Trẻ có thói quen ngủ trưa đem lại nhiều lợi ích rõ ràng về mặt tâm lý, thể chất và trí tuệ.
Khi trẻ phát triển và hình thành thói quen sống tốt hơn, giấc ngủ của trẻ sẽ trở nên ổn định hơn, bao gồm giấc cả đêm và thói quen ngủ trưa.
Theo một nghiên cứu tại Viện Khoa học Trung Quốc), trong năm đầu tiên sau khi chào đời, hầu hết trẻ sơ sinh cần thêm giấc ngủ ngắn ít nhất 1 tiếng vào buổi sáng và 1 đến 2 tiếng vào buổi chiều.
Khi trẻ đạt độ tuổi từ 1 đến 3, nhiều trẻ sẽ bỏ giấc ngủ trưa vào buổi sáng nhưng vẫn cần ngủ trưa từ 1 đến 2 tiếng. Khi trẻ đạt độ 4 tuổi, trẻ cần ngủ trưa ít nhất một giờ mỗi ngày.
Tuy nhiên, đôi khi trẻ chỉ thích chơi và chưa hình thành thói quen ngủ tốt. Lúc này, bố mẹ nên tìm thời gian cố định trong ngày để giúp con tập dần thói quen ngủ trưa.
Những điểm khác biệt giữa trẻ có thói quen ngủ trưa và trẻ không bao giờ ngủ trưa
Theo giáo sư tâm lý tội phạm nổi tiếng Li Meijin, giấc ngủ trưa đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em, và khi lớn lên, sẽ có sự khác biệt rõ ràng giữa những đứa trẻ ngủ trưa và những đứa trẻ không ngủ trưa.
Việc duy trì thói quen ngủ trưa trong một khoảng thời gian dài cũng đem lại nhiều lợi ích rõ ràng về mặt tâm lý, thể chất và trí tuệ cho trẻ.
Khác biệt trí nhớ, trí thông minh
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi ngủ, não của con người sẽ chuyển dần thông tin từ trí nhớ ngắn hạn thành trí nhớ dài hạn. Việc trẻ không thích ngủ trưa có thể dẫn đến chậm phát triển trí não ở một mức độ nhất định.
Đầu tiên, các nhà tâm lý học ở Mỹ đã tiến hành nghiên cứu và chứng minh rằng việc ngủ trưa có thể giúp trẻ ghi nhớ tốt hơn những kiến thức đã học trong buổi sáng.
Trẻ có thói quen ngủ trưa đem lại nhiều lợi ích rõ ràng về mặt tâm lý, thể chất và trí tuệ.
Những trẻ mẫu giáo ngủ trưa thường có trí nhớ tốt hơn và có phản ứng nhạy bén hơn so với những trẻ mẫu giáo không ngủ trưa. Vì vậy, một giấc ngủ trưa đúng cách sẽ giúp cải thiện trí nhớ và phát triển trí não của trẻ.
Một nghiên cứu khác tại Đại học Sheffield ở Anh và Đại học Bochum ở Đức đã nghiên cứu 216 em bé từ 6 tháng đến 1,5 tuổi.
Sau khi tiến hành các thử nghiệm, người ta nhận thấy rằng, việc ngủ trưa giúp trẻ nhớ bài học tốt hơn. Do đó, những trẻ có thói quen ngủ trưa thường có khả năng tập trung và thông minh hơn, trẻ ngủ trưa càng ít càng kém tập trung.
Hệ miễn dịch
Một nghiên cứu năm 2014 trên 56 thanh thiếu niên trong độ tuổi 14-19 của các học giả Đại học Brown cho thấy, những đứa trẻ ngủ ít có nhiều khả năng bị ốm hơn.
Một nghiên cứu khác trên tạp chí "Sleep" cho thấy, những người ngủ ít hơn 6 tiếng trong 7 ngày liên tục dễ bị cảm lạnh hơn.
Vì vậy, ngủ đủ giấc sẽ giúp cơ thể trẻ miễn dịch ở mức độ nhất định, đảm bảo đủ thời gian ngủ trưa mỗi ngày cũng có tác dụng phòng ngừa đối với một số bệnh.
Nghiên cứu của Đại học Cornell, Hoa Kỳ cũng đã chứng minh rằng một giấc ngủ trưa hiệu quả khoảng 30 phút mỗi ngày có thể cân bằng nội tiết tố trong cơ thể tốt hơn, giảm tỷ lệ mắc các bệnh về hệ tim mạch.
Chiều cao
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng giấc ngủ trưa có thể kích thích hoạt động của các tế bào bạch huyết, nâng cao khả năng miễn dịch của trẻ, giúp trẻ phát triển tốt hơn.
Nhiều bậc bố mẹ đều biết rằng thời điểm hormone tăng trưởng ở trẻ tiết ra mạnh nhất là 9 giờ tối đến 1 giờ sáng, và 5 giờ đến 7 giờ vào buổi sáng. Nhưng thực tế cơ thể trẻ cũng sẽ tiết ra hormone tăng trưởng trong thời gian ngủ trưa, nên ngủ đủ giấc cũng giúp trẻ cao lớn hơn.
Cơ thể trẻ cũng sẽ tiết ra hormone tăng trưởng trong thời gian ngủ trưa, nên ngủ đủ giấc cũng giúp trẻ cao lớn hơn.
Khả năng quản lý cảm xúc của trẻ
Giám đốc Trung tâm Y tế Trẻ em Quốc gia Trung Quốc cho biết: Các triệu chứng của thiếu ngủ rất giống với triệu chứng của ADHD (Rối loạn tăng động/giảm chú ý ở người trưởng thành), chẳng hạn như hành vi cưỡng chế và dễ mất tập trung hơn.
Trẻ từ 3-6 tuổi nếu ngủ ít hơn 10 tiếng mỗi ngày có thể dẫn đến hành vi hiếu động hoặc cưỡng chế. Do đó, trẻ ngủ không đủ giấc trong thời gian dài, có thể gây ra các vấn đề về cảm xúc như tinh thần lo lắng, khó điều chỉnh cảm xúc và dễ cáu kỉnh.
Để đảm bảo sức khỏe và phát triển của trẻ, bố mẹ nên kết hợp thời gian ngủ tích lũy trong ngày của trẻ để đảm bảo cho quá trình học tập, trưởng thành và phát triển của trẻ.
Những tiêu chí đánh giá trẻ đạt giấc ngủ trưa chất lượng
Thời gian ngủ
Một số phụ huynh cho rằng ngủ trưa không tốt cho trẻ, thường do trẻ chưa hình thành thói quen làm việc và nghỉ ngơi trước khi đến nhà trẻ. Nhiều bố mẹ cứ cho con ngủ khi thấy con buồn ngủ, dẫn đến giấc ngủ trưa kéo dài và khiến trẻ không muốn ngủ vào ban đêm, tạo thành một vòng luẩn quẩn.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy buổi tối là thời điểm quan trọng nhất để trẻ ngủ đủ. Đó là lúc hormone tăng trưởng của trẻ được tiết ra mạnh mẽ nhất.
Nếu trẻ ngủ quá nhiều vào buổi chiều mà không ngủ đủ vào buổi tối, điều này sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sự trưởng thành và phát triển của trẻ. Do đó, việc ngủ trưa quá dài thường có hại hơn là có lợi cho trẻ.
Bố mẹ nên tạo môi trường ngủ tốt cho con, hạn chế việc trẻ ngủ gật trên bàn, ghế, hay sàn nhà cứng.
Tư thế ngủ
Nhiều trẻ đi học có thói quen ngủ trên bàn dẫn đến máu cung cấp lên não không đủ, sau khi ngủ dậy trẻ không có đủ năng lượng mà hay chệnh choạng. Vì vậy tư thế ngủ là sai không tốt, không mang lại cho anh hiệu quả nghỉ ngơi tốt.
Hoàn cảnh ngủ
Một số bố mẹ có thói quen sau khi ăn xong sẽ cho trẻ đi ngủ ngay, điều này cũng rất không tốt cho trẻ, điều này không có lợi cho việc tiêu hóa bữa trưa, sẽ khiến trẻ ngủ rất khó chịu.
Tốt nhất hãy để trẻ thư giãn một lúc, đợi thức ăn tiêu hóa hết rồi mới đi ngủ, điều này cũng có ích hơn cho việc đi vào giấc ngủ. Vì vậy, nếu bố mẹ không nắm vững thời gian, tư thế, hoàn cảnh ngủ trưa hợp lý quả thực sẽ có tác động xấu đến trẻ.
Vậy nên cho trẻ ngủ trưa như thế nào là khoa học?
Nắm vững thời gian ngủ hợp lý
Bất kể trẻ đi nhà trẻ hay ở nhà đều nên có thói quen ngủ trưa để đảm bảo sức khỏe và phát triển. Thời gian ngủ trưa phù hợp với từng độ tuổi.
- Thông thường, trẻ từ 2 đến 3 tháng tuổi nên ngủ trưa khoảng 5 tiếng.
- Trẻ từ 4 đến 6 tháng tuổi nên ngủ trưa khoảng 3 tiếng trong ngày.
- Trẻ 1 tuổi thì nên ngủ trưa khoảng 2 tiếng.
- Trẻ từ 2 đến 3 tuổi thường ngủ trưa khoảng 1 tiếng.
- Trẻ từ 3 tuổi trở lên thì thời gian ngủ trưa không nên quá 2 tiếng, và bố mẹ có thể đánh nếu con ngủ quá lâu để ngủ đủ vào ban đêm.
- Đối với trẻ lớn hơn, chẳng hạn như học sinh tiểu học và học sinh trung học cơ sở, thời gian ngủ trưa có thể được kiểm soát trong khoảng nửa giờ để trẻ có thể nghỉ ngơi và tập trung học tập vào buổi chiều.
Tuy nhiên, thời gian ngủ trưa cũng cần phải linh hoạt và phù hợp với nhu cầu của từng trẻ để đảm bảo trẻ có giấc ngủ đủ và sức khỏe tổng thể.
Những trẻ có thói quen ngủ trưa thường sẽ tràn đầy năng lượng, vui vẻ hơn vào buổi chiều.
Điều chỉnh tư thế ngủ thích hợp
Việc cho trẻ nằm sấp khi ngủ không nên được thực hiện, cho dù trẻ ở nhà hay ở trường. Nhiều trường hiện nay cung cấp chiếu và bàn ghế để trẻ nằm ngửa khi ngủ trưa.
Tư thế nằm ngửa là tốt hơn so với tư thế nằm sấp, do đó bố mẹ và giáo viên nên chú ý đến vấn đề này để đảm bảo trẻ có giấc ngủ trưa chất lượng cao.
Tư thế nằm ngửa giúp trẻ thở dễ dàng hơn và giảm nguy cơ chết đột ngột khi ngủ. Việc sử dụng giường hoặc chiếu mềm mại cũng giúp cho trẻ cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
Môi trường ngủ trưa an toàn
Đối với trẻ nhỏ ở nhà, môi trường ngủ trưa cũng rất quan trọng. Bố mẹ nên chú ý đến nhiệt độ và độ ẩm trong phòng để trẻ có thể ngủ trong một môi trường thoải mái và yên tĩnh.
Nếu môi trường quá nóng và ồn ào, trẻ sẽ khó đi vào giấc ngủ sâu và có thể bị đánh thức bởi đổ mồ hôi. Do đó, khi trẻ đang ngủ trưa, nên tắt đèn và tìm một chiếc giường ngủ yên tĩnh và thoải mái cho trẻ. Điều này sẽ giúp trẻ có một giấc ngủ trưa chất lượng và tốt cho sức khỏe.
Phát triển những thói quen tốt
Để đảm bảo trẻ có giấc ngủ trưa đầy đủ và chất lượng, bố mẹ nên thiết lập một thời gian ngủ trưa cố định cho con. Nếu trẻ vừa ăn xong, bố mẹ có thể cho trẻ tham gia một số hoạt động nhẹ nhàng để giúp tiêu hóa trước khi đi ngủ.
Tuy nhiên, vào những ngày cuối tuần hoặc ngày lễ, nhiều bố mẹ có thể phá vỡ lịch trình nghỉ ngơi, cho trẻ cơ hội tham gia các hoạt động quá sôi nổi, điều này không tốt cho sức khỏe toàn diện của trẻ.
Do đó, khi ra ngoài, bố mẹ cũng nên cố gắng tìm một nơi yên tĩnh để trẻ nghỉ ngơi, dù chỉ trong vài phút. Sau khi trẻ ngủ trưa, sẽ tràn đầy năng lượng, vui vẻ hơn vào buổi chiều.
