Việt Nam thuộc top 5 thế giới về tốc độ già hóa dân số, tuổi thọ trung bình cao đạt 73 tuổi. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là người Việt thọ nhưng lại yếu.
Đây là thông tin được đưa ra tại lễ phát động Tháng hành động Quốc gia về dân số diễn ra ở Hà Nội ngày 4/12. Ông Nguyễn Văn Tân, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) cho biết, tốc độ già hóa dân số ở Việt Nam tăng quá nhanh. Trong khi nhiều nước mất hàng thập kỷ, thậm chí hàng thế kỷ mới bước vào giai đoạn già hóa dân số thì Việt Nam chỉ mất 16-18 năm.
Năm 2009, Tổng cục Thống kê dự báo đến 2017 nước ta mới bước vào giai đoạn già hóa dân số. Nhưng chỉ 2 năm sau dự báo này đã trở nên lạc hậu. Năm 2011, Việt Nam chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số. Với số lượng 90 triệu dân, quy mô dân số Việt Nam đứng thứ 14 thế giới, thứ 8 châu Á và thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á.
Theo ông Tân, nguyên nhân khiến tốc độ già hóa dân số nước ta tăng chóng mặt là do tuổi thọ bình quân ngày càng tăng trong khi tỷ suất sinh và tỷ suất chết giảm. Tuổi thọ của người Việt Nam đã đạt được mức gia tăng rất nhanh, gấp khoảng 1,5 lần mức gia tăng tuổi thọ trung bình trên thế giới.
Ông Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) cảnh báo: "Dự báo thời gian chuyển sang giai đoạn dân số già của nước ta thuộc hàng ngắn nhất thế giới, trong khi cả xã hội chưa hẳn đã kịp thích ứng với sự biến đổi nhân khẩu học nhanh chóng này đã đạt ra hàng loạt các thách thức, khó khăn cho sự phát triển của đất nước”.
Vị chuyên gia này dẫn chứng, tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73 tuổi, cao hơn cả tuổi thọ của nhiều nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, điều đáng lo lắng là người Việt Nam thọ nhưng lại yếu, tuổi thọ khỏe mạnh chưa cao. Trung bình mỗi người cao tuổi ở nước ta phải chịu 14 năm bệnh tật trong cuộc sống của mình. 95% người cao tuổi có bệnh, chủ yếu là các bệnh mãn tính như tim mạch, huyết áp, đái tháo đường...; một người mắc 2,69 bệnh.
Mỗi người cao tuổi Việt Nam phải chịu 14 năm bệnh tật trong cuộc sống của mình (Ảnh minh họa)
Bên cạnh đó, tỷ lệ người cao tuổi sống cô đơn ngày càng lớn hơn, chủ yếu là cụ bà. Điều kiện đời sống của phần lớn đang hết sức khó khăn. Đa phần người cao tuổi không có tích lũy vật chất, 70% vẫn phải làm việc kiếm sống. Một số đông người già sống dựa vào sự chăm sóc của xã hội, con cháu hoặc tự làm việc mà không có tích lũy. Chỉ 30% người cao tuổi có lương hưu hoặc trợ cấp từ ngân sách nhà nước, số còn lại phụ thuộc vào con, cháu và khả năng lao động của bản thân. 30% người cao tuổi không có bảo hiểm y tế. Quỹ hưu trí, tử tuất của bảo hiểm xã hội việt nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức rất lớn.
Hệ thống chăm sóc người cao tuổi chưa bắt kịp với sự biến đổi nhân khẩu học. Tại tuyến trung ương mới chỉ có 1 bênh viện lão khoa; các tuyến tỉnh, huyện và chăm sóc sức khỏe ban đầu hầu như chưa bắt kịp với xu hướng này. Các nhà khoa học đã tính toán, nếu như chăm sóc y tế cho đứa trẻ cần 1 đồng thì chăm sóc cho người già cần tới 8 đồng.
Các chuyên gia khuyến cáo, cần chuẩn bị tiềm lực kinh tế, phát triển an sinh xã hội để mang lại cuộc sống hạnh phúc cho người cao tuổi. Đồng thời, có chiến lược dài hạn làm chậm thời gian chuyển đổi từ già hóa dân số sang già.
Do đó, theo ông Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) nhiệm vụ quan trọng tới đây là chúng ta cần duy trì cho được mức sinh thấp hợp lý- tức là mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con như hiện nay.
