Với mức tham gia chỉ vài trăm ngàn đồng mỗi tháng, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hằng tháng gấp nhiều lần so với mức đóng, được cấp thẻ BHYT miễn phí…
Bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện là chính sách bảo hiểm mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc nhóm người tham gia BHXH bắt buộc thì đều được tham gia BHXH tự nguyện.
1. Quyền lợi và mức hưởng khi tham gia BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hằng tháng khi:
+ Đủ 20 năm đóng BHXH trở lên.
+ Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, tuổi nghỉ hưu kể từ ngày 1-1-2022 cụ thể như sau: Nam đủ 60 tuổi sáu tháng, sau đó mỗi năm tăng thêm ba tháng, tuổi nghỉ hưu với lao động nam sẽ đạt 62 tuổi vào năm 2028; nữ đủ 55 tuổi tám tháng, sau đó mỗi năm tăng thêm bốn tháng, tuổi nghỉ hưu với lao động nữ sẽ đạt 60 tuổi vào năm 2035.
Người lao động làm việc tại một công ty ở TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG
+ Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu (tối đa 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
- Mức hưởng:
Trong đó, tỉ lệ hưởng lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng 45% tương ứng với số năm đóng BHXH: Lao động nam là 20 năm; lao động nữ là 15 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, NLĐ cả nam và nữ được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Lưu ý: Lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.
2. BHXH một lần đối với BHXH tự nguyện
- Điều kiện hưởng:
Người tham gia có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia BHXH; ra nước ngoài để định cư; bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế; sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần.
- Mức hưởng:
+ Tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; hai tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
+ Trường hợp thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm, mức hưởng bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng hai tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Lưu ý: Mức hưởng BHXH một lần của người tham gia BHXH tự nguyện không bao gồm số tiền Nhà nước đã hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện, trừ trường hợp là người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo quy định của Bộ Y tế.
3. Được cấp thẻ BHYT miễn phí
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt quá trình hưởng lương hưu, với mức quyền lợi hưởng chi phí khám bệnh, chữa bệnh là 95% (trong khi mức hưởng của người tham gia BHYT theo hình thức hộ gia đình là 80%).
4. Mức đóng
Theo khoản 2 Điều 87 Luật BHXH năm 2014, mức đóng BHXH tự nguyện bằng 22% mức thu nhập tháng. Trong đó, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện tối thiểu bằng mức chuẩn hộ nghèo đối với khu vực nông thôn (mức chuẩn hộ nghèo hiện hành là 1,5 triệu đồng/người/tháng) và tối đa bằng 20 lần lương cơ sở (mức lương cơ sở hiện hành là 1.490.000 đồng).
Như vậy, kể từ ngày 1-1-2022, mức đóng BHXH tự nguyện thấp nhất là 330.000 đồng/tháng (22% x 1,5 triệu đồng); mức đóng BHXH tự nguyện tối đa là: 6.556.000 đồng/tháng (22% x 29.800.000 đồng).
5. Phương thức đóng
- Đóng định kỳ: Hằng tháng; ba tháng một lần; sáu tháng một lần; 12 tháng một lần; nhiều năm một lần (không quá năm năm/lần).
- Đóng một lần: Cho những năm còn thiếu (không quá 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Để tham gia BHXH tự nguyện, người lao động tự do có thể thực hiện các thủ tục đăng ký tại cơ quan BHXH nơi mình cư trú (có thể ở nơi tạm trú hoặc thường trú) hoặc các đại lý thu BHXH, BHYT (UBND các xã, phường, thị trấn, bưu điện, hội đoàn thể…).
6. Chế độ tử tuất
- Trợ cấp mai táng: Trường hợp người tham gia có thời gian đóng BHXH từ đủ 60 tháng trở lên hoặc người đang hưởng lương hưu khi chết, người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở.
Sẽ có thêm 10.000 người tham gia BHXH tự nguyện trong thời gian tới
Ngày 8-5, BHXH Việt Nam phối hợp với Bưu điện Việt Nam tổ chức lễ ra quân hưởng ứng Tháng vận động triển khai BHXH toàn dân - Truyền thông, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình.
Mục tiêu phấn đấu phát triển được 10.000 người tham gia BHXH tự nguyện trong và sau lễ ra quân.
Trợ cấp tuất một lần Điều kiện Mức hưởng
Người đang đóng BHXH tự nguyện hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết.
Thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính bằng:
· 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014.
· Hai tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.
- Người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH chưa đủ một năm chết.
Thân nhân được hưởng trợ cấp bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng hai tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Người tham gia BHXH tự nguyện có cả thời gian đóng BHXH bắt buộc và tự nguyện chết.
Thân nhân được hưởng trợ cấp tối thiểu bằng ba tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH.
- Người đang hưởng lương hưu chết:
+ Nếu chết trong hai tháng đầu hưởng lương hưu.
+ Nếu chết vào những tháng sau đó.
Thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo thời gian đã hưởng lương hưu.
+ Trợ cấp tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng.
+ Cứ hưởng thêm một tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.
