Nhờ bắt châu chấu đem bán cho các cửa hàng bán thức ăn cho chim hay các quán nhậu mà người dân ở các tỉnh miền Trung kiếm tiền triệu mỗi ngày.
Từ đầu tháng 5/2022, những cánh đồng cỏ tại các xã Xuân Lĩnh, Xuân Hồng, Xuân Hội, Đan Trường..., huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh) luôn đông đúc những người đi săn châu chấu từ các tỉnh lị gần xa. Các anh đi thành tốp hàng chục người, mang đồ bảo hộ cầm vợt, vượt qua các cánh đồng để săn bắt loài côn trùng thuộc bộ cánh thẳng này. Tại Hà Tĩnh, những cánh đồng rộng mênh mang, cộng thêm thời tiết nóng ẩm khiến châu chấu tại đây có số lượng rất nhiều.
Châu chấu đã sa lưới.
Thông thường, từ tháng 1 đến tháng 4 (âm lịch), người dân sẽ bắt châu chấu nhỏ, mới sinh sản, chưa mọc đủ cánh. Tháng 5 đến tháng 12, sau các vụ thu hoạch lúa thì bắt những con châu chấu trưởng thành, kích thước lớn, có cánh. Tầm này cũng vào đúng lúc vừa thu hoạch vụ lúa đông - xuân, đồng ruộng lại trống nên số lượng người đi bắt châu chấu như một công việc thời vụ rất đông.
Châu chấu tại các cánh đồng cỏ rất nhiều, nhảy tanh tách từ cành cây này sang cành cây khác, người bắt cũng phải nhanh tay đưa vợt và di chuyển liên tục khắp cánh đồng. Công việc này thường bắt đầu từ sáng sớm (khoảng 7,8 giờ) cho đến giữa trưa thì kết thúc. Theo kinh nghiệm, khi thân rạ đang dính đầy sương mai thì châu chấu sẽ bị dính lại, khó bật nhảy và bay nên cũng khó dính vào lưới đã giăng sẵn. Chính vì vậy mà mọi người thường phải đợi cho đến khi sương tan, nắng lên thì mới bắt đầu “hành nghề” được.
Dụng cụ “hành nghề” săn châu chấu khá đơn giản.
Đồ nghề để bắt châu chấu rất đơn giản, có cây vợt tự chế, sử dụng bằng tay có cần làm bằng tre nứa gắn với trụ quấn bằng ni lông dài khoảng 2m, rộng 50cm và một vài túi cước để đựng châu chấu đã “sa bẫy”. Nếu đầu tư hơn sẽ có chiếc lưới dài 30 mét được quây lại thành hình chữ U, một cuộn dây thừng dài khoảng 50 mét cột các sợi dây ngắn lua tua, 10 cây gậy cao 3 mét để dựng lưới.
Theo chân anh Hồ Văn Vượng (42 tuổi, trú thị xã Hoàng Mai, Nghệ An) vượt gần 100 km vào huyện Nghi Xuân để bắt châu chấu từ tờ mờ sáng. Đoàn anh Vượng có 4 người, từ 3 giờ đã hẹn nhau cùng chuẩn bị đồ ăn trưa và dụng cụ rồi xuất phát khi trời còn tối. Đến nơi lúc 5h, các thành viên trong nhóm lần lượt tản ra các thửa ruộng. Sau khi xác định được khu vực “hành nghề”, cả nhóm ai vào việc nấy để bắt đầu đi săn.
Giăng lưới bắt châu chấu.
2 người trong nhóm được giao nhiệm vụ đi lên phía trên, cách vị trí dựng lưới khoảng 30 mét để giăng sợi dây thừng đuổi châu chấu bay về. Dây thừng kéo đến đâu làm lay động cây rạ đến đó khiến châu chấu bay về hướng phía trước. Khoảng 30 phút sau, hàng vạn con châu chấu đã ào ào bay vào lưới, cả 4 người xúm lại hạ lưới, dồn châu chấu lại một chỗ, rồi cho vào bao tải buộc lại. Đám châu chấu sa vào đáy túi nilon, quẫy mạnh, phát ra tiếng kêu tí tách và có màu xanh đẹp mắt.
Anh Vượng chia sẻ, mỗi ngày nhóm của anh Vượng bắt được khoảng từ 60kg - 100kg châu chấu. Mọi người làm việc miệt mài từ 7h sáng cho đến tận chiều. Cứ khoảng 3 giờ là anh thu gom đồ đạc để đi về, về tới nhà là đã chập tối. Mỗi cánh đồng nhóm của anh thường bắt khoảng 3-5 hôm, sau đó chuyển sang vùng khác. Về đến nhà, vợ chồng anh Vượng chia nhau phân loại châu chấu ra để chờ thương lái đến nhà mua.
Thu hoạch châu chấu.
Với các loại châu chấu nhỏ, thường anh Vượng sẽ bán cho thương lái, rồi họ bán lại cho người nuôi chim tại Hà Nội và Đà Nẵng, giá 100.000 đồng một kg. Còn với những con châu chấu to, có thương lái chuyên kinh doanh quán nhậu, nhà hàng đặc sản… để chế biến thành các món mồi nhậu. Châu chấu to giá cũng nhỉnh hơn đôi chút, từ 200.000 - 2500.000 đồng/kg.
Nếu “trúng mùa”, vợ chồng anh Vượng thu nhập cả triệu đồng mỗi ngày. Nghề này tuy là phụ song mang lại thu nhập khá ổn định cho những người nông dân. “Đã 20 ngày nay và tôi đã kiếm được 20 triệu đồng. Với số tiền kiếm được từ nghề này đã giúp vợ chồng tôi trang trải cuộc sống và lo cho các con ăn học, cũng dư ra để mua sắm thêm những vật dụng khác trong nhà”, anh Vượng tâm sự.
Thành quả châu chấu sau một ngày vợt.
Châu chấu làm món nhậu và châu chấu được bày bán làm đồ ăn cho chim.
Tuy nghề săn châu chấu cho thu nhập cao nhưng phải có sức khỏe dẻo dai mới làm được. Bởi theo anh Vượng, ngoài việc phải ngồi trên xe máy chạy quãng đường xa thì việc lội giữa ruộng cả ngày khiến hai chân mỏi nhừ, có khi bị chuột rút nhưng bù lại có thể tạo thêm công ăn việc làm cho người nông dân khi đã hết mùa gặt. Ngoài ra, châu chấu là loài ăn lá, phá hoại mùa màng nên việc bắt châu chấu còn giúp bảo vệ mùa màng nên có thể coi là “lợi đơn lợi kép”.
