Ngoài việc chọn được người hợp tuổi, việc xông đất đầu năm còn có rất nhiều yếu tố quan trọng khác, vì thế mọi người cần đặc biệt lưu ý.
Nhà khoa học Bùi Đắc Sáng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) cho biết, xông đất là tục lệ lâu đời của người Việt và được nhiều gia đình thực hiện trong dịp đầu năm mới, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu và làm đúng.
Ông Sáng cho biết, để chuẩn bị cho việc xông đất được chu đáo nhất, vấn đề đầu tiên gia chủ phải làm đó là chọn được người xông đất có tuổi hợp với gia chủ, tuyệt đối tránh những người tuổi xung với gia chủ. Nếu chọn được người xông đất hợp tuổi sẽ giúp gia chủ làm ăn gặp nhiều may mắn, phát tài trong suốt một năm đồng thời gia đình cũng được hạnh phúc bình an.
Sau tiêu chí chọn được người hợp tuổi, người đến xông đất phải người có sức khỏe tốt, mặt mũi sáng sủa, có kinh nghiệm làm ăn, xởi lởi, vui vẻ hòa đồng để cả năm gia đình luôn gặp được thật nhiều may mắn, tài lộc.
Khi xông đất đầu năm cả gia chủ và người được đến xông đất phải hoan hỷ, vui vẻ để cả năm được hanh thông, thuận lợi.
Về cách xông đất, ông Bùi Đắc Sáng cho biết cần phải lưu ý đến các yếu tố phong thủy như màu sắc phong thuỷ, bản mệnh được quan tâm khi đến nhà xông đất đầu năm. Theo tục lệ xông đất, gia chủ mời những người hợp tuổi làm khách đầu tiên từ thời khắc giao thừa cho đến sáng ngày đầu năm mới.
Người xông nhà phải hợp tuổi gia chủ với tuổi con vật đại diện cho năm, tránh tuổi “tứ hành xung” hay nói theo cách khác là nên tránh những tuổi xung khắc với nhau. Người xông nhà xong sẽ mừng tiền chủ yếu dành cho con cái trong gia đình. Sau đó, cả chủ và khách chúc nhau những câu chúc và chủ nhà chuẩn bị thức ăn và trà.
Ông Sáng đặc biệt lưu ý, nhiều người khi được mời xông đất thường ở lại gia chủ ăn uống say xưa mới về, điều này là không nên. Việc ăn cơm hay uống trà là cần thiết nhưng chỉ nên mang tính tượng trưng để cả hai đều hoan hỷ trong ngày đầu năm, nói những điều tốt lành. Sau khoảng 20 phút, người xông đất rời khỏi nhà gia chủ.
Ông Sáng cho rằng, phải chọn người đến xông đất có tính phóng thoáng, cởi mở thì làm ăn mới thuận lợi.
Không chỉ có vậy, từ xưa đến nay khi gia chủ làm công việc gì, có địa vị ra sao thì cách chọn người và xông đất cũng khác nhau. Cụ thể, theo quan niệm xưa, với các quan chức, có học sẽ chọn người xông đất có tuổi hợp với chủ nhà. Người xông đất phải là người đàn ông trụ cột của gia đình. Còn đối với người dân lao động thì đơn giản hơn. Người được chọn xông đất phải khỏe mạnh, tốt tính, gia đình hòa thuận, khấm khá là được.
Đôi khi, ở một số vùng miền, một số gia đình còn cổ hủ cho rằng con gái, đàn bà đến xông đất đầu năm sẽ mang lại sự xui xẻo cho gia chủ. Cũng vì vậy mà ngày đầu năm, người phụ nữ thường e ngại đi chúc Tết anh em, họ hàng. Tuy nhiên, xã hội ngày càng tân tiến, hiện đại, bình đẳng hơn thì quan niệm “trọng nam khinh nữ” cổ hủ, lạc hậu đó dần dần bị xóa bỏ.
Ngày nay, người ta thường có xu hướng chọn những người hợp tuổi bất kể đàn ông, đàn bà, trai, gái. Tiếp đến là những người có tính cách hiền lành tử tế, đỗ đạt, thành công để vào xông nhà.
Tốt nhất để chọn người xông đất đầu năm, gia chủ nên chọn: Người thật thà, hồn nhiên, làm ăn phát đạt, con cái đông đủ (có trai, có gái), mặt mũi sáng sủa, thân hình đầy đặn, không có tang chế thì sẽ là người tốt “duyên”, đem lại nhiều may mắn trong năm mới cho gia chủ.
* Bài viết thể hiện quan điểm nghiên cứu của chuyên gia, chỉ mang tính tham khảo
