Loài cá này được ví như "lộc trời", sống ở các khe suối tại Lào Cai, thịt chắc và ngọt nên rất được người thành phố ưa chuộng.
Tại các vùng miền của Việt Nam có những loài cá sống ở khe suối trên vùng núi cao, ăn rong rêu và lá cây nên thịt chắc và ngọt. Có thể kể đến như cá mát ở Nghệ An, cá sỉnh, cá niêng ở Tây Bắc. Ngoài ra, tại Cao Bằng còn có một loại cá suối tên vô cùng lạ mà chắc chắn nhiều người chưa từng được nghe thấy tên, đó là cá Pja Mẳn.
Cá suối Pja Mẳn sống ở các khe suối, ăn rong rêu nên đây là loài cá sạch, được ví như "lộc trời" ban cho người dân ở Cao Bằng
Người dân địa phương cho biết cá Pja Mẳn có kích thước rất bé, chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay út, con trưởng thành cũng chỉ cỡ 2 ngón tay. Loài này sống ở những dòng suối mát lành trên khe núi và các khúc sống nhỏ nước trong. Thức ăn chủ yếu của chúng là rong rêu và lá cây, vì thế thịt của cá Pja Mẳn ngọt, chắc, thơm ngon.
Ngày trước, khi cuộc sống còn khó khăn, bà con Cao Bằng dùng lưỡi câu hoặc lưới nhỏ, tìm vị trí cá Pja Mẳn hay trú ngụ nhất để bắt về làm đủ món ngon. Trong đó, phổ biến nhất là nướng trực tiếp trên than hoa.
"Mình nhớ trước chỉ cần vào rừng tìm các con suối nhỏ là có đầy ắp giỏ cá Pja Mẳn mang về để ăn, tiếp đãi khách quý, chứ lúc đó không ai mang ra mua bán ở chợ. Cá Pja Mẳn có thể làm thành nhiều món, nhưng nướng lên để chấm với chẩm chéo là hấp dẫn nhất, vẫn giữ được mùi thơm tự nhiên của cá suối, ai ăn thử một lần cũng thích mê.
Cá Pja Mẳn có thể làm nhiều món, nhưng chiên giòn hoặc nướng là ngon nhất
Gần đây, khi du lịch Cao Bằng phát triển, cá Pja Mẳn được biết tới nhiều hơn nhưng hiện nay loài cá này trong tự nhiên không có nhiều. Ai may mắn mới bắt gặp người dân địa phương bắt về rồi bán ở chợ quê. 1kg cá Pja Mẳn có giá khoảng 100.0000 đồng/kg", anh Ngọc (ở Cao Bằng) chia sẻ.
Tại một số nhà hàng, quán ăn ở địa phương, cá Pja Mẳn được đưa vào thực đơn để đãi khách.
"Nhiều bà con săn loài cá này bán cho nhà hàng nhưng ngày nào may mắn cũng chỉ được vài cân và bán cho nhà hàng với giá vài chục nghìn/kg. Khách đến Lào Cai muốn mua cá sống mang về phải vào bản, đặt của người dân", anh Ngọc nói thêm.
Cá Pja Mẳn vốn sống ở vùng nước sạch nên sau khi bắt về chỉ cần mổ con cá ra để làm sạch ruột, mang rửa sạch, để ráo nước là có thể chế biến. Với món cá chiên giòn, khi ăn xương giòn tan, cảm nhận được vị thơm ngon từ thịt cá.
Mất năm nay cá Pja Mẳn được người thành phố săn lùng
Cá suối Pja Mẳn còn có thể nướng bằng cách kẹp vào que sau đó nướng vàng giòn trên than hồng hay cá nấu canh với măng chua, vừa thanh vừa mát…
Với người Cao Bằng, cá Pja Mẳn là hình ảnh quen thuộc, còn với người thành phố và khách du lịch, loài cá này không chỉ thu hút sự tò mò vì cái tên vô cùng lạ mà còn hấp dẫn bởi hương vị thơm ngon, ngọt tự nhiên không phải lúc nào cũng mua được.
