Ở Tây Bắc có một loại quả lạ, dùng để làm gia vị cho món canh chua, cá kho mà ít ai biết tới, đó là quả dọc.
Nếu như sấu, me, cóc, những thứ quả tạo vị chua đã rất quen thuộc với nhiều người thì quả dọc lại ít người biết tới.
Về hình dáng bên ngoài, quả dọc có hình cầu, lúc quả còn non có màu xanh nhạt, khi già vỏ sẽ chuyển sang màu sẫm, sau đó ngả vàng.
Dọc là loại quả gia vị tạo vị chua nhưng lại ít người biết tới
Sau khi hái về, quả dọc sẽ được rửa sạch, nướng trên than cho đến khi vỏ ngả vàng rồi đem luộc chín, sau đó mới dầm với nước chua. Dọc có thể nấu canh chua với cá, đặc biệt cá lóc. Trong món riêu cua của người miền Bắc cũng vậy nếu cho quả dọc sẽ có vị chua thanh vô cùng hấp dẫn.
Quả dọc được mọc trên cây dọc, loại cây này nhiều u lồi, có chiều cao trung bình từ 10 – 15m. Cành dọc mọc ngang, có mủ vàng, lá mọc đối, hoa đơn tính. Cây ưa sáng và ẩm, có khả năng chịu hạn. Bạn có thể trồng dọc bằng hạt hoặc cây con. Về nguồn gốc của quả dọc, hiện quả dọc được tìm thấy ở nhiều vùng như Lào, Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam.
Vài năm gần đây, trái dọc bất ngờ được bán nhiều tại các chợ truyền thống và chợ mạng mỗi khi vào hè khiến nhiều người tò mò. Theo khảo sát, trái dọc được bán với giá từ 50.000-80.000 đồng/kg tùy thời điểm.
Người bán giới thiệu đây là loại quả đặc sản của Tây Bắc, có nhiều ở Điện Biên, Hòa Bình, Sơn La... Loại quả này dùng để tạo vị chua giống như sấu, me, chanh... nhưng vị chua thanh và có mùi thơm rất riêng. Vì tò mò nên nhiều người mua về ăn thử, còn những người đã biết tới quả dọc thì vui mừng khi giờ đây thứ quả quê đã được bán ở thành phố, có thể dễ dàng mua được.
Quả dọc phải nướng trước khi đem chế biến món ăn
Chị Lan Anh - người bán quả dọc ở chợ Hà Đông chia sẻ: "Sau khi ăn thử, nhiều người thích vị chua thanh của trái dọc nên thường mua vài cân về bỏ tủ lạnh ăn dần. Quả này có vị chua thanh nên nấu canh cá rất thanh mát, ngon miệng. Với nhiều người, đây là nguyên liệu không thể thiếu của những nồi canh chua cá, nếu không có thì mất đi vị chua đặc trưng mà sấu với me cũng không sánh được”.
Theo chị Lan Anh, loại quả này dễ bị giập, và mất thời gian nướng trước khi bảo quản nhưng vì mê hương vị chua thanh của trái dọc nên nhiều người vẫn "săn tìm" về thưởng thức.
Trái dọc sau khi mua về cần nướng càng sớm càng tốt, khi nướng vỏ ngả sang màu vàng, bóc vỏ bên ngoài và rửa sạch lần nữa mới cấp đông. Hoặc, có thể gọt vỏ rồi bỏ vào ngăn đá luôn cũng được. Nhưng tuyệt đối tránh vứt hay để lăn lóc ở nơi nhiều ánh nắng, quả nhanh bị hỏng.
