Năm xưa vì thấy Từ Hi thái hậu có lối sống xa xỉ, công chúa Vinh Thọ từng thẳng thắn phê bình, nói bà tuổi tác đã cao, không cần phải ăn mặc, trang điểm lộng lẫy.
Vào những thập niên cuối thời Mãn Thanh, Từ Hi thái hậu được coi là người nắm quyền chân chính của vương triều, ai ai cũng phải gọi bà một câu Lão phật gia.
Sự độc ác và chuyên quyền của Từ Hi khiến bất kỳ ai đối diện cũng sợ hãi. Tuy nhiên, trong triều đình có một người chưa từng sợ hãi quyền uy của Từ Hi, thậm chí còn nhiều lần chỉ trích bà thẳng mặt. Đặc biệt, vị thái hậu ấy không những không hạ thủ với người này mà còn vài phần nể sợ.
Đó là Vinh Thọ Cố Luân Công chúa (còn gọi là Vinh Thọ Công chúa hay Đại Công chúa), con gái của Cung Thân vương Dịch Hân.
Từ Hi Thái hậu.
Năm 1862, để bày tỏ lòng biết ơn với Dịch Hân, Từ Hi Thái hậu đã phong ông làm Nghị chính vương, đồng thời đưa con gái của ông vào cung nuôi nấng và phong làm Cố Luân Công chúa. Lúc đó Vinh Thọ Công chúa chỉ mới 8 tuổi (năm 1862).
Theo Thanh sử cảo, Vinh Thọ Công chúa là công chúa cuối cùng của triều đại nhà Thanh, dù không phải con gái của Hoàng đế nhưng bà được Hoàng thất và quần thần đặc biệt kính trọng.
Trong lịch sử Đại Thanh, Vinh Thọ là vị cách cách hiếm hoi được quyền tự mình chọn phu quân.
Sử cũ ghi lại, vào năm Vinh Thọ 12 tuổi, Từ Hy đã cất công xem xét các quý tử của vương công, đại thần, từ trong số đó chọn ra 3 vị công tử sáng giá nhất.
Trong buổi xem mắt hôm ấy, vị công chúa ấy đã chọn ra được người thành thân cùng mình. Đó chính là Phú Sát Chí Đoan, con trai của vương công Mãn Thanh là Phú Sát Cảnh Thọ.
Vị công tử này xuất thân danh giá, lại ôn hòa, lịch sử, hiếu học. Lễ thành hôn của hai người diễn ra một cách thuận lợi, không hề có bất kỳ dị nghị hay trở ngại nào.
Mặc dù quyền tự do hôn nhân của Vinh Thọ rất có hạn, bởi đối tượng xem mắt đều do Từ Hy sắp xếp nhưng bà cũng vẫn là một ngoại lệ hiếm hoi trong hoàng tộc Mãn Thanh được hưởng đặc quyền chọn chồng này.
Chỉ tiếc rằng, chỉ 5 năm sau khi cử hành hôn lễ, Phò mã của Vinh Thọ yểu mệnh qua đời. Vị công chúa góa chồng năm 17 tuổi ấy bắt đầu cuộc sống thủ tiết kéo dài tới 53 năm của mình.
"Đại công chúa" khiến Từ Hi phải nể
Vinh Thọ Cố Luân Công chúa.
Tương truyền rằng, năm xưa vì thấy Tây Thái hậu có lối sống xa xỉ, công chúa từng thẳng thắn phê bình, nói Từ Hi tuổi tác đã cao, không cần phải ăn mặc, trang điểm lộng lẫy.
Điều đáng ngạc nhiên là Từ Hi không những không phật lòng vì lời chỉ trích này mà thậm chí còn có phần nể sợ Vinh Thọ. Kể từ đó, Thái hậu đều chỉ có thể lén sắm sửa y phục, trang sức, còn phải dặn người hầu không được nói với công chúa.
Năm xưa, Từ Hi và Cung Thân vương đều bất hòa với Hoàng đế Quang Tự. Thân là người bên cạnh Thái hậu, Vinh Thọ luôn cố gắng điều hòa mâu thuẫn giữa họ.
Bà từng nói với Từ Hi một câu: "Hoàng đế rất đáng thương, lên 5 tuổi đã vào cung, không được gặp mẹ ruột. Thái hậu nên phụ tá ngài mới đúng".
Khi cuộc chính biến Mậu Tuất thất bại, Từ Hi đã chuẩn bị phế bỏ Quang Tự, thậm chí còn có ý định dùng loạn côn đánh chết.
Biết được tin này, Vinh Thọ đang ở ngoài cung lập tức trở về kinh thành, liều mạng xin Thái hậu bỏ qua cho Hoàng đế. Nhờ có công chúa cầu xin, Quang Tự khi ấy mới thoát được một kiếp.
Vào giai đoạn triều đình Mãn Thanh rớt đài, không ít hoàng tộc thất thế đã tới nhờ cậy Vinh Thọ. Bà vốn là người nhân hậu, hòa ái, từng thu nhận và giúp đỡ vô số người.
Cũng bởi sự lương thiện và tình nghĩa ấy, mà người thời bấy giờ mỗi khi nhắc tới Vinh Thọ đều kính cẩn gọi bà ba tiếng "Đại công chúa".
Sau khi Quang Tự cùng Từ Hi qua đời, triều đình nhà Thanh vô cùng hỗn loạn. Nhờ vào một tay Vinh Thọ công chúa lo liệu, lễ tang của hai nhân vật này mới được tiến hành thuận lợi.
Năm 1924, Vinh Thọ qua đời, hưởng thọ 70 tuổi. Mỗi khi nhắc tới Đại công chúa, hậu thế thường truyền lưu nhiều giai thoại về sự mưu trí và nhân nghĩa của bà.
