Trẻ ngủ đủ giấc và đúng giờ sẽ giúp cho quá trình phát triển thể chất và trí tuệ được thuận lợi hơn.
Lịch trình một ngày của trẻ thông thường kết thúc lúc 9 giờ tối, khi đã hoàn thành mọi công việc trong ngày như làm bài tập, giải trí. Đối với nhiều cha mẹ, đây chính là thời điểm thích hợp để khuyến khích trẻ đi ngủ.
Ngoài việc học trên trường, trẻ còn có bài tập về nhà vào buổi tối và thường hoàn thành sau mười giờ tối, vậy làm thế nào để cải thiện chiều cao nếu trẻ phải ngủ quá trễ? Một số cha mẹ nghĩ rằng trẻ nên đi ngủ lúc 8-9 giờ vì đây là thời gian hormone tăng trưởng tiết ra mạnh nhất, vậy điều này có thật sự đúng?
Những thông tin hữu ích dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu hơn về vấn đề trên, cha mẹ có thể tham khảo để giúp con có một lịch trình sinh hoạt lành mạnh hơn.
Có phải trẻ ngủ lúc 8-9 giờ là tốt nhất?
Theo cách nhìn nhận thông thường, nếu trẻ đi ngủ vào khoảng 10 giờ mỗi đêm, thì sẽ thức dậy vào khoảng 7 giờ sáng hôm và đến trường lúc 7:30. Nhưng như vậy sẽ quá muộn, khiến cha mẹ lo lắng đến sự phát triển của trẻ về sau.
Do đó, cha mẹ cho rằng trẻ phải đi ngủ lúc 8 giờ hoặc 9 giờ vì tuyến yên tiết ra hormone tăng trưởng đỉnh điểm vào lúc 9 giờ.
Từ lâu, quan niệm tuyến yên sẽ tiết ra hormone tăng trưởng sau 9 giờ đêm đã ảnh hưởng đến suy nghĩ của nhiều bậc phụ huynh, nếu trẻ không ngủ trước 10 giờ thì nó sẽ ảnh hưởng đến việc tiết hormone tăng trưởng, phát triển chiều cao ở trẻ.
Tuy nhiên vấn đề là 9 giờ theo giờ Bắc Kinh hay Tokyo? Tân Cương? Hoa Kỳ? Việc ấn định thời gian tiết hormone tăng trưởng bằng một mốc thời gian đơn giản có thực sự khoa học?
Ví dụ, một đứa trẻ 8 tuổi, cao 135cm. Trong số các bạn cùng lớp, chiều cao của đứa trẻ này được coi là trung bình. So với nhiều đứa trẻ đi ngủ trước 9h tối, đứa trẻ kia thường đi ngủ sau 10 giờ vì chơi game hay đọc sách và đôi khi đi ngủ lúc 11 giờ hoặc 12 giờ nếu quá hứng thú. Thực tế chứng minh, tất cả chúng ta đều bị lừa dối bởi quan niệm trên.
Thực tế, hormone tăng trưởng tiết ra nhiều hay ít không chỉ tác động bởi thời gian ngủ mà phần lớn còn phụ thuộc vào chất lượng giấc ngủ, khi trẻ ngủ sâu thì tuyến yên mới hoạt động mạnh nhất.
Nhiều cha mẹ lo lắng rằng nếu trẻ không ngủ trước 9 giờ tối sẽ ảnh hưởng đến phát triển chiều cao.
Hormone tăng trưởng được tiết ra như thế nào?
Đầu tiên hãy hiểu tại sao giấc ngủ lại liên quan đến chiều cao? Vì khi ngủ, tuyến yên sẽ tiết ra “hormone tăng trưởng”. Hormone tăng trưởng là một trong những hormone quan trọng nhất đối với sự phát triển của con người, tên tiếng Anh là Human Growth Hormone (HGH), có thể kích thích sự phân chia và tái tạo tế bào.
Trên thực tế, quá trình tiết hormone tăng trưởng diễn ra cả ngày lẫn đêm, nhưng lượng hormone tăng trưởng tiết ra ban đêm nhiều hơn gấp 3 lần. Vì vậy, hormone tăng trưởng vào ban đêm có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình lớn lên của trẻ.
Tuy nhiên, không phải con người tiết ra hormone tăng trưởng ngay khi chìm vào giấc ngủ. Nghiên cứu tâm lý đã chỉ rõ, giấc ngủ của mỗi người được chia thành giấc ngủ nhẹ và giấc ngủ sâu, và nó ở trạng thái chuyển đổi liên tục.
Nếu chúng ta ngủ 8 giờ mỗi đêm, chúng ta thuộc trạng thái ngủ chuyển động mắt nhanh (REM), lúc này chúng ta đang ở trạng thái ngủ nhẹ. Giấc ngủ tiến triển từ giai đoạn ngủ nhẹ sang giai đoạn thứ hai và sau đó đến giai đoạn thứ ba. Nó thuộc về giấc ngủ chuyển động mắt không nhanh (NREM), và chúng ta đang ở trong trạng thái ngủ sâu. Giai đoạn NREM có ít giấc mơ, nhưng nó rất quan trọng vì chỉ ở giai đoạn này, hormone tăng trưởng mới được tiết ra mạnh nhất.
Trong giai đoạn ngủ chuyển động mắt không nhanh, hơn một nửa lượng hormone tăng trưởng được tiết ra trong giai đoạn thứ ba hoặc thậm chí sâu hơn ở giai đoạn thứ tư. Điều này không có mối quan hệ trực tiếp với thời điểm ngủ.
Do đó, tuyến yên tiết ra hormone tăng trưởng không có thời gian cụ thể, và nó đạt đến đỉnh điểm khi bước vào giấc ngủ sâu khoảng hai giờ sau khi bắt đầu ngủ. Miễn là trẻ có thể trải qua giai đoạn thứ ba hoặc thứ tư của giấc ngủ trong khi ngủ, và trẻ cũng sẽ đạt đến giai đoạn tiết hormone tăng trưởng cao nhất ngay cả khi ngủ muộn.
Thực tế thì hormone tăng chiều cao được tiết ra mạnh nhất khi trẻ chìm vào giấc ngủ sâu.
Nếu giấc ngủ của trẻ không sâu, dù trẻ đi ngủ lúc 8 giờ tối thì hormone tăng trưởng cũng không tiết ra mạnh mẽ. Giả sử trẻ đi ngủ muộn nhưng nếu đảm bảo chất lượng giấc ngủ thì thời gian tiết hormone tăng trưởng cao điểm sẽ chỉ bị hoãn lại khoảng một giờ.
Nhiều cha mẹ lo lắng bởi một khi trẻ đi ngủ muộn thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc dậy sớm vào ngày hôm sau, gây ra trạng thái tinh thần kém, không tập trung được trong giờ học và buồn ngủ.
Nhưng nếu cha mẹ có thể điều chỉnh một chút và cố gắng đảm bảo rằng trẻ có thể ngủ đủ 8 tiếng vào ban đêm thì sẽ cải thiện được trí lực của trẻ rất nhiều. Thay vì bắt trẻ đi ngủ sớm thì hãy cố gắng đảm bảo cho trẻ đi ngủ đủ thời gian và đảm bảo trẻ có một giấc ngủ sâu.
Những yếu tố khác ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ
Các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới đã chỉ ra rằng chiều cao của trẻ là sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và sự phát triển tự thân có được. Di truyền ảnh hưởng đến chiều cao của bố mẹ đối với con cái chiếm khoảng 70%. 30% còn lại phụ thuộc vào chế độ ăn, ngủ, vận động của trẻ.
Hãy cùng xem những yếu tố nào có tác động đến sự phát triển chiều cao của trẻ.
Giấc ngủ
Giấc ngủ ảnh hưởng tới sự phát triển chiều cao của trẻ thông qua hormon tăng trưởng. Sự tiết hormone tăng trưởng trong ngày là rất ít, hầu hết được tiết ra sau khi chìm vào giấc ngủ ban đêm, và thường đạt đến đỉnh điểm khoảng 1 đến 2 giờ sau khi chìm vào giấc ngủ, và lượng hormon tiết ở thời điểm này gấp khoảng 3 lần trong ngày.
Vì vậy nếu chất lượng giấc ngủ không tốt thì sẽ ảnh hưởng đến quá trình tiết hormone tăng trưởng ở trẻ. Trẻ sơ sinh phải ngủ 14-20 giờ mỗi ngày, trẻ 1-3 tuổi phải ngủ 12-14 giờ, trẻ 4-6 tuổi ngủ ít hơn 12 tiếng mỗi ngày.
Tuy nhiên, học sinh tiểu học cũng phải chịu áp lực bài vở, do đó việc cha mẹ đảm bảo trẻ ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm là điều cơ bản nhất. Ví dụ, trẻ đến trường lúc 7 giờ 30 mỗi sáng, vậy nên trẻ phải dậy sớm hơn một giờ, tức là 6 giờ, vậy nên trẻ cần phải ngủ vào lúc 10 giờ tối hôm trước.
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, bổ sung đủ canxi góp phần quan trọng trong việc giúp trẻ tăng chiều cao tốt.
Chế độ ăn uống
Đối với trẻ em, chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý là khía cạnh quan trọng ảnh hưởng đến chiều cao, đặc biệt là khả năng hấp thụ canxi. Khi trẻ còn bú sữa mẹ, việc cung cấp canxi là qua sữa mẹ hoặc sữa công thức, đồng thời chúng cần bổ sung thêm vitamin D3 để thúc đẩy quá trình hấp thụ canxi.
Khi lớn hơn, canxi được lấy thông qua thực phẩm bổ sung, chẳng hạn như các sản phẩm từ sữa và các sản phẩm từ đậu nành. Cha mẹ nên cho trẻ ăn ít đồ ngọt, đồ uống có ga, đồ ăn nhanh và đặc biệt không ăn các sản phẩm và chất bổ sung sức khỏe không rõ nguồn gốc.
Một số chất bổ sung có thể chứa các thành phần thúc đẩy sự phát triển, làm cho trẻ trông cao nhanh hơn trong thời gian ngắn, nhưng nó có thể dẫn đến sự phát triển sớm và kết thúc chu kỳ phát triển sớm ở trẻ.
Thể thao
Tổ chức Y tế Thế giới cho rằng trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 5 đến 17 nên dành 1 giờ hoạt động thể chất từ cường độ trung bình đến cường độ cao mỗi ngày, ít nhất 3 lần một tuần.
Hormone tăng trưởng không chỉ tiết ra vào nửa đêm mà sẽ kích thích tuyến yên tiết hormone tăng trưởng khi vận động vừa phải, vận động hợp lý cũng sẽ thúc đẩy giấc ngủ ngon, một mũi tên trúng hai đích. Nhảy dây, bơi lội, chạy bộ và các bài tập aerobic tương tự có thể giúp trẻ cao lớn hơn.
Tâm trạng
Thực tế, cảm xúc cũng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ. Các ghiên cứu tâm lý cho thấy, có một căn bệnh có tên là “suy giảm cảm xúc” đã được phát hiện ở nhiều trẻ em lớn lên trong môi trường thiếu vắng hơi ấm gia đình.
Khi đó, cơ chế cảm xúc của não bộ của trẻ bị rối loạn, ở mức độ nhất định sẽ ảnh hưởng đến việc tiết hormone tăng trưởng. Nhưng điều này có thể khắc phục được, cha mẹ hãy giúp trẻ thả lỏng tâm trạng hồi hộp, lo lắng, sau một thời gian tình trạng sẽ được cải thiện.
Vì vậy, cha mẹ hãy cố gắng để trẻ có thời gian thư giãn tâm trí và tránh những gánh nặng, áp lực không đáng có. Ví dụ, khi trẻ hoàn thành bài tập về nhà, mặc dù các mẹ lo lắng rằng ngủ muộn sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển và tăng trưởng của trẻ, nhưng hãy cố gắng để trẻ có một khoảng thời gian để thư giãn, nếu không, sự lo lắng của chính chúng ta cũng sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ và sẽ phản tác dụng.
Thực tế, cảm xúc cũng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ, do đó cha mẹ hãy cố gắng để trẻ có thời gian thư giãn tâm trí và tránh những gánh nặng, áp lực không đáng có
Tư thế ngủ
Việc trẻ hình thành thói quen đứng, ngồi, nằm tốt, tư thế đúng cũng sẽ tác động nhất định đến chiều cao của trẻ. Vì cấu tạo của cột sống quyết định đến chiều cao của trẻ, nếu trẻ không thể giữ thẳng lưng thì trong thời gian dài, chắc chắn sẽ có những biểu hiện rất khác nhau về chiều cao và tư thế.
Ví dụ, hai đứa trẻ có cùng chiều cao, một đứa trẻ lưng thẳng và một đứa có vai cong, thì rõ ràng đứa trẻ nào trông cao hơn? Vai cong có thể chênh lệch 10% về chiều cao.
Quan trọng hơn, nhiều trẻ có thói quen khom lưng, xương chậu nghiêng về phía trước hoặc phía sau, điều này thậm chí còn gây hại cho sức khỏe của trẻ về sau.
