Từng là những làng xã giàu có, biệt thự san sát, xe ô tô xịn chạy khắp làng, nhưng giờ đây cuộc sống thường nhật tại những mảnh đất này khiến không ít người ngỡ ngàng.
Làng "xuất khẩu lao động" ở Hà Tĩnh vắng vẻ đìu hiu, không sức sống
Cương Gián vốn là làng chài nghèo ven biển của huyện Nghi Xuân (tỉnh Hà Tĩnh). Người dân nơi đây quanh năm lam lũ với biển cả, lưới thuyền. Đất tại nơi đây cát phủ trắng ruộng đồng, người nông dân nghèo bám biển cũng khó canh tác các cây nông nghiệp ngắn ngày khác.
Cương Gián vươn mình thành làng tỷ phú nhờ người dân trong làng đi xuất khẩu lao động
Vào những năm 1990, một nhóm thanh niên trong làng Cương Gián đã tiên phong tìm cách thoát nghèo nhờ việc xuất khẩu lao động ở Hàn Quốc, Đài Loan… Chính điều này đã mở lối cho ngôi làng này trở thành làng “tỷ phú". Nhờ nguồn tiền gửi về từ các lao động ở nước ngoài, làng Cương Gián thay da đổi thịt, nhiều gia đình nhanh chóng thoát nghèo và khấm khá lên trông thấy. Nơi đây mọc lên cơ số biệt thự tiền tỷ san sát nhau, nhà nào cũng có xe hơi, đất đai, ruộng vườn mênh mông… Đường sá khang trang, sạch sẽ, những dãy nhà biệt thự cao tầng mọc lên san sát đều được xây dựng bằng tiền người đi lao động nước ngoài gửi về.
Những căn biệt thự mọc lên san sát
Thấy những người đi nước ngoài ăn nên làm ra, nhiều người đã đi theo. Vài năm trở lại đây, phong trào xuất khẩu lao động ngày càng rầm rộ hơn, nhiều thanh niên bắt đầu đi lao động ở Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Malaysia… Theo ông Trần Đức Lâm (Bí thư Đảng ủy xã Cương Gián), làng Cương Gián đang có khoảng 2.700 người sinh sống, lao động ở ngoài. Trong số đó, không ít người đã định cư nơi đất khách quê người. Bình quân mỗi lao động gửi về cho gia đình khoảng 700 USD/tháng, mỗi năm toàn bộ số lao động ở nước ngoài gửi về trên 400 tỷ đồng.
Thế nhưng, điều đó đồng nghĩa với việc đến Cương Gián hôm nay chỉ thấy cảnh đìu hiu, vắng vẻ dù giàu có như ở phố. Đa phần thanh niên, người trẻ đều đi xuất khẩu lao động, trong làng chỉ còn lại người già và trẻ con sinh sống. Thậm chí, không ít ngôi biệt thự cao tầng xây dựng hoành tráng luôn trong tình trạng cửa đóng then cài, không bóng người sinh sống. Chưa kể, các hàng quán đều thưa thớt, phần vì vắng khách, phần vì thiếu nhân lực để trông coi hàng quán…
Làng Cương Gián vắng vẻ đìu hiu.
Đáng nói hơn, theo thống kê của địa phương, ở thời điểm hiện tại, trên địa bàn xã Cương Gián có trên 200 cặp vợ chồng ly hôn, thậm chí, trong một gia đình có 3 cặp vợ chồng “đường ai nấy đi”. Phần lớn những vụ việc ly hôn này đều có vợ hoặc chồng đi nước ngoài về. Nhiều gia đình cả bố mẹ đều ở nước ngoài, con cái phó mặc cho ông bà, đồng áng không ai quan tâm, bỏ hoang nhiều năm. Cả người già và trẻ nhỏ đều thiếu sự quan tâm, chăm sóc dù đều đang ở độ tuổi nhạy cảm.
Làng nghề tỷ phú Đồng Kỵ đứng trước nguy cơ bị xóa sổ vì không có khách
Vào những năm 2000, không ai là không nghe danh ngôi làng giàu nhất Bắc Ninh nhờ sự phát triển nóng của nghề thủ công mỹ nghệ. Đó là thôn Đồng Kỵ, xã Đồng Quang, huyện Từ Sơn, nay là phường Đồng Kỵ, thời điểm đó ngôi làng này được xem là khu vực kinh tế trọng điểm của huyện Từ Sơn và tỉnh Bắc Ninh.
Làng Đồng Kỵ phất lên bằng nghề mộc, giàu bậc nhất ở đồng bằng Bắc Bộ
Trong 3 năm từ 2000 - 2003, đã có gần 500 doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ ra đời. Kéo theo đó, hàng trăm các đại gia, giám đốc cũng xuất hiện. Thời điểm này, đi dọc các con đường vào làng, đâu đâu cũng thấy tiếng đục, đẽo, cưa xẻ gỗ. Các cửa hàng đồ thủ công mỹ nghệ nối nhau thành hàng dài, hàng hoá ngập tràn bắt mắt, người mua kẻ bán vô cùng tấp nập. Thị trường xuất khẩu chính của các sản phẩm tại đây là Trung Quốc.
Ăn nên làm ra, cuộc sống của người dân ở làng Đồng Kỵ phất lên như diều gặp gió. Bà con nơi đây đua nhau xây biệt thự, nhà lầu tiền tỷ, mua ôtô, tậu cây cảnh… Đi giữa làng thời điểm đó, nhiều người ngạc nhiên vì sự trù phú, giàu có không khác gì các thành phố lớn. Đường sá, nhà cửa khang trang, người dân bận rộn mua bán đồ thủ công mỹ nghệ từ sáng sớm tới tận tối mịt.
Từng rất đông khách, làng Đồng Kỵ nay lại vô cùng vắng vẻ.
Thế nhưng, trong khoảng 5 năm trở lại đây, đến với Đồng Kỵ, nhiều người không khỏi ngỡ ngàng vì tình trạng vắng lặng của việc kinh doanh tại đây. Tình hình kinh doanh của làng nghề đồ gỗ mỹ nghệ Đồng Kỵ đang rơi vào tình trạng thất thu, khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, các mặt hàng sản xuất đều bị ứ đọng, ế ẩm.
Thị trường đóng băng, các đối tác Trung Quốc tạm ngừng nhập sản phẩm nên hàng hóa ứ đọng. Các cửa hàng đã đóng cửa hàng loạt, nhiều nhà xưởng không còn hoạt động. Nhà nào cũng chỉ sản xuất cầm chừng, có xưởng chỉ có 1-2 công nhân, có xưởng thì tạm ngưng hoạt động. Thậm chí, không ít gia đình lâm vào trạng thái vỡ nợ, trắng tay, bị ngân hàng siết nợ.
Tháng 9/2019, chia sẻ với báo chí, ông Dương Đức Sinh, Chủ tịch UBND phường Đồng Kỵ cho biết, Đồng Kỵ chỉ còn khoảng gần 100 doanh nghiệp kinh doanh gỗ và sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Hơn 40% các hộ gia đình, chủ cơ sở sản xuất đã bỏ nghề truyền thống để chuyển sang kinh doanh mặt hàng khác để cầm cự, gồng gánh trả nợ ngân hàng.
Làng nghề không còn phát triển, người trẻ trong làng cũng tản lên thành phố lớn tìm cơ hội hoặc đi làm xí nghiệp, khu công nghiệp… vẻ trù phú của làng thay bằng một màu tan tác hoàn toàn so với giai đoạn năm 2000. Tuy vậy, cơ sở vật chất tại nơi đây vẫn khang trang, nhắc nhớ về một thời hoàng kim của người dân làng Đồng Kỵ.
Xã tỷ phú nhờ hồ tiêu bỗng chốc ảm đạm vì rớt giá
Nâm N’giang là một xã trồng nhiều hồ tiêu bậc nhất tại tỉnh Đắk Nông, cuộc sống cửa bà con nơi đây gắn liền với cây tiêu và giá cả của loại nông sản này. Khoảng 3 năm trước, giá hồ tiêu đột ngột tăng mạnh, lên mức 200.000 đồng/kg khiến xã Nâm N’giang (tỉnh Đắk Nông) trở thành điểm nóng về phát triển kinh tế.
Nhờ hồ tiêu mà xã Nâm N’Jang trở thành địa phương có nhiều người giàu nhất tỉnh Đắk Nông
Thời điểm hồ tiêu tăng giá, cuộc sống vốn lam lũ, nghèo khó của bà con nơi đây như được bước sang trang mới. Cả xã có hàng trăm gia đình tậu ô tô, xây nhà sang, trở thành tỷ phú nhờ vào hồ tiêu. Cùng với đó, các dịch vụ vui chơi giải trí mọc lên ngày càng nhiều, trung tâm thương mại, khu buôn bán vô cùng sầm uất. Thời điểm này, người ta ví trung tâm xã Nâm N’giang giống một thị tứ cấp huyện. Khi kinh tế dư giả, nhiều gia đình cho con đi học các trường ở thành phố lớn. Nhà nào cũng xây nhà lầu, mua ô tô và thường xuyên đi ăn uống quán xá.
Thế nhưng, chỉ được một thời gian ngắn, khung cảnh tấp nập, sung túc đó trở nên vô cùng ảm đạm, não nề bởi hồ tiêu liên tục rớt giá, xuống dưới 50.000 đồng/kg trước sự ngỡ ngàng của không ít người. Rớt giá, cuộc sống của người làm nông tại đây lại rơi vào cảnh bấp bênh.
Biệt thự rao bán tại làng Nâm N’Jang
Cảnh sầm uất mua bán, hàng quán, khu vui chơi giải trí cũng chỉ còn trong tiềm thức. Các kiot cửa đóng then cài, nhà hàng, quán cắt tóc, gội đầu đóng cửa, trả mặt bằng. Nhiều biệt thự, nhà cao tầng phải treo biển bán vì chủ nhà trắng tay, nợ ngân hàng… Từ chỗ có tới hơn 300 ô tô trên toàn xã, giờ nơi đây chỉ còn chưa đến 100 chiếc.
Từ một xã giàu nhất tỉnh Đắk Nông, hiện nay ở Nâm N’giang, tỷ lệ hộ nghèo vẫn khá cao. Ông Nguyễn Minh Sang, Bí thư xã Nâm N’giang cho hay, hiện khoảng 70% thanh niên trong xã đến độ tuổi lao động đã đi kiếm việc làm ở các thành phố lớn.
