Theo tập tục văn hóa của người Việt, văn khấn mùng 3 Tết được dùng để tiễn đưa ông bà, tổ tiên và các vị thần linh vì đã về nhà đón Tết cùng với gia đình trong những ngày vừa qua.
Ý nghĩa của việc cúng mùng 3 Tết
Cúng mùng 3 Tết hay còn gọi là lễ hóa vàng, ngày tạ âm cảnh, là một trong những nghi lễ quan trọng diễn ra trong dịp Tết. Theo như phong tục của người Việt từ bao đời nay, cứ vào 29 hoặc 30 Tết là các gia đình sẽ làm lễ cúng mời rước các vị thần linh, gia tiên về gia đình cùng đón Tết. Hết 3 ngày Tết, gia đình phải làm lễ tiễn đưa tổ tiên, các vị thần linh trở lại cõi âm.
Tuy nhiên nhiều vùng miền lại quan niệm rằng: Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy. Do đó phải đến ngày mùng 4 và mùng 5 mới là ngày tiễn đưa gia tiên và các vị thần linh về với cõi âm. Cho nên các gia đình thường sẽ làm lễ cúng và sửa soạn mâm cơm vào một trong hai ngày này. Thế nhưng hầu hết mọi gia đình hiện nay thường thực hiện cúng vào ngày mùng 3 Tết.
Cúng mùng 3 Tết để tiễn đưa tổ tiên và các vị thần linh về lại cõi âm
Bài văn khấn mùng 3 Tết sẽ có một chút khác biệt so với bài cúng mùng 1 hoặc mùng 2. Chủ yếu ý nghĩa bài văn khấn sẽ là cầu mong tổ tiên, ông bà phù hộ cho những người đang sống gặp nhiều điều tốt lành và may mắn, đồng thời tạm biệt tổ tiên, ông bà về với âm cảnh.
Lễ cúng mùng 3 Tết hóa vàng gồm những gì?
Đa phần mâm cỗ cúng vào ngày mùng 3 Tết để làm lễ thường là cỗ mặn với đầy đủ các món ăn. Bởi vì đây là lúc tiễn đưa ông bà, tổ tiên về với cõi âm sau những ngày về với con cháu để đón Tết, do đó mâm cỗ cúng cần phải chuẩn bị tươm tất, bao gồm những món chính như sau:
- Thịt gà luộc
- Giò
- Xôi
- Thịt đông
- Canh măng
- Rau xào
- Bánh chưng (bánh tét)
- Nem (chả giò) rán
Các món ăn thường có trong lễ hóa vàng ngày mùng 3 Tết
Bên cạnh mâm cỗ mặn cúng gồm nhiều món ăn quan trọng, gia đình cũng cần chuẩn bị một số đồ cúng như: Vàng mã, trà hoặc rượu, bánh kẹo, trầu cau, đèn nến, hương nhang... để đi kèm trên bàn thờ. Sau khi kết thúc việc đọc văn khấn mùng 3 Tết và làm lễ cúng tiễn xong, gia chủ hãy thực hiện việc hóa vàng tiễn các vị thần linh trước, sau đó mới bắt đầu hóa vàng tiễn ông bà, tổ tiên.
Bài văn khấn mùng 3 Tết Nguyên Đán
1. Bài văn khấn mùng 3 Tết hóa vàng chuẩn nhất
Đây là bài văn khấn mùng 3 Tết dựa theo tài liệu sưu tầm và nghiên cứu của nhà xuất bản Văn hóa Thông tin.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái lạy 3 lần)
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy các ngài Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu 2021
Tín chủ chúng con là:...
Tuổi:...
Hiện đang ngụ tại:...
Tín chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái lạy 3 lần)
2. Bài văn khấn mùng 3 Tết tạ lễ, hóa vàng
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái lạy 3 lần)
Con kính lạy Chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
Con kính lạy Phật Trời, Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…
Hôm nay là ngày mùng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu 2021, nhằm ngày Tết Nguyên Đán đầu Xuân, giải trừ gió Đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên đán Xuân Thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới, nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.
Tín chủ (chúng) con là: …
Hiện đang ngụ tại: …
Nhân tiết minh niên, sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước Án, dâng cúng Thiên Địa Tôn Thần. Thiết nghĩ Tôn Thần hào khí sáng lòa, ân đức rộng lớn. Ngôi cao vạn trượng uy nghi, vị chính mười Phương biến hiện. Lòng thành vừa khởi, Tôn đức cảm thông. Cúi xin giáng lâm trước Án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho con cháu mọi người hoan hỷ vinh xương, con cháu cát tường khang kiện. Mong ơn Đương Cảnh Thành Hoàng, đội đức Tôn Thần bản xứ. Hộ trì chúng con, gia Lộc gia Ân, xả quái trừ tai. Đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, sự nghiệp hanh thông, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Nay theo Tuế luật, Âm Dương vận hành, tới tuần Nguyên Đán. Mùng Một ( mùng hai, mùng ba) đầu Xuân, đón mừng năm mới. Con cháu tưởng niệm ân đức của Tổ tiên như Trời cao Biển rộng, khôn đem tấc cỏ báo ba xuân. Do đó chúng con cùng toàn thể con cháu trong nhà sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cung trần, dâng lên trước Án.
Kính mời Các cụ Tổ tiên, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại. Cúi xin giáng về Linh sàng thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù - Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Tín chủ chúng con lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ngụ tại đất này, nhà này cùng về hâm hưởng lễ vật. Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám.
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái lạy 3 lần)
3. Bài văn khấn mùng 3 Tết lễ tạ năm mới
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
Kính lạy các Ngài Đương niên, Ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các Ngài Thổ Địa, Táo Quân, Long mạch, Tôn thần.
Kính lạy các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ nội ngoài tiên linh dòng họ...
Hôm nay là ngày mồng 3 tháng Giêng năm Tân Sửu 2021
Tín chủ chúng con là:...
Hiện đang ngụ tại…
Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật phù tửu lễ nghi, cung trần trước án.
Kính cẩn thưa trình: Tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn Thần, rước tiễn tiên linh trở về âm giới.
Vậy chúng con kính xin: Lưu phúc lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm mộ, mọi chỗ tốt lành. Cháu con được giữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng. Lòng thành kính cẩn lễ bạc tiễn dâng, lượng cả xét soi. Cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Một số lưu ý khi thực hiện lễ cúng mùng 3 Tết
Bên cạnh việc chuẩn bị văn khấn mùng 3 Tết và mâm cỗ mặn, chay dâng lên các vị thần linh và tổ tiên, gia chủ cần lưu ý một số điều sau đây:
- Không chỉ riêng ngày mùng 3 Tết mà cả trong 3 ngày lễ, đèn hương không được phép tắt. Bởi khi này các vị thần linh và tổ tiên vẫn luôn ngự ở trên bàn thờ đón Tết cùng với gia đình.
- Khi gia chủ thực hiện lễ cúng, các món đồ vật đem cúng trên bàn thờ không được phép hạ xuống trước thời điểm làm lễ hóa vàng mùng 3 Tết. Bởi nếu hạ trước sẽ mạo phạm và bất kính với các vị thần linh, tổ tiên.
- Khi hóa vàng vào ngày này, cần đem tất cả tiền vàng làm lễ trong 3 ngày Tết ra để hóa cùng. Nếu gia đình có người mới mất thì tiền vàng cho họ phải được đem hóa riêng.
- Phần tiền vàng khi cúng các vị thần linh và cúng các vị tổ tiên, ông bà phải được tách riêng, không được để chung với nhau. Khi hóa vàng thì phải hóa tiền vàng của các vị thần linh trước rồi mới đến các vị tổ tiên.
- Trong khi hạ lễ, gia chủ cần vừa hạ, vừa khấn: “Chúng con xin hóa tiền vàng, kim ngân, mong các vị thần linh, các vị tổ tiên nhận tấm lòng thành của chúng con. Cẩn cáo các vị Chư thần, xin tiễn đưa các vong về nơi âm cảnh”.
- Gia chủ cần sửa soạn lễ cúng ngày mùng 3 Tết tươm tất và đầy đủ không kém gì ngày mùng 1 Tết.
