Chẳng hề đụng đến một giọt bia rượu nào, thế mà Nick vẫn rơi vào tình trạng say xỉn như một bợm nhậu thứ thiệt.
Không chỉ những người chứng kiến mà ngay bản thân Nick cũng không giải thích được hiện tượng kỳ quặc. Điều này đã khiến cho cuộc sống của anh gặp không ít phiền toái. May mắn cho Nick khi anh gặp được một chuyên gia y học và được biết trạng thái mình mắc phải là một hội chứng hiếm gặp trong y khoa. Và nguyên nhân gây nên những cơn say ấy lại bắt nguồn từ... “của nhà trồng được”.
Chẳng có “miếng” nào vẫn mang tiếng
Nick Hess là một tài xế chuyên lái xe bus hai tầng ở London. Với những người được vinh dự điều khiển loại phương tiện độc đáo đã trở thành biểu tượng của thủ đô nước Anh này, chuyện lạm dụng đồ uống có cồn đồng nghĩa với mất việc ngay lập tức. Biết vậy nên Nick không bao giờ dám vi phạm quy định này. Bản thân anh cũng không phải là người ham hố bia rượu, chỉ “vui thì uống” và cũng ít khi uống đến mức say bí tỉ. Ấy vậy mà từ hai năm nay, người đàn ông 43 tuổi này bất ngờ dính phải một nỗi oan tày trời: thi thoảng anh lại rơi vào một cơn say dù chẳng hề sử dụng bất cứ thứ đồ uống có cồn nào.
Nick Hess và vợ.
May mắn cho Nick không bị đuổi việc bởi khi chuyện tồi tệ này xảy ra lần đầu tiên, anh đang ở văn phòng lo vài việc giấy tờ hành chính chứ không cầm lái. Người sếp trực tiếp làm việc với anh từ đầu giờ sáng nên biết rõ nhân viên của mình không hề có dấu hiệu đã sử dụng rượu bia khi đến công ty. Thế nhưng chỉ sau khoảng 2 giờ đồng hồ, Nick bắt đầu xuất hiện những triệu chứng không lẫn vào đâu được của một kẻ say rượu: hơi thở nồng nặc mùi cồn, giọng trở lên lè nhè, mặt đỏ nhừ, chân đi lảo đảo. Các đồng nghiệp lập tức đưa anh đến phòng chăm sóc y tế. Bác sĩ thăm khám và kết luận, anh đang trong cơn say. Chính vị sếp của anh cũng phải bất ngờ. Từ sáng tới giờ, ông và Nick vẫn làm việc cùng nhau và thứ đồ uống duy nhất anh dùng chỉ là những ly nước lọc ở cơ quan: “Làm sao anh ta lại say rượu được chứ?”.
Ca làm việc của Nick sau đó được thay bằng người khác còn anh được yêu cầu ngồi lại văn phòng để làm giải trình. Sau bữa trưa với các đồng nghiệp tại bếp ăn tập thể, Nick vò đầu bứt tai không biết phải giải thích ra sao về tình trạng lúc sáng của mình. Một giờ trôi qua, giữa lúc đang bối rối thì một cơn say nữa lại ập đến, ở mức độ nhẹ hơn một chút. Nồng độ cồn trong máu của anh tương đương với việc đã uống khoảng 3 chai bia. Cả văn phòng sững sờ. Từ sáng đến giờ, Nick không hề lọt khỏi tầm mắt của họ. Thế nên không thể có chuyện anh đã lén uống bia rượu. Chuyện vụng trộm này cũng không phù hợp với tính cách chỉn chu, đàng hoàng của Nick bấy lâu nay. Nhưng bộ dạng bên ngoài của anh cũng như chỉ số nồng độ cồn trong cả máu lẫn hơi thở của Nick đều chứng minh rằng anh đang trong một cơn say.
Không thể kỷ luật Nick vì chính vị sếp cũng chứng kiến bằng chứng vô tội, công ty đành phải chuyển anh về làm công việc bàn giấy, chứ không dám giao cho anh lái xe. Hàng ngày, Nick đều phải kiểm tra nồng độ cồn trong hơi thở tại phòng y tế, ngay khi vừa đến văn phòng. Không lần nào anh bị phát hiện là đã uống rượu bia. Nhưng chỉ sau vài tiếng, những cơn say lại xuất hiện mà không rõ lý do, ngay trước mặt tất cả mọi người.
Hiên tượng kỳ quặc này cũng xuất hiện cả vào buổi tối sau khi anh trở về nhà. Vợ anh - chị Karen Daw cho biết, rất nhiều lần cả hai vợ chồng chị cùng ăn tối, sau đó ngồi xem tivi. Nhưng chỉ một lát sau, Nick lại đi đứng không vững và nói năng lảm nhảm. Hơi thở thì nồng nặc mùi đồ uống có cồn. Chị đã tìm khắp nhà xem chồng mình có giấu bia, rượu ở đâu không nhưng chẳng hề tìm thấy gì. Dần dần, chị bắt đầu nghi ngờ anh là một kẻ nghiện rượu nhưng cũng đồng thời là một đại cao thủ trong việc “chùi mép”, uống lúc nào vợ cũng không biết.
Thề sống thề chết mà vợ không tin, Nick quyết định đi khám bác sĩ. Người ta đã giữ anh lại cả ngày trời trong bệnh viện để theo dõi chặt chẽ. Kết quả vẫn như lúc anh ở nhà hay ở công ty. Những người chịu trách nhiệm giám sát không rời mắt khỏi Nick và đều xác nhận rằng, người đàn ông này không hề sử dụng bất cứ chất có cồn nào. Thế nhưng anh vẫn rơi vào cơn say. Các bác sĩ lắc đầu, không ai có thể lý giải được hiện tượng kỳ quái này.
“Nhà máy rượu tự động” trong cơ thể
Những ngày tháng sống trong cảnh không uống vẫn say của Nick cứ kéo dài mãi mà không có dấu hiệu kết thúc, khiến anh lâm vào trạng thái căng thẳng về tinh thần. Dù ai nấy đều hiểu rằng Nick bị oan nhưng ở công ty đã bắt đầu xuất hiện những lời phàn nàn do tình trạng say xỉn trong giờ làm việc của anh gây ảnh hưởng tới những người xung quanh. Về nhà, vợ anh cũng nhìn chồng bằng ánh mắt nghi ngờ. Trong cảnh chán nản đến cùng cực, Nick tình cờ quen với tiến sĩ Barbara Cordell trên trang mạng xã hội và buột miệng ca thán về tình trạng của mình. May thay, Barbara lại là một chuyên gia về hệ tiêu hóa tại trường Cao đẳng y tế Panola (thành phố Illinois thuộc tiểu bang Texas, Hoa Kỳ). Ca bệnh lạ lùng này khiến cô chú ý. Nữ tiến sĩ băn khoăn: “Phải chăng đó chính là một nạn nhân của hội chứng “nhà máy rượu tự động ở người”, một phát hiện y khoa từ những năm 1970 nhưng vẫn còn rất sơ khai?”. Ngay sau đó, nữ tiến sĩ cùng với cộng sự của mình là bác sĩ Justin McCarthym đã thu xếp công việc bay sang Anh gặp Nick.
Nick được yêu cầu tham gia vào cuộc thử nghiệm theo một cách thức đơn giản, trong khuôn viên của một bệnh viện. Barbara và Justin lên một thực đơn giàu tinh bột cho anh ăn, còn họ thì ngồi chứng kiến. Tất nhiên là không có bất cứ thứ đồ uống có cồn nào trên bàn. Chỉ 2 giờ sau, chàng cựu tài xế xe bus hai tầng này bắt đầu lên cơn say điên đảo. Nồng độ cồn trong máu của Nick lúc đó tăng lên đến 120 mg/100ml máu – ngang ngửa với khi uống liền 7 cốc rượu whiskey! Hai chuyên gia đến từ Mỹ lập tức tiến hành lấy mẫu dịch tiêu hóa trong ruột của anh. Kết quả là, ngoài một lượng cồn kha khá phát hiện được, họ còn tìm thấy sự hiện diện của các chủng nấm như trong men rượu. Đồng thời, vi khuẩn đường ruột Saccharomyces cerevisiae cũng có mặt trong thành phần dịch dạ dày của Nick. Vậy là đã rõ! Saccharomyces cerevisiae sinh ra các loại men rượu và chúng lên men đám tinh bột mà Nick ăn vào trước đó, biến chúng thành rượu. Đây chính là hội chứng “nhà máy rượu tự động ở người” (Auto Brewery Syndrome - ABS).
ABS lần đầu tiên được phát hiện tại Nhật Bản vào năm 1972, sau khi có nhiều người lâm vào tình trạng giống Nick Hess. Khi đó, các bác sĩ tại đây cũng tìm kiếm chất có cồn từ chính bên trong cơ thể họ và phát hiện ra rằng, tất cả các trường hợp này đều bị say bởi “cây nhà lá vườn” tự mình sản sinh ra. Y học thời điểm đó gọi đây là hiện tượng ngộ độc cơ thể do nồng độ cồn nội sinh (Endogenous Ethanol production). Nhiều người Nhật Bản thiếu một enzyme gọi là aldehyde dehydrogenase (ALDH). Enzyme này thông thường sẽ chuyển đổi một sản phẩm phụ của ethanol đang được xử lý bởi gan (acetaldehyde) thành một chất acetate vô hại. Do thực tế họ không có ALDH nên acetaldehyde sinh ra trong quá trình tiêu hóa tinh bột của cơ thể sẽ tiếp tục biến thành cồn chứ không bị phân hủy. Tuy nhiên, hội chứng này đã bị bỏ quên suốt nhiều năm, không mấy ai tiếp tục nghiên cứu sâu hơn nữa. Chỉ có những người từng có dịp đọc qua các tài liệu y văn về tiền sử bệnh này ở Nhật hơn 30 năm trước mới không bị bất ngờ trước những người không uống vẫn say này.
Nguyên nhân gây lên ABS thường là do hậu quả của một cơn rối loạn tiêu hóa, khiến hệ men vi sinh trong đường ruột bị thay đổi và chủng Saccharomyces cerevisiae được dịp sinh sôi nảy nở với số lượng đủ lớn để biến hệ tiêu hóa cơ thể người thành “nhà máy rượu”.
Việc sử dụng các chất kháng sinh cũng có thể dẫn đến làm mất cân bằng các yếu tố vi sinh này. Theo tiến sĩ Barbara, hội chứng này không có gì quá nghiêm trọng. Bà đã yêu cầu Nick giảm các chất tinh bột trong thực đơn hàng ngày đến mức tối đa, để “nhà máy sản xuất rượu” trong cơ thể anh bị cắt nguồn “nguyên liệu”. Một loại men tiêu hóa đặc trị được uống bổ sung, giúp hạn chế nồng độ vi khuẩn đường ruột Saccharomyces cerevisiae, đồng thời trung hòa hết lượng men rượu do loại sinh vật này sinh ra. Khỏi phải nói, Nick vui mừng thế nào. Giờ đây, nếu muốn, thi thoảng anh sẽ tự thưởng cho mình món khoai tây chiên khoái khẩu, để rồi say bí tỉ mà không sợ bị vợ cằn nhằn là bợm nhậu nữa.
