Theo chân vị hòa thượng đến tận miếu hoang, tên trộm không ngờ nhận được chiếc bát quý giá đó một cách dễ dàng như vậy. Quá tò mò, tên trộm đem hỏi thiền sư thì nhận được bài học lớn nhất cuộc đời.
Có vị hòa thượng nó cả đời sống thanh tịnh, gia tài chỉ có một chiếc bát để khất thực. Sự trí tuệ, khiêm nhường của ông khiến ai nấy không khỏi ngưỡng mộ.
Hoàng hậu khi đó vô cùng sùng bái vị hòa thượng này. Khi hòa thượng vào thành khất thực, hoàng hậu đã cố tình cho ông một chiếc bát bằng vàng quý giá. Khi vị hòa thượng vào cung điện thuyết Pháp, hoàng hậu nói:
“Trước tiên, xin ngài hãy đồng ý tặng cho ta một vật”.
“Bần tăng trên người chẳng có thứ gì ngoài một chiếc bát để đi khất thực. Vậy thứ hoàng hậu cần là gì?”, vị hòa thượng đáp lời.
“Thứ ta muốn chính là cái bát đó của ngài”.
“Xin hoàng hậu nhận lấy”.
Hoàng hậu tiếp lời: “Vẫn chưa xong. Ta muốn đổi một thứ với ngài, xin hãy nhận chiếc bát của ta”.
Vị hòa thượng đáp: “Được, bát gì cũng được”.
Vị hòa thượng nọ hoàn toàn không biết chiếc bát mà hoàng hậu đưa cho ông chính là được làm bằng châu báu quý giá. Trước đó, một tên trộm phát hiện sự thật này liền bám theo ông đi tới ngôi miếu hoang đổ nát.
Ngôi miếu hoang đó chỉ còn lại 4 vách tường, không có mái che, mọi thứ hoang tàn đổ nát như thể đã quá lâu rồi không có người ghé qua. Trên tường có một cửa sổ nhỏ. Tên trộm ẩn nấp phía ngoài đó và tính kế sẽ chờ đến khi vị hòa thượng ăn xong rồi nghỉ ngơi thì ra tay.
Nhưng điều bất ngờ là sau khi ăn xong, vị hòa thượng này không hề nâng niu chiếc bát kia mà tiện tay quăng chiếc bát đó ra ngoài cửa sổ, ngay nơi tên trộm đang ẩn náu.
“Sao lại có loại người như thế này? Ăn xong rồi vứt cái bát quý giá này đi. Hay là cái bát này không có giá trị gì nhỉ?”.
Quá bất ngờ trước hành động đó, tên trộm đứng dậy rồi tiến về phía vị hòa thượng hỏi:
“Tôi có thể hỏi ngài một câu được không? Ngài có biết chiếc bát ngài vừa bỏ đi là một báu vật không?”.
“Đương nhiên ta biết. Ngươi đừng lo lắng, chiếc bát đó giờ là của ngươi. Ta cho ngươi nên lần này ngươi không bị tính là ăn trộm. Đó là món quà ta tặng cho ngươi.
Ta cả đời sống thanh đạm, chỉ có chiếc bát là tài vật duy nhất để đi khất thực qua ngày. Ta cũng biết rõ chiếc bát này mình chẳng thể giữ được lâu vì dù sao khi ta ngủ cũng có người lấy đi. Ngươi đã không quản đường xa vất vả, theo ta từ trong thành về tới đây, vậy nên ngươi hãy nhận đi”, vị hòa thượng đáp.
Tên đạo tặc nghe vậy liền nói: “Ngài đúng là bậc thánh nhân, ngài thực sự không để tâm tới cái bát trân quý này sao?”.
Vị hòa thượng đáp: “Từ sau khi ta lĩnh ngộ được chân lý, đối với ta mà nói tất cả mọi thứ đều chẳng chút giá trị nào”.
Tên đạo tặc nói: “Vậy xin ngài hãy tặng cho tôi một điều quý giá hơn: Làm sao để lĩnh ngộ được chân lý mà ngay cả kim tiền cũng chẳng thể so bì?”.
Vị hòa thượng đáp: “Rất đơn giản”.
Tên đạo tặc nói: “Nhưng tôi nói trước, tôi là một tên đạo tặc khét tiếng vùng này đấy!”.
Vị hòa thượng không mảy may động tâm: “Đừng quá bận tâm những điều nhỏ nhặt đó, mỗi người chúng ta đều là một tên trộm. Vì sao? Vì từ khi sinh ra, chúng ta đã không ngừng lấy những thứ của người khác, mỗi người đều là đạo tặc, vậy nên đừng quá bận tâm.
Ta cũng vì thế mà cả đời áo chỉ sờn vai, sống một cuộc sống thanh bần qua ngày. Bất luận là ngươi làm việc gì, chỉ cần chú tâm làm cho tốt việc đó là được.
Ngươi hãy ghi nhớ: Trước khi trộm đồ người khác, hãy nghĩ đến cảm giác của họ và nhận thức của mình. Nếu như không thể nghĩ đến cảm giác của họ vậy thì đừng lấy. Nguyên tắc chỉ đơn giản vậy thôi”.
Tên trộm nghe xong đáp: “Việc này quá đơn giản. Sau này tôi còn có thể gặp lại ngài không?”.
Vị hòa thượng đáp: “Ta sẽ ở đây hơn chục ngày, trong khoảng thời gian này ngươi đều có thể tìm ta, nhưng mà trước tiên ngươi hãy thử làm theo điều ta nói”.
Vậy là trong mười mấy ngày này tên đạo tặc thử làm theo điều vị hòa thượng nói, anh ta phát hiện rằng đó là việc khó nhất trên đời.
Thậm chí có lần anh ta vào hẳn trong hoàng cung, mở hòm vàng bạc kim ngân ra, nhưng… Mỗi khi muốn lấy một món đồ, trong lòng anh ta liền nhớ đến sự nhận thức của mình.
Vì để tuân thủ lời hứa, nên mười mấy ngày qua đi, anh ta cũng chẳng lấy được món đồ nào. Anh ta phát hiện khi một người có được nhận thức của mình, ăn cắp đồ của người khác quả là một việc muôn vàn khó khăn. Cuối cùng thì dục vọng trộm đồ trong anh ta cũng dần mất đi.
Anh ta đến tìm vị hòa thượng kia nói: “Cuộc sống của tôi bị ngài làm cho đảo lộn hết cả. Bây giờ tôi không thể ăn trộm được thứ gì nữa cả”.
Vị hòa thượng nói: “Vấn đề là ở anh không phải ở ta, nếu như anh vẫn cứ muốn tạo nghiệp như cũ, vậy thì đem nhận thức đó bỏ đi”.
Tên đạo tặc đáp: “Nhưng mà những khoảnh khắc có được nhận thức đó rất quý giá. Cả đời tôi chưa bao giờ có được những phút giây tự tại như vậy, dù cho có vàng bạc châu báu của cả vương quốc này cũng chẳng thể so bì”.
“Bây giờ tôi đã hiểu được ý nghĩa câu nói của ngài: Sau khi lĩnh ngộ được chân lý thì mọi thứ chẳng đáng giá đồng tiền.
Tôi cũng không ngừng lĩnh ngộ được nhận thức mới. Tôi đã được uống qua nước cam lộ, tin rằng ngài nhất định thời thời khắc khắc đều được đắm chìm trong đó. Vậy nên ngài có thể thu nhận tôi làm đồ đệ học theo ngài không?”.
Vị hòa thượng đáp: “Đúng là ta thời thời khắc khắc không đâu là không tham ngộ trong chân lý. Ngay từ lúc đầu anh bám theo ta, ta đã điểm hóa nhận anh làm đồ đệ rồi. Khi đó anh muốn trộm bát của ta, nhưng ta thì lại nghĩ làm sao để ‘trộm’ anh lại, vậy nên chúng ta không hẹn mà hợp”.
