Tàu TQ đâm tàu VN: Mọi sự chịu đựng đều có giới hạn

Đó là khẳng định của đại diện phía Việt Nam tại cuộc Họp báo quốc tế về việc Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông, chiều 7/5 tại Hà Nội.

Cuộc họp báo diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đưa giàn khoan xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông. Tại địa điểm có giàn khoan trái phép, Trung Quốc triển khai 80 tàu xung quanh đó và số lượng tàu ngày một tăng lên. Tàu Trung Quốc ngang ngược đâm tàu Việt Nam, 6 cảnh sát biển Việt Nam bị thương.

Cuộc họp báo có sự tham dự của ông Lê Hải Bình, Quyền vụ trưởng vụ thông tin báo chí, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao; ông Trần Duy Hải, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban biên giới quốc gia; ông Ngô Ngọc Thu, Phó Tư lệnh Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam; ông Ngô Mai Thịnh, đại diện Cục kiểm ngư trực thuộc Bộ NN và PTNT; ông Đỗ Văn Hậu, Tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia. Cuộc họp báo có rất nhiều phóng viên đến từ cơ quan báo chí Quốc tế như NHK, AP, AFP…

Chúng tôi thông tin một số trả lời tại buổi họp báo của các đại diện phía Việt Nam trước các phóng viên trong và ngoài nước.

Những ngày qua, đại diện Việt Nam đã tiếp cận ngoại giao với phía Trung Quốc để xử lý vấn đề. Tại sao hai nước chưa sử dụng điện đàm, đường dây nóng của lãnh đạo cấp cao nhất hai nước? Việt Nam đã tiếp xúc và trao đổi với các nước khác để nêu vấn đề này hay chưa? Nỗ lực ngoại giao những ngày qua cho thấy, Việt Nam kiên trì theo đuổi các biện pháp ngoại giao nhưng trong tình huống Trung Quốc tiếp tục phớt lờ yêu cầu chính đáng, thì Việt Nam có tính tới các kịch bản phản ứng thế nào? Có tính tới kịch bản cắt đứt quan hệ ngoại giao với Trung Quốc không?

Ông Trần Duy Hải: Chúng ta đã sử dụng các đường dây nóng, đó là đường dây nóng giữa Bộ Ngoại giao hai nước cũng như cấp Phó Thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao với Ủy viên Quốc vụ. Chúng ta cũng đã nêu ra với phía Trung Quốc sẵn sàng điện đàm ở lãnh đạo cấp cao. Chúng ta đang chờ đợi phía Trung Quốc trả lời.

Do tính chất nghiêm trọng của vấn đề, thấy rằng nó sẽ đe dọa hòa bình ổn định cũng như an ninh an toàn hàng hải ở biển Đông nên chúng tôi đã thông báo cho các nước ASEAN và các nước liên quan khác quan tâm và có lợi ích ở khu vực này. Trong tiếp xúc, hầu hết các nước bày tỏ lo ngại trước hành vi của Trung Quốc.

Vấn đề chủ quyền rất thiêng liêng với đất nước, chúng ta sử dụng tất cả các biện pháp cần thiết để bảo vệc các quyền và lợi ích. Chính sách nhất quán của Việt Nam thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp liên quan.

Họp báo quốc tế về  việc Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở Biển Đông.

Trung Quốc đã thực sự khoan thăm dò dưới đáy biển của Việt Nam hay chưa? Nếu Trung Quốc không chịu rút giàn khoan ra khỏi biển Việt Nam thì Việt Nam sẽ có hành động gì tiếp theo?

Ông Ngô Ngọc Thu: Cho đến thời điểm này giàn khoan 981 đã được định vị ở các vị trí như đã xác định trên bản đồ. Hiện nay, sau định vị, giàn khoan đang tiến hành tác nghiệp chuẩn bị để tiến tới khoan thăm dò.

Ông Trần Duy Hải: Như chúng tôi đã khẳng định Việt Nam chủ trương thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp liên quan ở Biển Đông. Hiện nay và sắp tới, chúng ta sẽ tiếp tục kiên trì trao đổi với Trung Quốc để xử lý các vấn đề ở Biển Đông. Nhưng một lần nữa, tôi khẳng định rằng vì các quyền và lợi ích chính đáng của chúng ta ở Biển Đông, chúng ta sẽ sử dụng tất cả các biện pháp hòa bình quy định bởi Luật Pháp quốc tế cũng như hiến chương Liên Hợp Quốc để bảo vệ các quyền và lợi ích của Việt Nam.

Đây không phải lần đầu tiên Trung Quốc đưa giàn khoan và tàu hộ tống vào hoạt động tại thềm lục địa của Việt Nam. Phía Việt Nam sẽ có những biện pháp gì để ngăn chặn Trung Quốc lặp lại các hành động tương tự trong tương lai? Các hoạt động này của Trung Quốc sẽ có hệ quả đến thực thi Tuyên bố  ứng xử của các bên ở Biển Đông và đàm phán  tiến tới Bộ quy tắc Bộ quy tắc ứng xử (COC) ở Biển Đông?

Ông Trần Duy Hải: Trước đây, Trung Quốc đã nhiều lần tiến hành thăm dò ở khu vực này và chúng ta đã kiên quyết đấu tranh và Trung Quốc đã rút. Trung Quốc đã từng thuê các giàn khoan của các nhà thầu bên ngoài để dự tính tiến hành khoan thăm dò trên biển của Việt Nam. Nhưng chúng ta đã đấu tranh quyết liệt, kể cả gặp các nhà thầu để đấu tranh nên chưa xảy ra việc Trung Quốc khoan thăm dò trên thềm lục địa của chúng ta.

Đây là lần đầu tiên mà Trung Quốc sử dụng chính giàn khoan Trung Quốc chế tạo để khoan thăm dò thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Như tôi đã khẳng định nhiều lần là chúng ta sẽ phải tiếp tục đấu tranh bằng mọi biện pháp để bảo vệ quyền và lợi ích của chúng ta ở Biển Đông. Chúng ta sẽ sử dụng các biện pháp hòa bình, trong đó trước tiên ưu tiên đàm phán, thương lượng với các nước liên quan.

Ông Lê Hải Bình: Liên quan đến hệ quả đối với thực thi DOC và tiến tới COC, tôi cho rằng, rõ ràng những diễn biến vừa qua ở Biển Đông đã đặt ra thách thức đối với vai trò của Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông DOC trong việc xử lý các tranh chấp ở Biển Đông, do vậy Việt Nam kêu gọi các bên tuân thủ các quy định trong Tuyên bố DOC vì hòa bình ổn định và phát triển ở khu vực. Đối với COC, Việt Nam chia sẻ quan điểm chung của các nước ASEAN về việc cần sớm có Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông COC có tính ràng buộc pháp lý và điều chỉnh toàn diện các khía cạnh liên quan đến Tranh chấp ở Biển Đông, vì mục đích hòa bình, phát triển ổn định ở khu vực.

Trung Quốc đưa giàn khoan vào thềm lục địa của ta thì phía Việt Nam có bất ngờ không? Như phía Việt Nam mong muốn duy trì đàm phán hòa bình, nhưng nếu Trung Quốc vẫn không rút giàn khoan ra khỏi khu vực này thì kế hoạch của hải quân và kiểm ngư như thế nào?

Ông Ngô Ngọc Thu: Trước hết, tôi xin khẳng định lực lượng hải quân chưa tham gia và không có mặt tại khu vực của giàn khoan 981. Còn việc di chuyển của giàn khoan thì chúng tôi đang theo dõi và nắm bắt rất chặt. Theo công ước Quốc tế về Luật biển thì các tàu thuyền, phương tiện nổi được quyền di chuyển bình thường trên các vùng đặc quyền kinh tế. Chỉ khi nào những giàn khoan hạ đặt và tiến hành khoan thăm dò thì lúc đó mới là vi phạm pháp luật của nước có chủ quyền và quyền chủ quyền.

Việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trên vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, chúng ta kiên quyết đấu tranh, sử dụng mọi hòa bình trên cơ sở hòa bình, ổn định ở khu vực.

Đề nghị khẳng định lại, những hành động của hai bên vừa qua đã có người chết hay chưa? Tôi thấy các tàu Trung Quốc chủ động đâm vào các tàu Việt Nam, thế tàu Việt Nam có tiến hành hành động tương tự đâm tàu Trung Quốc để bảo vệ tàu của mình không?

Ông Ngô Ngọc Thu: Mặc dù những ngày vừa qua, tình hình trên thực địa rất căng thẳng. Trung Quốc chủ động tiến hành đâm va và sử dụng các loại trang bị trên tàu để bắn, phun nước vào tàu Việt Nam. Nhưng cho đến thời điểm này chưa có người nào chết trên biển. Chỉ có khoảng 6 kiểm ngư viên Việt Nam bị mảnh kính vỡ văng vào gây thương ở các phần mềm.

Như quý vị xem clip, các tàu hải cảnh và tàu bảo vệ của Trung Quốc chủ động đâm va vào các tàu Việt Nam gây hư hỏng và ảnh hưởng đến trang thiết bị của Việt Nam. Vừa qua, lực lượng Cảnh sát biển và kiểm ngư hết sức kiên trì và kiềm chế. Chúng tôi tiếp tục bám trụ và giải quyết mọi việc trên biển. Nhưng mọi sự chịu đựng đều có giới hạn. Nếu tiếp tục đâm vào chúng tôi thì chúng tôi cũng có những tự vệ tương tự để đáp lại.

Động thái của Trung Quốc đã bị cộng đồng quốc tế lên án, đây là hành động khiêu khích và gây hấn, Tuy nhiên, Việt Nam vẫn kiên trì các biện pháp ngoại giao nhưng dư luận cho rằng Việt Nam đang nhún nhịn trước hành động của Trung Quốc? Liệu rằng, sự nhịn này làm Trung Quốc càng lấn tới?

Ông Trần Duy Hải: Việt Nam là nước ưa chuộng hòa bình vì chúng ta trải qua nhiều cuộc chiến tranh, nên chúng ta mong muốn hòa bình và kiên trì biện pháp hòa bình. Tôi đã nói nhiều lần chủ quyền lãnh thổ rất thiêng liêng, nên sẽ sử dụng các biện pháp được quy định của Hiến chương Liên hợp quốc để bảo vệ.

Việt Nam đã khống chế ngư dân nào của Trung Quốc tại vùng biển Trung Quốc đưa giàn khoan vào không?

Ông Ngô Ngọc Thu: Đến nay, các lực lượng thực thi pháp luật của Việt Nam không hề khống chế bắt giữ đối tượng nào của Trung Quốc trên biển.

Việt Nam có theo gương Philippines kiện Trung Quốc về việc xâm phạm chủ quyền lên tòa án Quốc tế không?

Ông Trần Duy Hải: Tất cả các biện pháp hòa bình đều có thể được sử dụng để bảo vệ quyền và lợi ích của Việt Nam. Như tôi đã nói, quan điểm nhất quán của Việt Nam là thông qua các biện pháp hòa bình, ưu tiên đàm phán thương lượng. Việt Nam không loại trừ phương pháp nào, miễn là phương pháp hòa bình.

Trong cuộc điện đàm với Phó thủ tướng Phạm Bình Minh, ông Dương Khiết Trì đã trả lời thế nào với phía Việt Nam?

Về phía Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn đã có kế hoạch ứng phó thế nào nếu Trung Quốc đưa giàn khoan ra các vùng biển khác mà Tập đoàn đang tiến hành khai thác?

Ông Trần Duy Hải: Trong cuộc điện đàm với Phó thủ tướng Phạm Bình Minh, phía Trung Quốc nhắc lại lập trường Trung Quốc trên biển Đông. Nhưng Phó Thủ tướng đã bác bỏ quan điểm của Trung Quốc và khẳng định chủ quyền của chúng ta với Hoàng Sa cũng như vùng biển. Phó Thủ tướng nhấn mạnh hoạt động của giàn khoan 981 xâm phạm các vùng biển của Việt Nam và Việt Nam sẽ kiên quyết phản đối.

Ông Đỗ Văn Hậu: Khu vực này chưa có phát hiện thương mại nào có thể khai thác dầu khí. Tập đoàn Dầu khí VN đã nhiều lần tiến hành thăm dò nhưng chưa khoan.

Tập đoàn Dầu khí VN đã gửi thư cho Chủ tịch và Tổng giám đốc dầu khí Hải Dương Trung Quốc phản đối và yêu cầu chấm dứt hoạt động tại đây. Về tương lai, Trung Quốc có thể tiếp cận và khoan tại các khu vực Tập đoàn Dầu khí VN đang thăm dò khai thác dầu khí hay không? Tất cả các vị trí này đang nằm sâu trong thềm lục địa và đặc quyền kinh tế Việt Nam, tôi tin rằng các lực lượng bảo vệ sẽ không cho phép Trung Quốc tiến vào thăm dò, khai thác trong bất kỳ trường hợp nào.

Xin trân trọng cảm ơn!