Phần 2 cải tiến “tiếw Việt” của PGS Bùi Hiền có gì đặc biệt?

Chỉ thay đổi cách đọc một số chữ

Sau những ngày bị dư luận "ném đá" về đề xuất cải tiến Tiếng Việt, mới đây PGS.TS.Bùi Hiền lại gây “sốc” trong dư luận, ông Hiền tiếp tục công bố phần 2 cải tiến “tiếw Việt” sớm hơn so với dự định.

Trả lời câu hỏi vì sao lại công bố phần 2 của công trình sớm hơn so với dự định, PGS.TS.Bùi Hiền nói: “Thực chất tôi đã hoàn thiện bộ chuyển đổi tiếng Việt kiểu mới từ rất lâu nên có thể công bố bất cứ lúc nào chứ không cần chờ đến tháng 3/2018 mới trình làng công trình nghiên cứu này”.

 PGS.TS Bùi Hiền tiếp tục công bố phần 2 của công trình cải tiến tiếng Việt.

Trong bản đề xuất cải tiến tiếng Việt mới nhất của PGS Bùi Hiền có sự thay đổi so với phần 1 đã công bố. Theo đó, chữ "q" biểu thị chữ "th"(thờ); chữ "w" biểu thị chữ "ng" (ngờ). (Trước kia, chữ "q" biểu thị chữ "ng").

Như vậy, "tiếq Việt" trở thành "tiếw Việt".

Ông Hiền lý giải: Hiện tại, trong tiếng Việt có rất nhiều âm kết thúc bằng "ng". Như vậy, nếu trong một văn bản có quá nhiều từ kết thúc bằng "q" thì nhìn sẽ rất chướng, không có tính thẩm mỹ.

"Trong phần 2 này, tôi tìm cách phát hiện chính xác, đầy đủ hệ thống âm vị nguyên âm của tiếng Việt (Hà Nội) để từ đó chọn ra những chữ cái tương ứng với từng âm vị trên nguyên tắc một âm vị - một chữ cái", PGS.TS Bùi Hiền cho hay.

Theo ông, có hai vấn đề then chốt cần giải quyết dứt điểm là: Số lượng âm vị nguyên âm thực sự hiện có trong tiếng Việt và các chữ cái biểu đạt tương ứng.

Hiện tại, trong hệ thống nguyên âm tiếng Việt đã ghi nhận và thường xuyên dùng theo các quy chuẩn chính tả bao gồm 16 nguyên âm thể hiện bằng những chữ cái trong các vị trí điển hình độc lập hoặc đứng trong tổ hợp âm tiết có phụ âm đi cùng như sau: Ảnh minh họa bên dưới.

Sau khi xác định xong hai hệ thống âm vị nguyên âm và phụ âm mới, cần ghép chúng lại thành bảng âm vị cùng chữ cái biểu đạt thống nhất và hoàn chỉnh của tiếng Hà Nội như sau:

Toàn bảng chữ cái (âm vị) Tiếng Việt sẽ gồm 33 đơn vị của PGS Bùi Hiền.

Trong bảng chữ cái đọc theo kiểu mới vẫn giữ nguyên trật tự. Những chữ cái in đậm trong bảng trên để lưu ý rằng, đó là những chữ đã mang giá trị âm vị mới (đọc kiểu cải tiến) thay cho những chữ cái đọc theo bảng chữ quốc ngữ cũ.

Một số chữ cái sẽ hoàn toàn thay đổi về cách đọc như: C (chờ), f (phờ), j (jờ), k (cờ), q (thờ), w (ngờ), x (khờ), z (dờ).

PGS.TS Bùi Hiền khẳng định, việc cải tiến chữ quốc ngữ chỉ nhằm mục đích điều chỉnh bảng chữ cái hiện hành dựa trên hệ thống ngữ âm cho tiếng Thủ đô Hà Nội, chứ không tác động vào hệ thống âm vị làm tiếng nói khác đi, dẫn đến ý nghĩa khác đi như một số lời đồn thổi.

“Về nguyên âm, chúng tôi vẫn giữ nguyên 16 nguyên âm như trong tiếng Việt hiện hành. Mặc dù thấy bất cập nhưng trong lần này tôi không cải tiến nguyên âm đôi (theo hướng giảm bớt) như cách tôi đã làm với phụ âm đôi nữa. Về chữ viết chúng tôi cũng giữ nguyên dạng hệ thống chữ cái La tinh và chỉ bổ sung cách viết của nh là n'  mà trong bảng chữ La tinh không có”, PGS. Bùi Hiền cho hay.

Theo ông Hiền, chỉ cần đọc kĩ bảng chuyển đổi cách đọc các chữ cái mới và cũ, học nhẩm ít phút những chữ in đậm, rồi tập trung học thật thuộc 6 chữ cái ở trên thì trong vòng 10 phút là có thể đọc được văn bản mới.

 “Tiếp tục nâng cao hiệu quả của bộ chữ cái La tinh”

Theo tác giả công trình cải tiến tiếng Việt, việc cải tiến chữ quốc ngữ lần này cũng chính là để hướng tới tiếp tục nâng cao hiệu quả của bộ chữ cái La tinh đã trở thành chữ quốc ngữ của Việt Nam bây giờ.

Ngoài ra, cải tiến lần này sẽ tạo điều kiện cho ngành thông tin điện tử, các máy tính, máy điện thoại thông minh tiếp tục cải tiến và tiết kiệm được đáng kể nguồn tài nguyên tin học.

Trước ý kiến cho rằng, cải tiến làm mất cả vẻ đẹp, mất tính thẩm mĩ của chữ quốc ngữ, PGS Bùi Hiền cho rằng, đúng là thoạt nhìn vào một đoạn văn bản bằng cách viết cải tiến những con chữ La tinh với bố cục ngắn gọn hơn (không còn những chữ có 2-3 phụ âm đầu và cuối như trước nữa) nên thấy không đẹp và tức mắt.

Ông Hiền lý giải, đó chỉ là thói quen tạo nên các kiểu thẩm mĩ. Song thói quen thẩm mĩ cũng thường thay đổi theo hướng thuận lợi và có lợi ích thiết thực:

“Với thời gian thì thói quen mới sẽ được hình thành và sẽ lại có cách tạo dáng thẩm mĩ mới cho lối viết cải tiến ngắn gọn này", tác giả công trình cải tiến tiếng Việt cho hay.

Trước đó, tại Hội thảo “Ngôn ngữ ở Việt Nam: Hội nhập và Phát triển” (do Hội Ngôn ngữ học Việt Nam và Trường ĐH Quy Nhơn tổ chức) từ tháng 9/2017, PGS.TS Bùi Hiền (nguyên Hiệu phó trường ĐHSP Ngoại ngữ Hà Nội) đề xuất cải tiến tiếng Việt. Sau khi công bố, phần 1 của đề xuất này đã khiến dư luận "dậy sóng". Trong đó, có rất nhiều ý kiến phản đối đề xuất này.