Gần đây, những món ăn vặt từ quả chùm ruột được người thành phố "săn lùng", đặc biệt vào dịp Tết.
Khi các loại mứt truyền thống đã quá quen thuộc thì những năm gần đây, các chị em có xu hướng tìm đến những loại mứt mới lạ, có vị chua chua ngọt ngọt phù hợp để giải ngán những ngày Tết, trong đó có mứt chùm ruột.
Mứt chùm ruột nổi tiếng với màu sắc bắt mắt và vị ngọt ngọt, chua chua rất thơm ngon. Đây là một đặc sản nổi tiếng ở Tây Ninh được nhiều du khách tìm mua về làm quà cho người thân, bạn bè mỗi khi đến vùng đất này. Mỗi khi thấy buồn miệng, những quả mứt chùm ruột chua ngọt sẽ khiến bạn ăn mãi không biết chán.
Theo tìm hiểu, chùm ruột ra hoa từ tháng 12 và trái chùm ruột chín rộ từ tháng 6 đến tháng 8. Lúc này, nhìn lên cây chùm ruột chỉ thấy một sắc vàng rực át cả màu xanh của những chiếc lá. Những quả chùm ruột chín vàng từng gắn với ký ức tuổi thơ của thế hệ 8X, 9X, từng là thức ăn vặt "cứu đói" không thể nào quên.
"Trước đây làm gì có bánh trái nhiều như bây giờ, những ngày được nghỉ học hay lúc tan học, đám trẻ con trong xóm lại rủ nhau đi hái chùm ruột rồi đổ ra thau dầm với mắm và đường. Đứa nào đứa nấy ăn ngấu nghiến kèm theo nhăn mặt, hít hà, lè lưỡi, … vậy mà chỉ vài phút là hết bay. Giờ nhớ lại vẫn thấy thèm thuồng", bạn Hoàng Anh (ở Tây Ninh) kể.
Những năm gần đây, thứ quả dại này lên đời thành đặc sản được các chị em thành phố ưa chuộng, đặc biệt mứt chùm ruột rất đắt khách vào dịp Tết. Từ chùm ruột có thể làm thành các món: chùm ruột chanh muối, chùm ruột xóc muối đường, mứt chùm ruột...
Với màu sắc bắt mắt và vị chua vốn có, thứ quả này khiến ai nhìn thấy cũng thèm thuồng.
Theo khảo sát, chùm ruột tươi có giá từ 20.000-30.000 đồng/kg, còn các món chùm ruột xóc muối, mứt... có giá từ 120.000-180.000 đồng/kg. Những sản phẩm từ chùm ruột được đóng thành hộp sang chảnh, phù hợp để làm quà tặng gần xa cho người thân, bạn bè.
Bạn Hoàng Anh cho biết cây chùm ruột rất sai quả, đến mùa trái chín lúc lỉu, nếu không hái kịp quả sẽ rụng đầy gốc. Vì thế, người dân ở Tây Ninh thường làm thành mứt để bảo quản được lâu. Để làm mứt chùm ruột, quả tươi khi mang về sẽ được rửa sạch, bỏ cuống rồi cho vào ngăn đá tủ lạnh. Sau khi để qua đêm, người ta mới lấy chùm ruột ra rã đông, vắt cho thật ráo nước rồi mới ướp đường, lại để thêm một đêm nữa.
Chùm ruột ướp đường qua đêm sẽ được mang đi sên trong chảo lớn. Công đoạn này cần người có kinh nghiệm sên mứt chùm ruột bởi họ sẽ biết dùng lửa thế nào cho đường bám đều vào quả mà không làm cháy khét. Ngoài ra, để mứt sau khi hoàn thành có màu đỏ đẹp mắt, người ta thường cho thêm phẩm màu hoặc một chai sting dâu vào sên chung. Chùm ruột được sên cho đến khi có màu đẹp mắt mà nước đường vẫn còn là dùng được. Muốn thêm vị mặn cay cho mứt, bạn cũng có thể rim chùm ruột với muối ớt.
Ở quê chùm ruột xanh còn chấm cá kho, ăn với mắm quẹt hay nấu canh chua cá rô. Theo đó, thay vì dùng me hay chất tạo vị chua thì bà con nội trợ miền Tây thay bằng chùm ruột, vị chua thanh đặc trưng, ngon không lẫn vào đâu được.
