang tây thích nghi được với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm hoặc hơi khô. Cây ưa sáng, và phải có giàn leo thì cây mới ra nhiều hoa và quả. Vì vậy, bạn có thể trồng dưa tây tại nhà để vừa lấy quả ăn, vừa tạo bóng mát và làm cảnh.
Khi trồng dưa tây phải làm giàn cho cây leo.
Loại cây này có thể trồng được bằng cả hạt và các đoạn thân cây. Để cây sinh trưởng tốt và cho năng suất tối đa, bạn cần chú ý những điều sau:
- Đất trồng: Đất cần ẩm và tơi xốp, thoát nước tốt. Khi trồng cây nên đào hố sâu.
- Tưới nước: Đây là loại cây ưa ẩm nên bạn cần tưới nước cho cây hàng ngày.
- Bón phân: Khi dây leo bò lên kín giàn, bạn có thể bón phân NPK và bổ sung phân chuồng ủ hoai mục cho cây. Bởi nếu cây không đủ chất dinh dưỡng, tỷ lệ đậu quả rất thấp, và nếu có đậu quả thì quả chỉ lớn 1 thời gian ngắn rồi teo hoặc có hình thù không được bắt mắt.
