Sự gắn bó thường phát triển từ 6 tháng đến 2 tuổi, thời kỳ quan trọng khi trẻ bắt đầu hình thành những mối liên hệ cảm xúc.
Trong quá trình trưởng thành, nhiều trẻ trở nên "bám mẹ", tự ti hoặc cáu kỉnh. Theo các chuyên gia tâm lý, điều này chủ yếu liên quan đến mối quan hệ gắn bó trong thời thơ ấu.
Những trải nghiệm và tương tác mà trẻ nhận được từ bố mẹ và những người chăm sóc trong giai đoạn đầu đời đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành cách trẻ nhìn nhận bản thân và mối quan hệ với người khác.
Nếu trẻ lớn lên trong một môi trường đầy yêu thương và hỗ trợ, có khả năng phát triển sự tự tin và khả năng giao tiếp xã hội tốt hơn. Ngược lại, nếu trẻ phải đối mặt với sự thiếu thốn tình cảm, sự lạnh nhạt hoặc thậm chí là sự phê phán thường xuyên, dễ hình thành những nỗi sợ hãi và sự nghi ngờ về bản thân.
Vì vậy, việc tạo sự gắn bó với trẻ ở giai đoạn thơ ấu là rất quan trọng.
Sự gắn bó là gì?
Sự gắn bó không phải là tình yêu. Đó là một quá trình trong đó trẻ sẽ chủ động tiếp cận khi cảm thấy không an toàn để tìm kiếm cảm giác an toàn. Khi trẻ tiếp tục lặp lại hành vi của “một người đáng tin cậy = một chỗ dựa an toàn”, mối quan hệ gắn bó giữa bố mẹ và trẻ dần dần được xây dựng.
Sự gắn bó thường phát triển từ 6 tháng đến 2 tuổi, thời kỳ quan trọng khi trẻ bắt đầu hình thành những mối liên hệ cảm xúc sâu sắc với những người xung quanh.
Từ góc độ phát triển não bộ của trẻ, sự gắn bó có nghĩa là các kết nối mạng lưới trong não mang lại cảm giác an toàn đã được hình thành. Khi trẻ cảm thấy được bảo vệ và yêu thương, não bộ sẽ phát triển các vùng liên quan đến cảm xúc tích cực, giúp trẻ dễ dàng xử lý và phản ứng với các tình huống xã hội sau này.
Sự gắn bó là một quá trình trong đó trẻ sẽ chủ động tiếp cận để tìm kiếm cảm giác an toàn.
Hệ thống thần kinh của trẻ cũng sẽ được củng cố, trở nên tự tin hơn trong việc khám phá thế giới xung quanh. Khi đứa trẻ lớn lên, ngay cả khi người làm chỗ dựa an toàn không còn ở bên cạnh nữa, cảm giác an toàn này sẽ ăn sâu và nảy mầm trong tâm trí như một hạt giống, tạo tiền đề cho sự phát triển tâm lý vững vàng.
Bên cạnh đó, sự gắn bó là yếu tố quan trọng trong việc hình thành những kỹ năng xã hội. Những trẻ có mối quan hệ gắn bó tốt với bố mẹ sẽ dễ dàng hơn trong việc kết bạn, xây dựng mối quan hệ tích cực với người khác, cũng như phát triển khả năng giao tiếp.
Khi trẻ cảm thấy an toàn trong mối quan hệ gắn bó, có thể tự do khám phá và học hỏi, rất cần thiết cho sự phát triển trí tuệ và cảm xúc. Vì vậy, ngoài việc chăm sóc trẻ ăn ngủ ngon, bố mẹ còn phải nỗ lực để thiết lập mối quan hệ gắn bó ổn định.
Làm thế nào để giúp trẻ thiết lập mối quan hệ gắn bó ổn định?
Cha mẹ có thể làm điều này.
Mang lại môi trường sống ổn định
Hãy cố gắng duy trì thời gian làm việc, nghỉ ngơi và vui chơi hàng ngày đều đặn nhất có thể. Bằng cách này, trẻ sẽ cảm thấy an toàn hơn, vì sẽ biết được điều gì sẽ xảy ra trong ngày và có thể dự đoán các hoạt động sắp tới.
Khi trẻ biết rằng có một lịch trình rõ ràng, sẽ cảm thấy mình có thể kiểm soát một phần cuộc sống, từ đó giảm bớt lo lắng và căng thẳng.
Nếu phải xa nhau một thời gian vì lý do công việc, bố mẹ nên báo trước cho con để chuẩn bị tinh thần, có thời gian để thích nghi với tình huống mới. Bố mẹ có thể giải thích lý do tại sao họ phải đi, thời gian sẽ xa nhau và khi nào sẽ trở về.
Việc này giúp trẻ hiểu rằng mặc dù có sự tạm xa, tình yêu và sự quan tâm của bố mẹ vẫn luôn hiện hữu.
Mang lại môi trường sống ổn định.
Đáp ứng kịp thời nhu cầu
Quan sát trẻ thường xuyên hơn và cung cấp sự giúp đỡ cần thiết một cách kịp thời. Ví dụ, trẻ sợ hãi khi nhìn thấy một con vật lạ, bố mẹ có thể ôm trẻ để tạo cho trẻ cảm giác an toàn. Nếu nhận thấy trẻ đói, hãy cho ăn đúng giờ...
Trở thành người bạn đồng hành chất lượng
Khi dành thời gian cho con, tốt nhất bố mẹ nên ở bên con một cách trọn vẹn, có thể cùng nhau chơi trò chơi, đọc sách tranh, vẽ tranh,… Nếu có sự tương tác, trẻ sẽ cảm thấy vui vẻ hơn. Hạn chế việc để trẻ chơi một mình trong khi bố mẹ luôn dùng điện thoại.
Thiết lập phương pháp giao tiếp tốt
Đôi khi trẻ có thể nghịch ngợm. Bố mẹ nên giao tiếp với trẻ một cách nhẹ nhàng và cố gắng không quát mắng. Nếu trẻ làm tốt, hãy nhớ khen ngợi đúng lúc.
Thiết lập cách giao tiếp tốt với con.
Dần dần phát triển tính tự lập
Khi trẻ lớn lên, khả năng thực hành và ham muốn khám phá sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn. Lúc này, bố mẹ nên hướng dẫn trẻ cách thu dọn đồ chơi, phụ giúp bố mẹ làm những việc nhỏ hàng ngày,...
Khi trẻ có thể tự mình hoàn thành một việc gì đó, bố mẹ cũng nên nhớ động viên kịp thời. Khi trẻ gặp khó khăn khi tự mình làm việc, hãy hướng dẫn trẻ giải quyết, chỉ cho trẻ phương pháp đúng hoặc cách thực hiện.
Tất cả những điều này đều không thể tách rời khỏi mối quan hệ gắn bó được hình thành từ khi còn nhỏ, là nền tảng để bố mẹ đồng hành cùng trẻ trong suốt cuộc đời.
