Trước đây, quả trứng gà không được ưa chuộng, đến mùa quả chín nứt toác rồi rụng đầy gốc. Mấy năm nay, nhiều người bất ngờ khi thứ quả quê này được bán ở thành phố.
Với các thế hệ 8X, 9X lớn lên ở các miền quê Việt Nam, quả trứng gà vô cùng quen thuộc. Quả này có tên tiếng Pháp là pouteria lucuma, thuộc họ Sapotaceae. Khi trái chín, ruột có màu vàng đẹp như lòng đỏ hột gà luộc, chúng còn có tên là lekima, hoặc có nơi còn gọi là trái ôma.
Trước đây quả trứng gà được trồng ở khắp 3 miền, có loại trái tròn, có loại trái dài và loại trái hình tim. Loại quả này cũng từng gắn liền với hình ảnh người nữ anh hùng Võ Thị Sáu qua câu hát: "Mùa hoa lêkima nở ở quê ta miền đất đỏ... Thôn xóm vẫn nhắc tên người anh hùng đã chết cho mùa hoa lêkima nở"…
Quả trứng gà vào mùa từ khoảng tháng 4 đến tháng 8 hàng năm. "Hồi còn bé, mình nhớ nhà nào cũng có vài cây trứng gà, vừa để lấy bóng mát vừa lấy quả. Loại quả này dạng bột, ăn rất bở. Khi chín quả nứt toác, rụng xuống đất và giập nát. Nhưng loại quả này không mấy ai ăn, đến mùa rụng đầy gốc. Chỉ có đám trẻ con hái trái xanh chấm muối ớt như thức quà vặt. Vì không được ưa chuộng nên người dân phải cho bò cho lợn ăn cho đỡ tiếc. Sau này kinh tế phát triển, người người nhà nhà chặt cây làm nhà bếp khép kín. Từ đó mình ít thấy cây trứng gà", bạn Minh Phương (ở TP.Vinh, Nghệ An) chia sẻ.
Từ thứ quả bỏ đi, mấy năm gần đây, quả trứng gà bất ngờ được bán tại nhiều chợ ở Hà Nội và cả trên chợ mạng. Theo khảo sát, quả trứng gà có giá từ 25.000-35.000 đồng/kg, một số nơi còn bán với giá lên tới 55.000 đồng/kg.
Bán quả trứng gà ở chợ Xa La (Hà Đông, Hà Nội), chị Nhàn (quê ở Hưng Yên) cho biết: "Loại quả này bở, ngọt, ai không thích thì chê nhưng ai đã thích thì rất mê. Tôi có những khách ruột đến mùa ngày nào cũng mua về ăn. Theo kinh nghiệm, để chọn được trái trứng gà chín, ngọt, bở, thơm, người mua không nên ham trái láng đẹp mà lựa trái hình trái tim, một đầu nhọn, vỏ mỏng, nếu ăn ngay nên chọn trái mềm".
Nếu trước đây các nhà chặt bỏ cây trứng gà, thì bây giờ một số hộ trồng lại để hái trái bán. Trứng gà trước trồng từ hột phải mất 7 - 10 năm mới cho trái, hiện nhiều người trồng cây chiết, ghép nên thời gian cho trái nhanh hơn.
Vừa mua 2kg quả trứng gà, chị Lan Anh (ở Hà Nội) khoe lên Facebook cá nhân: "Có ai mê quả trứng gà giống em không ạ. Ngày trước ở quê nhiều lắm, ăn lúc nào cũng được. Mà cây trứng gà còn gắn với cả tuổi thơ của em, quả thì ăn, hoa thì xâu vòng, trưa nào cũng trốn mẹ ngồi gốc nhặt hoa xâu vòng tay, vòng cổ. Còn nhớ quả trứng gà chín có vị ngọt, bở và màu vàng như lòng đỏ trứng gà, nên cái tên gọi mới giống nhau, ăn chậm từ từ thôi, chứ ăn nhanh là nghẹn cổ.
Loại quả này nếu để chín trên cây thì nứt toác rồi rụng xuống rất bẩn nên phải hái từ khi mới ương ương. Mỗi lần mình về quê là hái cả thùng để chín ăn dần. Bao nhiêu năm lên thành phố giờ mới thấy có nơi bán quả trứng gà, mình phải mua ngày về thưởng thức".
