Vào rừng tự tử vì cha mẹ ép duyên con bằng hủ tục

Cô gái tước vỏ cây Sa Nhân, bện thành chão và cổ tự vẫn trong bìa rừng. Hành động dại dột của Khé là cái kết đau buồn vì tục lệ “bắt rể” của đồng bào dân tộc vùng rẻo cao Tây Bắc.

Ảnh của Khé khi còn sinh thời (do bạn bè em cung cấp, vì phong tục người Dao không thờ di ảnh). Ảnh T.G

Bị ép lấy chồng già

Những ngày qua, người dân ở xã vùng núi Thông Nguyên (huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang) không ngớt bàn tán xôn xao về vụ án treo cổ tự tử của em Triệu Mùi Khé. Vốn là cô gái ít nói, hiền lành, không ai ngờ Khé lại bất ngờ tìm đến cái chết khi bị gia đình kiên quyết “trói con” theo thủ tục của đồng bào dân tộc. Sự việc bất ngờ xảy ra vừa khiến những người trong gia đình đau xót vì mất con, phần lại phải sống trong day dứt chỉ vì lỡ ép con gái lấy người mà cô không yêu.

Theo một số người bạn chơi thân với Khé, trước khi tìm đến cái chết, cô gái đã yêu say đắm một bạn trai cùng tuổi tên Lý Vằn Quấy ở xã Hồ Thầu. Những tưởng cuộc tình của đôi trai gái sẽ có hồi kết tốt đẹp, nào ngờ gia đình Khé không đồng ý cho họ đến với nhau. Cha mẹ cô gái luôn mong muốn tìm người con trai về nhà ở rể để sau này về già được nhờ vả nên đã đi tìm chàng rể khác đã trưởng thành. Tiếc nuối vì mối tình đầu bị bố mẹ ngăn cản, Khé đã từng thẳng thắn nói là sẽ không từ bỏ tình yêu đẹp đẽ ấy, song không được gia đình đồng ý, cô đã dọa tìm đến cái chết.

Vốn hơn Khé gần chục tuổi, nhưng vì đông anh em, gia đình khốn khó, bởi thế mà ngay từ nhỏ Phàn Chàn Hin (SN 1886, xã Thông Nguyên) vốn có tiếng chăm chỉ. Đến khi gia đình Khé tìm đến hỏi chuyện gả con gái cho và làm rể tại nhà, cậu đã gật đầu đồng ý với hy vọng, tương lai sẽ có một nơi làm ăn ổn định cùng một gia đình yên ấm. Về phía Khé, khi thấy bố mẹ đưa người con trai khác đến nhà, cô trở nên kiệm lời với mọi người xung quanh, thậm chí có lúc còn cáu giận với cha mẹ mình. Cô bảo, không yêu thì không ngủ chung giường được, sớm muộn cũng xảy ra chuyện thôi. Cô bảo với Hin rằng, không có tình yêu gì với anh ta cả.

Ông Triệu Văn Tá (bố Khé -PV). Ảnh T.G

Thế nhưng chuyện không đơn giản như cô bé nghĩ. Vào một buổi sáng ông Triệu Văn Tá (bố Khé) bỗng phát hiện con gái mình hẹn gặp người yêu tên Quấy ở căn lán cạnh nương Sắn. Khé ôm người yêu và thủ thỉ tâm sự về hoàn cảnh trớ trêu có duyên nhưng chẳng có phận. Tức tối vì đã nhiều lần nhắc nhưng con gái không nghe, giờ lại nhìn thấy cảnh hai đứa ôm ấp nhau thắm thiết. Tức giận vì đứa con gái “bất trị”, ông Tá liền cầm ống điếu trong tay phi thẳng vào nơi mà Khé và người con trai kia đang ngồi và mắng một cách thậm tệ. Tuy không làm ai bị thương nhưng Khé khóc lóc bỏ về trong sự uất ức. Vài hôm sau chính tai Khé nghe thấy gia đình hai bên và anh em họ hàng bàn về kế hoạch gán ghép Hin với mình. Chiều ngày 26/2, Khé đã tìm đến cái chết trong rừng.

Kể về hôm xảy ra vụ án mạng đau lòng của con gái mình, bà Bàn Thị Phấy (mẹ Khé) thẩn thờ: “Vào khoảng 3h chiều, như mấy anh em trong gia đình và đại diện nhà trai bên kia đã hẹn. Chúng tôi đã gặp nhau tại chính nhà tôi để bàn về chuyện của con gái út của mình với Hin. Nhưng nào ngờ, khi tối gần 7h mà vẫn chưa thấy cái Khé làm nương về. Lo lắng, chúng tôi đã chạy hỏi hàng xóm thì người ta mới bảo thấy nó khóc lóc chạy đi về hướng suối Nậm Nghĩ, nhưng nào ngờ...”, nói đến đây cổ họng bà Phấy như ngẹn lại.

Sau một hồi trấn tĩnh lại, bà Phấy kể tiếp: “Vào đêm đó, hai vợ chồng tôi và con trai hô hào mọi người đốt lửa, soi đèn pin đi tìm cùng nhưng vẫn không thu được kết quả gì. Đến sáng hôm sau thì chồng tôi mới phát hiện nó thắt cổ bằng cách lấy vỏ cây Sa Nhân. Nó bện vỏ cây làm dây, vắt vào hai nhánh Vầu dưới một phiến đá to và treo cổ. Có lẽ cũng bởi thế mà chúng tôi không tìm thấy xác nó trong đêm ấy”. Hiện trường cho thấy, trước khi tự sát, Khé đã loay hoay một hồi lâu quanh hiện trường để tìm dây buộc lên cây, phía dưới gốc cây vầu phát hiện có người ngồi. Theo phán đoán ban đầu, rất có thể Khé đã ngồi đó suy ngẫm một hồi lâu mới dẫn đến quyết định dại dột.

Nỗi đau sau hủ tục

Ngôi nhà sau khi vụ án xảy ra. Ảnh T.G

Sau khi đám tang kết thúc, không khí gia đình bà Phấy chẳng còn vui vẻ như xưa nữa. Còn ông Tá chồng bà Phấy, đôi mắt hõm sâu đã nhiều ngày khóc thương con: “Trong hai đứa con của mình, tôi vẫn thương nhất cái Khé hơn. Bình thường nó ít nói lắm, bảo nó đi làm đâu nó cũng đồng ý và không một lời cãi vả. Chính vì có mỗi 2 đứa con, nên vợ chồng tôi mới tính chuyện tìm người về ở rể thôi không gả nó đi đâu nữa. Nhưng nào ngờ chính vì sự ngăn cản của chúng tôi mà dẫn đến bi kịch như thế này. Thực sự  bản thân tôi cũng thấy mình có lỗi lớn quá. Mấy hôm nay tôi không tài nào ngủ được vì hình ảnh của con bé cứ hiện về trong những giấc mơ”.

Theo tìm hiểu, Quấy và Khé đã yêu nhau gần 3 năm trời, hai người đã có dự định sẽ đến với nhau và có một tổ ấm hạnh phúc. Để chuẩn bị cho tổ ấm bước đầu, đôi trai gái đã dự định trong tương lai sẽ mua một đàn dê về nuôi để phát triển kinh tế, nhưng ước mơ nhỏ nhoi ấy giờ đã mãi theo cô sang thế giới bên kia. Em Lý Thị Pham (bạn thân Khé) cho biết: “Khé bình thường là người trầm tư, ít nói, nhưng khi bị  gia đình ngăn cấm chuyện tình cảm, bạn ấy mới chia sẻ với em. Bản thân cũng là con gái nên em chỉ biết an ủi bạn. Em không thể ngờ rằng bạn ấy lại dại dột thế”.

Bên bàn nước khi nhắc đến câu chuyện của con, bà Phấy bảo nó chẳng khác gì một nhát dao cứa vào tim mình. “Trước vài hôm nó mất, tôi thấy nó ngồi hí hoáy tờ giấy. Sau này khi anh em về làm tang lễ nó, mới phát hiện đó là di chúc của nó. Khé bảo nó buồn về gia đình quá, dường như không có ai bên cạnh nữa, ai cũng lạnh nhạt với nó...Cái chết của Khé là nỗi đau qua lớn, tất cả mọi tội lỗi cũng đều do chúng tôi mà ra hết, đều do chúng tôi quá bảo thủ”.

Căn nhà nhỏ nằm nấp mình sau rặng núi giờ trở nên u uất đến rợn người. Những người thân trong gia đình vẫn như còn bàng hoàng trước nỗi đau quá lớn này. Có lẽ cái chết của Khé sẽ mãi khiến cho ông Tá bà Phấy day dứt, nhưng đằng sau đó là tiếng chuông cảnh tỉnh cho những ai còn mang nặng tư tưởng cổ hũ. Ở bạt ngàn Hoàng Su Phì, không ít những câu chuyện tình đau lòng tương tự đã xảy ra cũng vì những bậc sinh thành đã vin vào tục truyền thống để ép con mình lấy chồng ngoài ý muốn. Và, câu chuyện của Triệu Mùi Khé là bài học đáng để chúng ta suy ngẫm. 

* Tên nhân vật đã được thay đổi