Một số cách nuôi dạy chưa phù hợp của bố mẹ có thể vô tình ảnh hưởng phát triển tâm lý và cuộc sống của trẻ.
Bố mẹ và con cái có mối liên kết huyết thống sâu sắc và chặt chẽ nhất trên thế giới. Ngay từ khi đứa trẻ chào đời, bố mẹ đã được giao phó sứ mệnh thiêng liêng là che chở, nuôi dưỡng và dìu dắt con. Đồng thời, hoàn toàn mong muốn tạo dựng một tương lai tươi sáng để con có một hành trình suôn sẻ, an yên trong cuộc sống.
Hầu hết các bậc bố mẹ đều dùng tình yêu thương và sự cống hiến vô tận để hỗ trợ cho con một bầu trời ấm áp, trở thành chỗ dựa vững chắc, nơi trú ẩn an toàn. Tuy nhiên, phải nói rằng trong bức tranh dài về mối quan hệ bố mẹ con cái vẫn có những tông màu bất hòa lặng lẽ thấm qua.
Một số hành vi vô tình của một số bậc phụ huynh giống như những tảng đá giấu trong bóng tối, có thể gây va chạm, trở ngại cho cuộc sống, thậm chí còn vô tình cản trở con đường phát triển tự nhiên của trẻ. Những điều phổ biến nhất là ba khía cạnh sau đây.
Kiểm soát cuộc sống của trẻ, bạo lực lời nói
Một số bố mẹ luôn quen áp đặt mong muốn, ý tưởng của mình lên con cái. Mọi thứ từ thức ăn, quần áo, nhà ở, phương tiện đi lại hàng ngày cho đến việc học tập, kế hoạch nghề nghiệp và thậm chí cả việc lựa chọn bạn đời của con đều phải được thực hiện theo tiêu chuẩn của bố mẹ.
Trong mắt họ, những quyết định này là sự hướng dẫn, cách để đảm bảo rằng trẻ sẽ thành công và hạnh phúc trong tương lai, nhưng thực tế lại có thể gây ra những tác động tiêu cực sâu sắc đến tâm lý trẻ.
“Con phải mặc bộ váy này, còn lại thì sẽ không đẹp đâu!” “Đăng ký học chuyên ngành này để có tương lai, đừng nghe theo sở thích của con.” Những lời nói kiểm soát như vậy khiến trẻ mất đi khả năng lựa chọn độc lập và tự do phát triển.
Kiểm soát cuộc sống của trẻ, bạo lực lời nói.
Khi mọi quyết định đều phải tuân theo ý kiến của bố mẹ, trẻ sẽ không được khuyến khích để khám phá bản thân, phát triển sở thích và đam mê riêng.
Thay vì được nuôi dưỡng trong một môi trường khuyến khích sự sáng tạo và tự do tư duy, trẻ em sẽ cảm thấy bị gò bó và áp lực, dẫn đến việc không dám thể hiện ý kiến cá nhân hay theo đuổi những giấc mơ.
Đồng thời, lời phàn nàn "Sao ngươi ngốc thế? Chuyện nhỏ này cũng không làm được!" "Nhìn con người khác xem" Những câu nói này tạo ra cảm giác xấu hổ và tự ti. Trẻ em bắt đầu so sánh bản thân với người khác, từ đó hình thành những suy nghĩ tiêu cực về giá trị của chính mình.
Những đứa trẻ lớn lên trong môi trường ngôn từ như vậy thường có xu hướng trở nên tự ti, nhút nhát, đầy nghi ngờ về bản thân. Trẻ thiếu tự tin và dũng khí cho tương lai, khó có thể thực sự tỏa sáng vinh quang của bản thân. Thay vì dám đối mặt với thử thách, trẻ thường chọn cách trốn chạy hoặc từ bỏ khi gặp khó khăn.
Bố mẹ thiếu làm gương tốt về mặt nhân cách
Trẻ học cách cư xử bằng cách quan sát lời nói và hành động của bố mẹ. Nếu bản thân bố mẹ có những khuyết điểm về đạo đức như ích kỷ, không trung thực, không đáng tin cậy, hoặc lợi dụng người khác..., trẻ rất dễ bị ảnh hưởng.
Ví dụ, một số bậc bố mẹ luôn lo lắng về việc hòa hợp với hàng xóm, nhưng lại cãi vã không ngừng về những chuyện nhỏ nhặt; lừa dối và khoe khoang trong công việc nhưng vẫn dạy con làm việc chăm chỉ và tiến bộ. Điều này chắc chắn là không thuyết phục.
Khi trẻ thấy bố mẹ hành xử trái ngược với những giá trị mà họ cố gắng truyền đạt, sẽ cảm thấy bối rối và không biết nên tin vào điều gì. Sự mâu thuẫn này có thể dẫn đến việc trẻ mất niềm tin vào bố mẹ, nghi ngờ cả những giá trị đạo đức mà mình đang được dạy.
Bố mẹ nên làm gương tốt cho trẻ.
Lâu dần trẻ có thể nghĩ rằng những hành vi xấu này được cho phép và sẽ vô thức bộc lộ những khuyết điểm tính cách tương tự. Trẻ có thể trở nên ích kỷ, không trung thực hoặc thiếu trách nhiệm, từ đó hình thành những thói quen xấu khó sửa.
Hơn nữa, sự thiếu gương mẫu từ bố mẹ có thể khiến trẻ trở thành người không có khả năng tự đánh giá bản thân. Khi trẻ không được dạy cách phân biệt giữa đúng và sai qua hành vi của người lớn, sẽ khó có thể phát triển những giá trị và nguyên tắc cá nhân vững chắc.
Thay vì trở thành những công dân có trách nhiệm và có đạo đức, trẻ có thể phát triển thành người chỉ chăm chăm vào lợi ích mà không quan tâm đến hậu quả.
Thái độ tiêu cực khi gặp thử thách
Nhiều phụ huynh cư xử thụ động khi gặp khó khăn, thất bại trong cuộc sống. Thay vì tích cực tìm kiếm giải pháp, họ lại liên tục phàn nàn, thở dài, và truyền toàn bộ năng lượng tiêu cực lên trẻ.
Câu nói như “Chúng ta không thể vượt qua ngày hôm nay, bất cứ điều xui xẻo nào cũng sẽ xảy đến với chúng ta” Vô tình tạo ra một không khí nặng nề trong gia đình, ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
Những đứa trẻ bị bao phủ trong những cảm xúc tiêu cực lâu ngày sẽ khó phát triển tính cách lạc quan. Khi lớn lên, trẻ dễ rơi vào tình trạng bất lực, tuyệt vọng mỗi khi gặp khó khăn trong cuộc sống.
Ý thức về khả năng bản thân sẽ bị ảnh hưởng, sẽ khó đối mặt với thách thức, không biết cách nắm bắt cơ hội với thái độ tích cực.
Hãy truyền năng lượng tích cực và tình yêu thương đến trẻ.
Thực tế, bố mẹ nào cũng yêu thương con, nhưng tình yêu thương không chỉ là sự chu cấp, chăm sóc vật chất trong cuộc sống. Nó còn đòi hỏi sự hướng dẫn, gương mẫu tích về lời nói, nhân cách đạo đức và lối sống.
Bố mẹ cần thể hiện sự mạnh mẽ và kiên cường khi đối mặt với khó khăn, từ đó truyền cảm hứng cho trẻ. Việc thể hiện sự tích cực, tìm kiếm giải pháp thay vì chỉ phàn nàn sẽ giúp trẻ hình thành những tư duy tích cực, biết cách vượt qua thử thách và không ngại khó khăn.
Bên cạnh đó, bố mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào việc giải quyết các vấn đề gia đình, nhận thức được rằng khó khăn là một phần tất yếu của cuộc sống và là cơ hội để học hỏi và phát triển.
Với không khí gia đình tràn ngập yêu thương và sự hỗ trợ sẽ giúp trẻ thực sự hưởng trọn vẹn những phước lành, tự tin và vững vàng tiến về phía trước. Trẻ có khả năng tạo dựng nên tương lai tươi đẹp, với những giá trị đạo đức và phẩm chất cá nhân vững chắc. Hơn nữa, trẻ sẽ học được cách xây dựng và duy trì những mối quan hệ chân thành.
