Loài cá này là đặc sản của miền Tây, từng gắn với những bữa cơm của người nghèo nay "đổi đời" thành món ăn khoái khẩu trong các nhà hàng.
Miền Tây mùa nước nổi có vô số các các loài sản vật tôm cá, rau củ, trong số đó phải kể tới con cá lòng tong. Mặc dù có kích thước bé nhưng cá lòng tong có hương vị thơm ngon, từ xưa đã được bà con nơi đây sử dụng trong bữa ăn thường ngày.
Theo tìm hiểu, cá lòng tong có tên tiếng Anh là Rasbora, thuộc chi cá Cyprinidae. Chúng có kích thước nhỏ, dẹt nhưng rất săn chắc, khi trưởng thành chiều dài cơ thể cá chỉ đạt khoảng 10cm, phần hàm dưới của cá dài, miệng hơi nhếch lên trên, phần mắt cá khá to, viền có màu ánh bạc và hơi lồi, trên lưng có vây dài, mỏng và nhỏ.
Cá lòng tong có kích thước bé nhưng chất lượng thơm ngon
Cá lòng tong phân bổ chủ yếu ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á. Dòng cá này được tìm thấy nhiều nhất ở sông Chao Phraya thuộc Thái Lan và lưu vực sông Mê Kông.
Tại Việt Nam, cá lòng tong có nhiều ở các tỉnh miền Tây. "Mình còn nhớ ngày trước cá lòng tong nhiều vô kể. Những hôm nước trong, sẽ dễ dàng nhìn thấy những đàn cá lòng tong bơi ở mặt nước nông. Lũ trẻ trong xóm chỉ cần vác cần câu, với ít tép hay trứng kiến vàng làm mồi thì tha hồ bắt cá vì lòng tong rất háu ăn, con trước vừa kéo lên, con sau đã nhào tới đớp mồi...
Giờ xa quê, mình đều hoài niệm về tuổi thơ với món cá lòng tong kho mẹ làm. Nó thơm ngon, cay cay vô cùng hấp dẫn. Bây giờ cá lòng tong trong tự nhiên ít hơn so với trước, nhưng đến mùa vẫn được thu hoạch để mang đi bán khắp nơi", anh Vinh (ở Tiền Giang) kể.
Từ cá long tong có thể làm thành các món như chiên xù, hay ướp muối cho cá cứng lại rồi nấu canh chua trái giác, đặc biệt là kho tiêu…. Nếu như trước đây chúng gắn với bữa cơm của người nghèo thì hiện nay đã "lên đời" thành đặc sản nổi tiếng. Nhiều nhà hàng ở miền Tây đưa cá lòng tong vào thực đơn để đãi khách gần xa. Vì cái tên lạ và hương vị thơm ngon, loại cá nhà nghèo mang đậm đà hương vị miền sông nước này đã được lòng du khách.
Trên thị trường, cá lòng tong được bán với giá khoảng 80.000 đồng/kg. Trong khi đó có khô cá lòng tong có giá tới 200.000 đồng/kg. Cá khô chỉ việc đem chiên sơ với dầu mỡ là có thể sử dụng được.
Mỗi khi vào mùa, bà con ở các tỉnh Tây Ninh, Tiền Giang, Bạc Liêu, Cà Mau... lại có cơ hội kiếm thêm thu nhập nhờ nghề bắt cá lòng tong.
"Khi trời đổ mưa, cá kéo từng đàn theo dòng nước chảy xuôi, hoặc có khi ngược hướng từ các hầm kênh lên đồng ruộng. Vì vậy, người bắt cá phải có kinh nghiệm đón hướng chạy của cá mà đặt đáy. Hôm nào trời có mưa, trung bình mỗi đêm trút cá tôi bán được khoảng 1 triệu đồng", chị Hoà (ở Tiền Giang) kể.
Khoảng 4-5kg cá tươi sẽ ra thành phẩm 1 kg cá lòng tong khô. Loại cá khô có thể bảo quản được lâu và vận chuyển đi mọi nơi nên rất được ưa chuộng. Cá khô mà không bảo quản an toàn sẽ dễ bị hỏng, ẩm mốc, hương vị không còn thơm ngon như ban đầu. Vì thế, khi mua cá lòng tong khô, người tiêu dùng nên nhìn kỹ sản phẩm và chọn những cơ sở sản xuất uy tín.
