Năm nào cũng vậy, cứ đến dịp lễ hội Halloween thì tại thành phố Omaha thuộc bang Nebraska, Hoa Kỳ đều có tổ chức hội thi bí ngô (còn gọi là bí rợ, bí đỏ), ai trồng được quả bí ngô to nhất, đẹp nhất sẽ thắng giải.
Quả bí ngô được xem là biểu tượng của ngày lễ Halloween tại Nebraska, Hoa Kỳ. Gần đến ngày này mọi nhà đều có một vài quả bí ngô với hình dạng được đục đẽo rất bắt mắt. Những quả bí ngô bằng giấy được trang trí hoa văn, rồi kết thành lồng đèn cho trẻ nhỏ mang đi chơi trong ngày hội độc đáo này. Còn đối với những người dân, họ tận dụng khoảng sân nhỏ xung quanh nhà để trồng bí ngô, vừa là tục lệ vừa để tham dự hội thi bí ngô dịp lễ hội Halloween. Chính vì thế mà bán bí ngô đã trở thành ngành kinh doanh lớn mang lại lợi nhuận cho người nông dân vào dịp này.
Những năm đầu đến thành phố Omaha, nhiều người Việt cũng như tôi đều rất bất ngờ về lễ hội Halloween được tổ chức vào mùa đông ở đây. Lễ hội bắt đầu vào ngày cuối cùng của tháng 10, tức ngày 31 tháng 10, được kéo dài từ chiều tối đến 12 giờ đêm. Trong dịp này, trẻ em và thiếu niên được mặc "y phục Halloween" để đi đến từng nhà, gõ cửa để nhận kẹo và chúc tụng... Theo tục lệ, các em nhỏ thường cầm theo lồng đèn làm bằng vỏ quả bí ngô được đục theo hình mặt người để ánh sáng xuyên ra ngoài...
Trẻ con luôn thích thú với những quả bí ngô xinh xắn. (ảnh: Trúc Lê)
Theo truyền thuyết kể lại, ngày hội Halloween xuất phát từ một thần thoại của người Ai Len, Jack-O`-Lantern là biệt hiệu của một gã tên Jack. Anh chàng này rất lém lỉnh, rắn mắt, chỉ thích đi lừa người khác. Gặp ai gã cũng lừa và quỷ cũng chẳng chừa. Một lần Jack lừa một con quỷ trèo lên cây sau khi nó định cướp lấy linh hồn của Jack. Quỷ trèo lên cây rồi, Jack khắc hình thánh giá quanh thân cây. Quỷ không thể trèo xuống vì nó rất sợ hình chữ thập, thế là quỷ bắt đầu van xin. Nó thề sẽ không bao giờ cướp linh hồn Jack nữa nếu gã chịu xóa hết các hình thánh giá trên cây để nó leo xuống. Thỏa thuận được móc ngoéo và chuyện tạm dừng ở đấy.
Thế rồi cuối cùng quỷ cũng bắt được linh hồn của Jack. Jack chết, thiên đường không mở cửa cho gã bởi quá khứ toàn đi lừa người thế là gã lủi thủi đi xuống địa ngục. Nhưng khi tới cổng địa ngục, quỷ nhận ra Jack và nhớ tới thỏa thuận khi xưa nên Jack không được vào trú ngụ. Thế là linh hồn của Jack chẳng còn nơi định cư và cứ quanh quẩn chẳng biết đi về đâu. Cứ phải quờ quạng trong đêm tối, Jack xin quỷ chút lửa để soi đường. Cuối cùng quỷ thương tình ném cho anh chàng hòn than lấy từ bếp lửa địa ngục không bao giờ tắt. Và Jack lấy một củ cải đỏ (turnip) đem khoét rỗng thành hình mặt quỷ, bên trong đặt hòn than. Và cứ thế mà Jack mãi lang thang trong lằn ranh thực-hư, giữa thiên đường và địa ngục, với chiếc lồng đèn trên tay...
Truyền thống này đã được đổi khi những di dân từ Ailen và Anh quốc tới Hoa Kỳ, họ thấy rằng quả bí đỏ, một loại quả đặc sản được trồng rất nhiều ở Bắc Mỹ (đây cũng là loại quả tượng trưng cho hoa màu sum suê ở nước Mỹ). Loại quả màu da cam này là nguyên liệu thích hợp nhất để họ khoét ruột tỉa hình mặt anh chàng Jack láu cá, hơn nữa khi thắp đèn trong quả bí ngô họ thấy sáng hơn là thắp đèn bên trong củ cải, khoai tây hay bí đao nên quả bí ngô trở thành biểu tượng cho ngày lễ Halloween là bắt nguồn như thế.
Những ngày cuối tháng 10, nhiều người Việt cùng cư dân khác chung sống tại thành phố Omaha, Hoa Kỳ tập trung chăm sóc vườn bí ngô của mình để “trình làng” sản phẩm trong hội thi. Những trái bí ngô sặc sỡ sẽ được mang ra giới thiệu với bạn bè trong dịp ngày hội Halloween.
Tác giả với quả bí ngô chuẩn bị tham dự hội thi bí ngô ở thành phố Omaha.
Quả bí ngô là biểu tượng của ngày lễ Halloween.
Quả bí ngô bằng giấy được “cải biên” thành mặt cười ngộ nghĩnh.
