Ngày Phòng chống ung thư thế giới 4/2 năm nay có chủ đề “Chúng ta có thể, tôi có thể”. Thông điệp nhằm nâng cao sự hiểu biết của người dân và kêu gọi cộng đồng khám, sàng lọc, phát hiện ung thư sớm, góp phần điều trị hiệu quả bệnh.
Ảnh minh hoạ
Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư là nguyên nhân gây tử vong thứ hai sau tim mạch. Mỗi năm thế giới có thêm 14,1 triệu bệnh nhân mắc ung thư, 8,2 triệu người tử vong vì căn bệnh này, trong đó có đến hơn 4 triệu người chết trẻ chỉ trong độ tuổi từ 30 - 69 tuổi. Mỗi năm nước ta ghi nhận thêm 126.00 trường hợp mắc ung thư mới và trên 94.000 người tử vong do ung thư, cao hơn 9 lần số ca tử vong do tai nạn giao thông.
Nguyên nhân khiến tỉ lệ tử vong do ung thư ở nước ta cao vì trên 70% người bệnh đi khám, phát hiện, điều trị muộn. Trong khi với ung thư, phát hiện càng sớm, việc điều trị càng đơn giản, phát hiện muộn điều trị kéo dài, hiệu quả không cao.
Một số ung thư như gan, tỉ lệ khám và điều trị muộn lên tới 87,8%, ung thư phổi ở mức 84,3%, nên tỉ lệ chữa khỏi giảm đi nhiều.
Những năm qua, với sự kết hợp cùng lúc cả 4 hướng: phòng bệnh, phát hiện sớm, tăng cường chẩn đoán điều trị, chăm sóc giảm nhẹ, tỉ lệ chữa khỏi ung thư tại Việt Nam có nhích lên nhưng vẫn chỉ đạt khoảng 40%, thấp hơn nhiều so với các nước phát triển (70-80%). Tỉ lệ chữa khỏi cao chủ yếu là các bệnh dễ phát hiện sớm.TS Hoàng Đình Chân – Nguyên bác sĩ Bệnh viện K Trung ương cho biết bất cứ bệnh ung thư nào nếu phát hiện sớm cơ hội chữa thành công đều cao vì thế mỗi người cần nhớ các dấu hiệu của bệnh để có thể sàng lọc bệnh một cách nhanh nhất.
Dưới đây là các dấu hiệu điển hình của những bệnh ung thư phổ biến.
Ung thư cổ tử cung: Dấu hiệu nhận biết đó là chảy máu âm đạo bất thường, tiết dịch âm đạo bất thường, đau khi giao hợp, đau vùng chậu hoặc đau phù chân. Hiện nay, ung thư cổ tử cung có thể tầm soát và phát hiện sớm bằng các biện pháp như khám phụ khoa định kỳ.
Ung thư tuyến tiền liệt: Dấu hiệu nhận biết là khó tiểu, tiểu buốt, đi tiểu ra máu, rối loạn tiêu hoá, táo món mãn tinh, đau khi xuất tinh, xuất tinh ra máu, phù nề chi dưới.
Tầm soát phát hiện sớm ung thư tiền liệt tuyến bằng cách siêu âm tiền liệt tuyến định kỳ 6 tháng /lần, xét nghiệm dấu ấn ung thư PSA, sinh thiết tuyến tiền liệt.
Ung thư tuyến giáp: Dấu hiệu nhận biết khối u hạch ở cổ, bị khan giọng, ho mạn tính, khó nuốt, khó thở, cảm giác đau tức bó chặt vùng cổ.
Tầm soát bằng cách siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm chức năng nang tuyến giáp FT4, T3, FSH, xét nghiệm phát hiện sớm ung thư tuyến giáp TG.
Ung thư phổi: Dấu hiệu nhận biết: Ho khan kéo dài, khó thở, thường xuyên đau tức ngực, ho ra máu lẫn đờm, giảm cân nhanh, viêm phổi, viêm phế quản tái phát liên tục.Tầm soát và phát hiện bằng cách chụp Xqung tim phổi thẳng, xét nghiệm dấu ấn ung thư và xét nghiệm test TB.
Ung thư vú: Dấu hiệu nhận biết sờ thấy có u ở vú, có u hạch ở hõm nách, núm vú chảy dịch, màu sắc vú thay đổi, hình dáng vú thay đổi.
Tầm soát bằng cách tự khám vú ở nhà, siêu âm tuyến vú, chụp Xquang tuyến vú, xét nghiệm dấu ấn ung thư vú CA 15-3, chọc sinh thiết tuyến vú nếu cần.
Ung thư gan: Dấu hiệu nhận biết ung thư gan đó là mệt mỏi, kém ăn, cảm giác nặng, tức, đau bụng dưới sườn phải, sờ thấy khối u vùng gan, vàng da và sụt cân đột ngột.
Cách phát hiện bằng cách siêu âm ổ bụng tổng quát, xét nghiệm chức năng gan, thận, xét nghiệm viêm gan B, viêm gan C, xét nghiệm dấu ấn ung thư gan AFP và CA 199.
