Tận dụng diện tích đất, nhiều hộ nông dân chuyển sang nuôi cá chạch lấu đã thu về hàng trăm triệu đồng. Đây là loại cá được nhiều người truyền rằng bổ như nhân sâm, dù bán với giá cao vẫn cháy hàng.
Trồng lúa đã nhiều năm nhưng thu nhập đem lại không còn hiệu quả, gia đình anh H. Tài (39 tuổi ở An Giang) quyết định chuyển sang nghề nuôi trồng thuỷ hải sản, chủ yếu là cá chạch lấu. Loại cá này được coi là đặc sản hiếm của vùng sông nước miền Tây. Trước đây chỉ có thể đánh bắt vào mùa nước nổi, nay giống cá đã được nhân giống và nuôi trồng rộng rãi, phổ biến hơn. Anh Tài cho biết: “Cá chạch lấu được bán với giá thành cao bởi đây là loại cá chứa hàm lượng dinh dưỡng nhiều, có tác dụng bồi bổ cơ thể và tăng cường sinh lực”.
Cá chạch lấu là đặc sản hiếm của vùng sông nước miền Tây.
Với vẻ ngoài không khác các loại cá bình thường là bao nhưng chạch lấu lại được ví như là nhân sâm dưới nước. Trong cá chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như hàm lượng protein cao hơn hẳn thịt gà. Có rất nhiều phương thuốc mà cá chạch là dược liệu chính để chữa các bệnh suy nhược, thiếu máu, suy dinh dưỡng ở trẻ; chữa mồ hôi trộm ở trẻ em; tăng cường sức khỏe. Trong đông y, chạch lấu có tên thuốc là thu ngư, cá có vị ngọt, tính bình, không độc, có tác dụng bổ khí huyết, tráng dương, thanh nhiệt, tiêu khát, chữa nóng trong…
Loại cá này chứa nhiều thành phần dinh dưỡng như hàm lượng protein cao hơn hẳn thịt gà.
Cá chạch lấu sống chủ yếu ở môi trường nước ngọt, tập trung ở khu vực những đầm lầy, ao hồ, sông, suối, nơi nước tĩnh, nền đáy sỏi và thuộc họ cá chạch. Anh Tài chia sẻ: “Nuôi cá chạch lấu không khó nhưng phải đảm bảo nguồn nước nuôi phải sạch. Trong quá trình làm ao nuôi cá, phải bón tầm 3 kg vôi trên 100m2 ao, sau đó cho nước vào thì mới đảm bảo được nguồn nước sạch, sau 7 ngày thì bắt đầu thả giống. Thời gian nuôi cho đến khi cá thành thương phẩm dao động từ khoảng 6-8 tháng, có thể kéo dài lâu hơn tùy vào điều kiện thời tiết”.
Cá chạch lấu đủ điều kiện xuất ao có cân nặng từ 400-450 gram, dài khoảng 90 cm. Trên thị trường hiện nay cá chạch lấu được bán với giá 400.000 - 500.000 đồng/kg. Với 2 triệu con cá giống và 52 tấn cá thịt bán ra, anh Tài bỏ túi cho mình hơn 600 triệu đồng.
Hiện nay nhiều nông dân ở đồng bằng sông Cửu Long nuôi cá chạch lấu ở trong ao đất hay bè gỗ, mang lại lợi nhuận kinh tế khá cao. Đặc biệt, anh M. Vũ (Đồng Tháp) là hộ nông dân đã sáng tạo ra cách nuôi cá chạch lấu bằng công nghệ sục khí nano giúp cá mau lớn và ít hao hụt đầu con nên hiệu quả kinh tế thu được ở mức tối đa. với diện tích ao 1.000 m2, anh bố trí nuôi trong 5 vèo, mỗi vèo 16m2. Từng vèo đều có bố trí sục khí bằng công nghệ nano.
Nuôi cá chạch lấu bằng công nghệ sục khí nano giúp cá mau lớn và ít hao hụt.
“Sử dụng công nghệ sục khí nano trong ao nuôi là một công nghệ rất hiệu quả. Sau hơn 1 tháng thả nuôi mà nước trong ao nuôi của tôi vẫn tốt, không cần phải thay nước, chỉ bổ sung thêm 2 lần tính từ lúc nuôi đến giờ, màu nước đẹp, cá khỏe không bị bệnh. Điều này cũng giúp làm giảm lượng cá hao hụt đáng kể” anh Vũ nói.
Vì ít phải thay nước nhưng chất lượng nước luôn tốt nên đã hạn chế việc thải nước ra môi trường ngoài. Mô hình đã góp phần bảo vệ ô nhiễm môi trường từ nước thải ao nuôi.
Tương tự, ông H. Thanh (Kiên Giang) đang thả nuôi 40.000 con giống, với diện tích ao nuôi 1,8ha. Ông đã thu hoạch đợt đầu được 2 tấn, nhiều đợt còn lại ông hi vọng sẽ bán giá cao hơn. Không chỉ nuôi cá thương phẩm, ông Thanh còn đầu tư nuôi cá giống. Ông đang tạo dựng diện tích trại 300m2, thả nuôi 70kg cá bố mẹ. Sau 3 - 4 tháng nuôi vỗ cá bố mẹ thì cho sinh sản. Mỗi năm, trại ông Thanh sản xuất khoảng 80.000 - 100.000 con giống, đạt kích cỡ 10cm/con, bán với giá 4.000 - 5.000 đồng/con cho các hộ nuôi mới, phát triển diện tích nuôi tại địa phương và vùng lân cận.
Chạch lấu có tên khoa học là Mastacembelus Favus. Đây là giống cá nước ngọt có thân màu xanh đậm hoặc đen xám, trên thân có nhiều đốm vàng hình tròn hoặc bầu dục; vây lưng, vây hậu và vây ngực có đốm đen nhỏ, không có vây bụng. Khi còn nhỏ, thức ăn chủ yếu của cá chạch lấu là giun, ấu trùng côn trùng, giáp xác nhỏ. Khi lớn, cá ăn côn trùng trưởng thành, tôm tép, cá nhỏ và mùn bã hữu cơ. Trong quá trình ươm nuôi, nếu sử dụng thức ăn tươi sống, nhất là trùn chỉ, tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống của chạch lấu sẽ cao hơn so với thức ăn khác.
Cá thường sinh sản vào mùa mưa lũ, nước đục, từ tháng 6 đến tháng 9; nơi sinh sản là hang hốc, khe đá ngầm ven sông suối. Đây là loại cá dễ chăm nuôi vì cá thường ít bệnh vặt, tuy vậy, để thu về hiệu suất nuôi cá cao vẫn đòi hỏi người nuôi phải có kỹ thuật tốt, đảm bảo nguồn nước sạch.
Cá chạch lấu có thịt dai, béo, ngon hơn các loại cá khác nên được nhiều quán ăn, nhà hàng thu mua phục vụ thực khách. Cá chạch lấu là đặc sản trong mùa lũ, có thể chế biến nhiều món ăn ngon như: lẩu chua, chiên giòn, nướng muối ớt và đặc sắc nhất là món cá chạch lấu kho nghệ tươi.
