Ít ai biết rằng loại quả rừng lạ này có thể làm thành món thạch giải nhiệt trong những ngày hè oi nóng.
Ở Cao Bằng có một loại quả rừng có tên vô cùng lạ, đó là quả mác púp. Người dân nơi đây từ lâu đã sử dụng hạt của loại quả này để làm thành món thạch giải nhiệt mùa hè vừa ngon vừa mát, đó là thạch mác púp.
Cây mác púp còn gọi là bông cỏ, tên xuất phát từ tiếng Tày. Cây dạng dây leo, rễ thường bám vào cây to hay trụ trên mỏm đá vôi để sinh trưởng, có thể dài 10 - 15m. Bề ngoài, mác púp có hình dáng khá giống với quả sung. Khi còn non, vỏ quả màu xanh, chín chuyển vàng pha tím.
Quả mác púp trông vẻ ngoài giống với quả sung nhưng kích thước lớn hơn
Khoảng tháng 7, tháng 8 âm lịch, cây cho thu hoạch quả. Quả mác púp có kích thước như quả chanh, khoảng 12-15 quả/kg.
Anh Hoàn - một người dân ở Trùng Khánh, Cao Bằng cho biết mác púp là cây mọc dại ở trong rừng, đến mùa người dân kéo nhau đi thu hoạch quả. Cũng đã có những người thử mang mác púp về trồng nhưng không hiệu quả, cây ra quả kém hoặc phát triển chậm.
Nếu như trước đây quả mác púp không ai biết tới thì giờ đây nó đã thành đặc sản được nhiều người "săn lùng" làm món thạch giải nhiệt mùa hè
Nếu như trước đây mác púp chỉ phổ biến ở Cao Bằng, không mang lại giá trị kinh tế thì mấy năm gần đây, thứ quả dại này được nhiều người biết tới hơn, đặc biệt là các du khách. Vì thế, mác púp trở thành thứ mang lại nguồn thu nhập cho nhiều người dân nơi đây.
Sau khi hái về, mác púp được rửa sạch, để ráo nước, bổ làm đôi để lấy hạt bên trong. Đem phơi hạt rồi cất trữ trong nồi nhôm hay bọc nilon kín, sau đó bán ra thị trường.
Theo khảo sát, hạt mác púp theo cân khoảng 400.000 đồng/kg, còn những ai mua ít hơn sẽ tính giá cao hơn.
Chị Hoài Thương - người bán hạt mác púp trên chợ mạng chia sẻ: "Nghe giá có vẻ đắt nhưng thực chất hạt này nhẹ lắm, chỉ cần mua 1 lạng 40.000 đồng là có thể làm được thạch tận 3-4 lần cho gia đình thưởng thức rồi.
Hạt này không có chất bảo quản, mọi người cần lưu ý nhiều đến cách bảo quản, nên sử dụng ngay, tránh để nơi ẩm thấp sẽ dễ bị mốc, hỏng".
Về cách làm thạch mác púp, chị Thương cho hay, sau khi mua hạt về, người làm cần chuẩn bị nước sôi để nguội, túi vải sạch. Nước sẽ đổ vào chậu, hạt sẽ đổ vào túi vải, cứ 100 gram hạt khô sẽ tương ứng với khoảng 1,2-1,3kg nước.
Thạch mác púp
Tiếp theo, hạt này sẽ được vò nhẹ nhàng để các chất thạch màu trắng đục từ hạt tiết ra, đến khi xuất hiện màu trắng đục phủ gần kín bề mặt nước sẽ ngừng vò. Sau đó, chậu nước này sẽ để 1-2 tiếng, thạch sẽ đông chắc hoàn toàn và có thể bỏ trong tủ lạnh để sử dụng dần. Mùi vị của thạch thì tuỳ người làm bởi nếu ăn ngọt thì có thể pha đường vào luôn lúc vò thạch, với người ăn kêng thì không thêm đường. Thế nhưng, nếu không cho đường vào ăn thạch sẽ có vị hơi chua chua.
"Mẻ thạch mác púp thành công nhìn phải trong như pha lê, dẻo, có độ dính cao và phần nước thừa trong chậu còn rất ít", chị Thương nói thêm.
