Không có việc làm ổn định, không ít người đã lựa chọn tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) dưới phương thức tự nguyện để có hưởng lương hưu. Vậy, điều kiện để người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu gồm những gì?
Điều kiện hưởng lương hưu
Theo quy định tại Điều 73 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người tham gia BHXH tự nguyện được nhận lương hưu khi đáp ứng đủ 2 điều kiện:
- Về độ tuổi: nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi
- Về thời gian đóng: đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên
Trường hợp người tham gia đã đủ điều kiện về tuổi nhưng thời gian đóng chưa đủ 20 năm thì phải đóng cho đến khi đủ 20 năm.
Như vậy, căn cứ quy định nêu trên, chỉ khi người tham gia BHXH tự nguyện đóng được ít nhất 20 năm thì mới được nhận lương hưu.
Đóng BHXH tự nguyện thế nào?
Theo khoản 1, Điều 9 Nghị định 134/2015/NĐ-CP quy định thì hiện nay, có 6 cách có thể áp dụng đóng BHXH để được hưởng lương hưu.
Điều kiện để người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu gồm những gì? (Ảnh minh họa)
Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được chọn một trong các phương thức đóng sau đây để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất:
- Đóng hằng tháng
- Đóng 3 tháng một lần
- Đóng 6 tháng một lần
- Đóng 12 tháng một lần
- Đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần
- Đóng một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia bảo hiểm xã hội đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm (120 tháng) thì được đóng cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Mức đóng BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Điều 10 Nghị định 134/2015/NĐ-CP, mức đóng BHXH tự nguyện như sau: Đóng hằng tháng = 22% mức thu nhập tháng do người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện lựa chọn.
Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn (hiện nay là 700.000 đồng/tháng) và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
- Mức đóng 3 tháng hoặc 6 tháng hoặc 12 tháng một lần = 22% mức thu nhập tháng nhân với 3 đối với phương thức đóng 3 tháng. Nhân với 6 đối với phương thức đóng 6 tháng. Nhân với 12 đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.
- Mức đóng một lần cho những năm còn thiếu được tính bằng tổng mức đóng của các tháng còn thiếu, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.
- Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đóng theo phương thức đóng 3 tháng hoặc 6 tháng hoặc 12 tháng một lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau mà trong thời gian đó thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ được hoàn trả một phần số tiền đã đóng trước đó:
+ Dừng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và chuyển sang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
+ Hưởng bảo hiểm xã hội một lần
+ Bị chết hoặc Tòa án tuyên bố là đã chết
Số tiền hoàn trả cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính bằng số tiền đã đóng tương ứng với thời gian còn lại so với thời gian đóng theo phương thức đóng nêu trên và không bao gồm tiền hỗ trợ đóng của Nhà nước (nếu có).
Mức lương hưu khi đóng BHXH tự nguyện
Khi đáp ứng đủ các điều kiện nêu trên, theo Điều 3 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được nhận lương hưu hàng tháng với số tiền:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng lương hưu x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Trong đó:
- Tỷ lệ hưởng lương hưu:
Từ năm 2018, mức lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm như sau: Lao động nam nghỉ hưu năm 2020 sẽ 18 năm, nghỉ hưu năm 2021 là 19 năm và 20 năm đối với người nghỉ hưu từ năm 2022. Trong khi đó, đối với lao động nữ là 15 năm.
Sau đó, cứ mỗi năm, được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
- Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH: Bằng bình quân các mức thu nhập tháng đã đóng BHXH của toàn bộ thời gian đóng.
Ngoài lương hưu hàng tháng, nếu người tham gia có thời gian đóng cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì được nhận trợ cấp 1 lần. Cứ mỗi năm đóng cao hơn thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Đồng thời, trong một số trường hợp như đủ điều kiện về tuổi nhưng chưa đủ 20 năm đóng mà không tiếp tục đóng; ra nước ngoài định cư hoặc mắc bệnh nguy hiểm đến tính mạng (ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, HIV/AIDS…) thì người tham gia còn được nhận BHXH một lần theo số năm đã đóng:
- Đóng trước năm 2014, mỗi năm được 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đóng sau năm 2014, mỗi năm được 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
- Đóng chưa đủ 1 năm thì mức hưởng bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
