Xưa, rau củ khởi được trồng làm hàng rào rồi thu hái đọt non và lá để nấu canh hay chế biến thành các món ăn bài thuốc chữa bệnh.
Rau củ khởi là thực vật than nhỏ, phân nhánh. Lá cây màu xanh, mọc so le trên các cành nhỏ, đầu lá nhọn, có cuống ngắn. Tại Việt Nam, loại rau này được trồng chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc. Đặc biệt đây được xem là loại rau đặc sản của Sa Pa (Lào Cai).
Chị Thu Hằng (32 tuổi, Lào Cai) cho biết: “Với nhiều người thì rau củ khởi rất lạ lẫm, song người Lào Cai thì ai cũng biết bởi nó rất ngon và mang hương vị đặc trưng không có loại rau nào có thể sánh bằng.
Xưa, rau củ khởi thường được người dân quê tôi trồng cây củ khởi làm hàng rào rồi thu hái đọt non và lá để nấu canh hay chế biến thành các món ăn bài thuốc chữa bệnh”.
Rau củ khởi được xem là loại rau đặc sản của Sa Pa (Lào Cai).
Mấy năm gần đây, chị Thu Hằng ngỡ ngàng khi thấy người dưới xuôi tìm kiếm loại rau này về thưởng thức. Thậm chí bạn bè của chị ở Hà Nội đã gọi điện nhờ chị đặt mua và gửi xuống thành phố giúp. “Tôi bất ngờ lắm bởi rau củ khởi ít người biết, chỉ có ai đến Sa Pa du lịch mà ưa thích rau rừng thì mới thưởng thức món ăn từ loại rau dại này. Sau đó tôi đã nhờ người trên thị trấn Sa Pa mua giúp bạn bè. Dần dần tôi trở thành con buôn đặc sản Sa Pa luôn”, chị Thu Hằng nói.
Cũng theo chị Thu Hằng, rau củ khởi thường được nấu với nước xương và thịt băm. Ban đầu, mọi người sẽ cảm thấy có chút vị đắng ở đầu lưỡi, nhưng sau đó dần dần cảm nhận được vị ngọt đọng lại. Và khi thưởng thức, bạn sẽ có cảm giác vô cùng thích thú và yêu thích loại rau này.
Theo chị Thu Hằng, rau củ khởi thường được nấu với nước xương và thịt băm.
Mặc dù rau củ khởi có quanh năm song chị Thu Hằng chỉ rao bán khi có hàng. Chị bảo khách của chị chủ yếu là người quen đã từng thưởng thức loại rau này. Chị bán với giá khá cao bởi việc thu gom không hề dễ như những loại rau rừng khác: chừng 80.000 – 100.000 đồng/kg.
Anh Lâm Hoàng (35 tuổi, Hà Nội) cho hay: “Tôi lên Sa Pa công tác rồi được người bạn ở đó giới thiệu món canh rau củ khởi. Lúc đầu tôi từ chối ăn vì thử thì thấy nó đắng quá. Nhưng anh bạn bảo đừng từ bỏ, hãy ăn chậm chậm để cảm nhận. Cuối cùng tôi ăn liền lúc 2 bát canh củ khởi bởi nó quá là ngon và hương vị vô cùng đặc biệt. Tôi đi nhiều nơi và được thưởng thức rất nhiều món ăn ngon nhưng củ khởi gây ấn tượng nhất đối với tôi”.
Chính vì “mê mệt” món rau đặc sản này, vì thế khi về Hà Nội anh Lâm Hoàng đã tìm mua loại rau này. Tuy nhiên cả chợ mạng lẫn chợ dân sinh đều không có ai rao bán chúng. Anh đành nhờ bạn trên Lào Cai mua giúp vài cân về ăn dần.
Không chỉ là rau đặc sản, củ khởi còn có công dụng vô cùng tốt cho sức khỏe. Theo đó trong loại rau này chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như protein, glucid, chất xơ, tr, caroten, vitamin C... Ngoài ra rau cử khởi có thể nhuận phổi, mát gan, bổ thận, ích khí, sinh tinh, trợ dương, chữa tiểu đường.
