Mỗi phụ huynh đều có phương pháp nuôi dạy con khác nhau, nhưng nhìn chung những đứa trẻ thành công đều trưởng thành từ kiểu gia đình sau đây.
Một giáo viên từng dạy tại Đại học Bắc Kinh (Trung Quốc) kể lại, khi được hỏi theo kinh nghiệm và quan sát giảng dạy bao năm qua, gia đình nào có thể nuôi dạy được những đứa con ưu tú?
Ông trả lời rằng, ngoài sự tiến bộ của bản thân trẻ, điều quan trọng nhất có lẽ là sự tôn trọng và thấu hiểu thực sự của bố mẹ. Có những điều quan trọng đó là: Nói chuyện bình đẳng, nuôi dưỡng nhận thức về tính độc lập, giao tiếp tình cảm với trẻ...
Đối thoại bình đẳng: Lắng nghe tiếng nói nội tâm của trẻ
"Bạn có biết tại sao con không muốn nói chuyện với mình không? Bởi vì bạn luôn muốn kiểm soát con", một blogger giáo dục nói.
Thực tế, trong quá trình giáo dục con cái, nhiều bậc phụ huynh luôn quen với việc ra lệnh hơn là đối thoại bình đẳng.
Bố mẹ tin rằng mình là người lớn tuổi hơn và có quyền hạn cao hơn nên con cái phải tuân theo sự sắp xếp.
Khi bố mẹ nói chuyện với con một cách bình đẳng, trẻ sẽ cảm thấy được tôn trọng.
Tuy nhiên, tâm lý giáo dục cho chúng ta biết rằng trẻ em cần được tôn trọng và thấu hiểu khi lớn lên.
Khi bố mẹ nói chuyện với con một cách bình đẳng, trẻ sẽ cảm thấy được tôn trọng và sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc nhiều hơn.
Kiểu giao tiếp này giúp thiết lập mối quan hệ gần gũi giữa bố mẹ và con cái, mang lại môi trường gia đình an toàn và ấm áp cho trẻ em. Điều này không chỉ có thể nâng cao mối quan hệ, mà còn nuôi dưỡng sự tự tin và khả năng tư duy độc lập của trẻ.
Độc lập: Để trẻ làm chủ chính mình
Khi người đồng sáng lập Google Sergey Brin đứng tại lễ tốt nghiệp của Đại học Stanford và phát biểu với tư cách khách mời đặc biệt, vô số cặp mắt đã nhìn chằm chằm vào ông, háo hức tìm hiểu bí quyết thành công từ ông.
Brin không chỉ là gã khổng lồ công nghệ mà còn là hình mẫu giáo dục gia đình thành công.
Nhìn lại quá trình trưởng thành của mình, ông cho rằng phần lớn đến từ công lao của bố mẹ.
Bố mẹ đã nuôi dưỡng trí tò mò, tư duy độc lập và tinh thần đổi mới của ông một cách khác thường.
Bố mẹ Brin không bao giờ ép buộc ông đi theo một con đường cụ thể, mà chỉ khuyến khích con khám phá sở thích, cũng như đưa ra hướng dẫn và hỗ trợ vào những thời điểm quan trọng.
Những đứa trẻ lớn lên triển vọng, thường có mẹ không can thiệp quá nhiều vào cuộc sống, học tập.
Phương pháp giáo dục này đã giúp Brin tỏa sáng trong lĩnh vực khoa học và công nghệ, đồng thời cũng mang đến cho chúng ta một khám phá quý giá: Giáo dục thành công không có nghĩa là gây áp lực và kiểm soát một cách mù quáng, mà khuyến khích trẻ khám phá nhiều hơn, cho phép trẻ học hỏi nhiều hơn về khả năng của chính mình. Từ đó có trách nhiệm với cuộc sống.
Một giáo sư đang giảng dạy tài trường Đại học nổi tiếng nói "Nếu muốn con mình trở thành một người có triển vọng, đừng làm mọi thứ."
Ông kể, nhiều bậc phụ huynh luôn quen giúp đỡ con mình mọi việc trong quá trình giáo dục con, từ việc mặc quần áo, ăn uống, sắp xếp việc học,... Bởi cho rằng làm như vậy sẽ giúp con lớn lên dễ dàng, hạnh phúc hơn, nhưng thực tế tước đi sự độc lập, tự chủ.
Trẻ cần có quyền tự chủ, nguyên tắc này cũng phù hợp với lý luận quan trọng trong giáo dục là chúng ta phải tôn trọng sự chủ động chủ quan, để trẻ phát triển thông qua việc tự khám phá và thực hành.
Đối với những đứa trẻ lớn lên triển vọng, thường có mẹ không can thiệp quá nhiều vào cuộc sống, học tập mà cho con đủ tự do, không gian để phát triển sở thích và tài năng của bản thân.
Họ sẽ không làm hết mọi việc mà để con cái đảm nhận một số trách nhiệm, nghĩa vụ một cách thích hợp. Ví dụ, để con dọn dẹp phòng, giặt quần áo, nấu ăn,... Loại hình giáo dục này không chỉ giúp trẻ học cách sống tự lập mà còn nuôi dưỡng tinh thần trách nhiệm và tính tự giác.
Khi trẻ gặp vấn đề, trẻ cũng sẽ suy nghĩ và giải quyết một cách độc lập hơn thay vì dựa dẫm vào phụ huynh.
Tập trung vào giao tiếp: Hỗ trợ tinh thần cho trẻ
Nhà giáo dục Weiss Langs từng đề xuất khái niệm “Bố mẹ bất tài” và “Bố mẹ khôn ngoan”.
Ông nói: “Cho con học cách tự lập không có nghĩa là bỏ mặc con, gạt bỏ trách nhiệm làm bố mẹ, cũng không có nghĩa là để con lớn lên theo ý muốn. Đó là cái cớ để các bậc phụ huynh kém năng lực không đầu tư cho giáo dục”.
“Bố mẹ thật sự khôn ngoan, biết buông bỏ những việc nhỏ, hướng dẫn và hỗ trợ tinh thần cho những việc lớn”.
Trẻ em phải học cách tự lập, nhưng vẫn cần sự hỗ trợ của người lớn có kinh nghiệm.
Nếu một đứa trẻ còn non nớt bị tổn thương ở thế giới bên ngoài và không được an ủi, giải quyết kịp thời khi về nhà, rất có thể sẽ phát triển thành vết xước trong lòng, khi lớn lên sẽ ngày càng sâu hơn. Lúc đó bố mẹ có thể can thiệp được, đã quá muộn rồi.
Nhiều người chỉ nhìn thấy “tình yêu bền chặt” mà không thấy rằng đó chỉ là từ bổ nghĩa cho “tình yêu”, bởi cuối cùng trẻ vẫn cần có cảm giác yêu thương.
Nghiêm khắc là một phương pháp nhưng không phải là kết quả cuối cùng, tăng cường giao tiếp tình cảm với trẻ mới là tình yêu thương và quan tâm thực sự đối với trẻ.
Tại sao nhiều trẻ thích chơi điện thoại di động? Bởi vì trẻ cảm thấy rằng điện thoại di động hiểu mình hơn bố mẹ.
Trẻ em phải học cách tự lập, nhưng vẫn cần sự hỗ trợ của người lớn có kinh nghiệm.
Do đó, nếu bố mẹ luôn lơ là trong việc giao tiếp. không hiểu được thế giới nội tâm cũng như nhu cầu của con, sẽ dễ rơi vào tình trạng bực bội khi cả hai bên đều cố gắng mà không hiểu nhau.
Đôi khi, trẻ thực sự yêu bố mẹ nhiều hơn chúng ta nghĩ.
Ngày nay, cuộc sống hối hả và trẻ em phải chịu nhiều áp lực, vì vậy, bố mẹ cũng nên quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe cảm xúc và tinh thần của trẻ ,chứ không chỉ là kết quả học tập.
Những đứa trẻ lớn lên thành công đều có bố mẹ làm tốt việc giao tiếp ở thời điểm này, dành thời gian, chia sẻ cuộc sống và kinh nghiệm, đồng thời tôn trọng sự riêng tư và không gian cá nhân của con.
Dạy bằng lời nói và hành động: Tình bạn là sự đồng hành lâu nhất
Nhà thơ Ireland Yeats từng nói: “Giáo dục không phải là đổ đầy nước vào xô và nhóm lửa lên”.
Đối với cha mẹ, việc giáo dục không phải là áp đặt con vào một điều gì đó, mà là cùng con tiếp thêm dầu vào ước mơ của mình và làm cho “ngọn lửa” cháy sáng hơn.
Do đó, việc dạy bằng lời nói đi đôi với hành động là cách giáo dục tốt nhất.
Gia đình là nơi đầu tiên để trẻ hòa nhập xã hội, trong những năm đầu đời, người mà trẻ tiếp xúc nhiều và gần gũi nhất chính là bố mẹ, lời nói và việc làm của bố mẹ sẽ có tác động sâu sắc đến con.
Vì vậy, bố mẹ nên chú ý đến lời nói, hành vi và thái độ của mình khi hòa hợp với con, đồng thời đối mặt với những vấn đề và nhu cầu của con bằng thái độ tích cực và cởi mở nhất có thể. Điều này giúp xây dựng mối quan hệ chặt chẽ và làm gương tốt cho trẻ.
Việc dạy bằng lời nói đi đôi với hành động là cách giáo dục tốt nhất.
Nhà giáo dục người Pháp Paul Langland đã nói trong cuốn “Nhập môn giáo dục suốt đời”: “Giáo dục suốt đời là nền giáo dục duy nhất có thể thích ứng với con người và xã hội hiện đại. Mọi người nên được giáo dục suốt đời”.
Khi nói đến giáo dục, một cách thẳng thắn có nghĩa là hai đứa con lớn hơn đang chăm sóc một (vài) đứa con nhỏ hơn. Không ai sinh ra đã là bố mẹ, không ai sinh ra mà không học hỏi.
Nhiều người ngừng giáo dục và hoàn thiện bản thân sau khi tạm biệt thân phận sinh viên, điều này là không ổn.
Người ta nói “đồng hành là lời tỏ tình dài nhất”, quá trình đồng hành để con trưởng thành cũng là quá trình bố mẹ không ngừng học hỏi, hoàn thiện bản thân.
