Chợ trâu Bắc Hà được xem như là "sàn giao dịch trâu bò" lớn nhất khu vực Tây Bắc. Không chỉ vậy, đây còn là nơi giao lưu và buôn bán của người dân địa phương cùng các thương lái.
Đã từ lâu, chợ trâu Bắc Hà được xem như là "sàn giao dịch trâu bò" lớn nhất khu vực Tây Bắc. Không chỉ vậy, đây còn là nơi giao lưu và buôn bán của người dân địa phương cùng các thương lái. Trước đây, chợ thường họp vào chủ nhật hàng tuần, trùng với thời gian của chợ phiên Bắc Hà, nhưng hiện tại đã được chuyển sang thứ sáu hàng tuần.
Chợ được họp ngay gần chợ phiên Bắc Hà, thu hút rất nhiều người từ các thôn, bản vùng cao của tỉnh Lào Cai và thỉnh thoảng cả từ các tỉnh khác đến tham quan và vui chơi. Nhiều hộ gia đình có trâu bán, do nhà ở xa chợ hàng chục cây số, phải dậy từ 4h sáng để kịp phiên chợ. Vào ngày chợ họp, có thể thấy hàng trăm con trâu được bày bán trên diện tích hàng nghìn mét vuông. Mỗi con trâu có mức giá khác nhau, từ vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng, tùy thuộc vào độ tuổi, cân nặng và dáng vẻ.
Khung cảnh nơi diễn ra họp chợ.
Trên con đường dài khoảng 1km hai bên bờ sông, hàng trăm con trâu, bò được người dân và thương lái đưa đến thị trấn Bắc Hà. Những ai sống gần thường dắt trâu đi, trong khi những nhà xa thì thuê xe tải để chở. Có người tìm kiếm con trâu tốt với giá hời, trong khi người khác mong muốn bán được giá cao cho trâu, bò của mình.
Mỗi phiên chợ có gần trăm con trâu được mua bán, từ những con dùng để giống, cày bừa cho đến những con lớn có thể làm thịt. Người dẫn trâu đi xuôi, người lại đi ngược, trâu thì buộc vào gốc cây, trâu khác thì buộc vào thành cầu… Mọi người đều tranh thủ vừa đi bán vừa trò chuyện với nhau. Tại đây, trâu được bày bán với đủ loại, kích thước và độ tuổi, từ nghé đến trâu trưởng thành, từ trâu lấy thịt đến trâu nái.
Việc mua trâu tùy thuộc vào mục đích như lấy thịt, nuôi sinh sản hay phục vụ sản xuất, do đó cách xem và lựa chọn cũng khác nhau.
Người mua thường xem xét kỹ lưỡng các chi tiết như chân, sừng, khoáy và dáng dấp của từng con trâu. Quá trình mua bán diễn ra nhanh chóng sau khi các bên ngã giá và thực hiện giao dịch bằng tiền mặt. Giá trâu tại chợ dao động từ 18 đến 40 triệu đồng cho mỗi con trưởng thành, trong khi giá nghé rơi vào khoảng 6,5 đến 8 triệu đồng mỗi con.
Theo nhiều người dân, để chọn được con trâu tốt cần phải biết cách lựa chọn và tham khảo ý kiến từ những người có kinh nghiệm. Phần lớn các con trâu trước khi đem ra chợ đều được bơm nước. Mục đích của chiêu này không chỉ làm cho trâu trở nên mập mạp hơn mà còn giúp bộ lông của chúng bóng mượt và bắt mắt hơn. Dù vậy, những chiêu trò này khó có thể qua mắt những người mua dày dạn kinh nghiệm. Những con trâu mộng to khỏe, lực lưỡng, với thân hình đen bóng và dáng đứng lừng lững, cùng với cặp sừng nhọn thường được nhiều người lựa chọn.
Thương lái lựa chọn kỹ lưỡng khi mua bán trâu.
Khi xem trâu, khách hàng thường cạy miệng để đếm răng, xác định tuổi tác của chúng, rồi tiếp tục kiểm tra vai, hông và háng. Một con trâu đẹp phải trẻ, để còn có thể phát triển, với vai và hông nở, lông mượt mà. Việc chọn một con trâu khỏe mạnh để cày ruộng vẫn là ưu tiên hàng đầu của nhiều người khi đến chợ trâu Bắc Hà. Người mua luôn xem xét rất kỹ và chú ý đến việc kiểm tra xem trâu đã thay răng hoặc thay lông chưa để đánh giá tuổi tác và sức khỏe của chúng.
Càng về trưa, chợ trâu Bắc Hà càng trở nên đông đúc hơn.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đến đây chỉ để mua hay bán trâu. Đối với người dân vùng cao, chợ trâu còn là nơi để họ gặp gỡ, giao lưu và trò chuyện, tạo nên một bức tranh đa sắc màu cho phiên chợ này. Dù có bán được trâu hay không, những người chủ trâu đến chợ Bắc Hà vẫn không cảm thấy buồn lòng. Họ xem đây là cơ hội để khoe trâu nhà mình, như một hình thức triển lãm giữa phiên chợ đặc biệt của vùng Tây Bắc.
Trước đây, phiên chợ chủ yếu có trâu của bà con địa phương, nhưng hiện nay, sự nhộn nhịp của chợ trâu đã thu hút nhiều thương lái từ Nghệ An, Thanh Hóa đến tham gia, làm cho phiên chợ trở nên phong phú hơn.
Không chỉ có người mua, người bán, sự độc đáo của phiên chợ này còn thu hút nhiều du khách đến tham quan và trải nghiệm. Nhiều YouTuber, TikToker cũng tìm đến đây để livestream, mang đến cho khán giả những hình ảnh sinh động về chợ trâu Bắc Hà.
