Với xã hội hiện đại, phương pháp nuôi dạy của bố mẹ cần thay đổi phù hợp, để tạo ra môi trường giáo dục tốt hơn cho con.
Giáo sư Li Meijin cho rằng, hình mẫu giáo dục tốt nhất trong gia đình hiện đại là người mẹ nghiêm khắc và người bố yêu thương.
Theo quan điểm của bà, người mẹ là biểu tượng của sự dịu dàng, yêu thương, nuôi dạy con thiên về cảm xúc.
Nhưng thông thường, tình yêu của người mẹ quá nhiều, sẽ tiềm ẩn những mối nguy hiểm cho sự trưởng thành của con. Đứa trẻ dễ phụ thuộc vào sự giúp đỡ của mẹ trong mọi việc, mất khả năng tự chăm sóc bản thân, có thể trở nên kiêu ngạo, độc đoán, ngang ngược. Vì vậy, các bà cần học cách quyết đoán và nghiêm khắc hơn.
Trong khi đó, bố nên là hình mẫu tử tế, có quyền lực nhưng vẫn mang đến cho con cảm giác vững chắc, an toàn. Khi trẻ cảm thấy khía cạnh này, sẽ dễ dàng chấp nhận lý lẽ của bố hơn.
Đối với cậu bé, một người bố yêu thương sẽ hiểu được cảm xúc, định hướng trưởng thành, cho trẻ biết cách thể hiện bản thân và hiểu rõ hơn ý nghĩa thực sự của hạnh phúc.
Đối với con gái, một người bố yêu thương sẽ ủng hộ những quyết định, giúp con dám phá bỏ định kiến giới tính và đạt được một cuộc sống thú vị hơn.
Tất nhiên, hoàn cảnh cụ thể của mỗi gia đình là khác nhau, nên phương pháp giáo dục họ lựa chọn cũng khác nhau.
Dù tuân theo nguyên tắc “Mẹ nghiêm khắc, bố yêu thương” hay bất kỳ quy luật nào, bố mẹ cũng nên phân tích, đưa ra quyết định dựa trên tình hình thực tế gia đình cụ thể.
Bố mẹ phân chia vai trò dựa trên đặc điểm tính cách, tập trung vào điểm mạnh
Bố mẹ có thể phân chia vai trò giáo dục con theo đặc điểm tính cách của mình. Ví dụ, nếu người bố có bản chất hiền lành, lúc này bố nên đảm nhận vai trò là người yêu thương, không cần phải thiết lập quyền lực, quá thẳng thắn hay nghiêm khắc. Người bố nên yêu thương, quan tâm đến vợ con nhiều hơn, tạo không khí đầm ấm cho gia đình.
Điều tương tự cũng xảy ra với các bà mẹ. Phụ nữ thường có lòng dạ nhân hậu, tình cảm dồi dào, có thể đóng vai trò chủ yếu trong việc nuôi dạy và chăm sóc con.
Bố mẹ phân chia vai trò dựa trên đặc điểm tính cách.
Mẹ có thể dành nhiều thời gian hơn bên con, chia sẻ những câu chuyện, kinh nghiệm thực tế, tạo cảm giác an toàn và gắn bó cho trẻ. Đồng thời, mẹ cũng có thể linh hoạt trong việc áp đặt kỷ luật, giới hạn và yêu cầu phù hợp với từng giai đoạn phát triển của con.
Bố mẹ chính là những người thầy đầu tiên, khi tinh thần của bố mẹ được cải thiện sẽ tiết kiệm được nhiều công sức và tận tâm hơn trong giáo dục con. Khi trẻ nhìn thấy bố mẹ trong trạng thái tốt đẹp, trẻ sẽ học hỏi một cách tinh tế, trở nên tự tin hơn. Bố mẹ cần hiểu rõ tính cách, sở thích và nhu cầu của từng trẻ để có thể phát huy tối đa vai trò và ảnh hưởng của mình.
Tuân theo đặc điểm của trẻ và thích ứng với hoàn cảnh
Tâm lý học chỉ ra rằng, trước 3 tuổi là giai đoạn trẻ cần gắn bó nhất với người thân. Khi nhận được tình yêu thương, sự chăm sóc của bố mẹ, sẽ hình thành được cảm giác tin tưởng với thế giới bên ngoài và tích lũy cảm giác an toàn trong lòng.
Vì vậy, bố mẹ không cần phân biệt ai nghiêm khắc, ai tốt bụng, mà có thể cùng nhau dành cho con thật nhiều tình yêu thương, sự quan tâm, đồng thời gieo vào lòng con những hạt giống “tình yêu” và “hy vọng”.
Tuân theo đặc điểm của trẻ và thích ứng với hoàn cảnh.
Bắt đầu từ 3 tuổi, khi trẻ đã có những kỹ năng hiểu biết và diễn đạt nhất định, bố mẹ nên đặt ra những quy tắc để hướng dẫn con giao tiếp tốt hơn với người khác.
Ví dụ: Không kén chọn khi ăn uống, không chạm vào các thiết bị điện, chú ý đèn giao thông khi qua đường, lịch sự khi cư xử với người khác...
Đằng sau những yêu cầu khắt khe của bố mẹ là tình yêu thương con sâu đậm hơn.
Khi trẻ biết chăm sóc bản thân, quan tâm đến bạn bè và tuân thủ các quy tắc, sẽ có khả năng sống vui vẻ và dễ dàng đạt được hạnh phúc.
Đặt ra mục tiêu và đạt được song song tình yêu và quy tắc
Astrid Lindgren, một nhà văn thiếu nhi nổi tiếng, đã nói: Đúng là trẻ em cần kỷ luật và hướng dẫn, nhưng nếu luôn bị áp đặt trong mọi việc, sẽ khó có thể học được tính tự chủ và tự định hướng.
Khi đặt ra nội quy, nếu bố mẹ chỉ ép buộc và yêu cầu tuân theo vô điều kiện, trẻ sẽ có cảm giác không được tôn trọng, có tâm lý nổi loạn.
Một cách tiếp cận tốt hơn là để trẻ tham gia, giao tiếp cởi mở và trung thực với cả gia đình, đồng thời cùng nhau đưa ra các phần thưởng và hình phạt phù hợp. Bố mẹ nên làm gương và thực hiện nghiêm túc các quy tắc đã được đặt ra.
Dạy con song song tình yêu và quy tắc.
Mục tiêu cuối cùng của giáo dục là tạo ra một môi trường phát triển tốt hơn, để trẻ cảm nhận được tình yêu thương, sự hỗ trợ.
Khi một gia đình có tình yêu thương, quy tắc và sự quan tâm, trẻ dần trưởng thành tốt, tương lai đầy hứa hẹn.
Vì vậy, vai trò của bố mẹ không chỉ là đặt ra các quy tắc và kỷ luật, mà còn cần phải tạo dựng một môi trường gia đình ấm áp, mang đến cho trẻ cảm giác an toàn và được tôn trọng. Đây chính là nền tảng vững chắc để trẻ phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần.
