Theo bác sĩ Lý Thị Hồng Vân, mang thai được bắt đầu từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng của mỗi người phụ nữ. Dưới đây là các giai đoạn phát triển của thai nhi 9 tháng 10 ngày trong bụng mẹ.
 |
Tác giả bài viết: Bác sĩ chuyên khoa II Chuyên ngành sản khoa Lý Thị Hồng Vân (Dịch vụ Sinh con Trọn gói – Khu khám và điều trị theo yêu cầu – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108). |
Bác sĩ chuyên khoa 2 chuyên ngành Sản khoa Lý THị Hồng Vân (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
Sự thụ tinh là sự kết hợp 1 tế bào đực (Bố) và 1 tế bào cái noãn (Mẹ) để trở thành một tế bào mới là trứng.
Quá trình rụng trứng, thụ thai
Trứng khi mới được hình thành rất nhỏ, sau đó lớn dần, chín và rụng. Ban đầu, trứng phát triển trong các nang nhỏ chứa đầy chất lỏng. Sau một thời gian nang trưởng thành và giải phóng trứng tới buồng trứng (gọi là quá trình rụng trứng). Rụng trứng thường xảy ra khoảng 2 tuần trước khi chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo của người phụ nữ bắt đầu.
Trung bình, sự thụ tinh xảy ra trong khoảng 2 tuần sau chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng. Khi tinh trùng xâm nhập vào trứng, những thay đổi xảy ra trong lớp phủ protein xung quanh để ngăn chặn tinh trùng khác xâm nhập vào. Tại thời điểm thụ tinh, những đặc điểm di truyền của bé đã hoàn chỉnh, bao gồm cả giới tính.
Nếu tinh trùng Y thụ tinh cho trứng, con bạn sẽ là một cậu bé. Và nếu đó là một tinh trùng X thì con bạn sẽ là một bé trai.
Các giai đoạn phát triển của thai nhi bắt đầu từ sự kết hợp 1 tế bào đực (Bố) và 1 tế bào cái noãn (Mẹ) để trở thành một tế bào mới là trứng.
Human chorionic gonadotrophin (hCG) – hormone có trong máu của phụ nữ từ thời điểm thụ thai. hCG được tạo ra bởi các tế bào hình thành nhau thai và được phát hiện bằng cách thử thai. Tuy nhiên, phải mất từ 3-4 tuần kể từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng để hCG đủ mạnh để được phát hiện bằng các thử nghiệm mang thai.
Trong vòng 24 giờ sau khi thụ tinh, trứng bắt đầu phân chia nhanh chóng thành nhiều tế bào. Trứng đã thụ tinh vẫn ở trong ống dẫn trứng trong khoảng 3 ngày và tiếp tục phân chia khi đi từ ống dẫn trứng đến tử cung – nơi mà phôi thai sẽ gắn vào nội mạc tử cung (quá trình cấy ghép) và phát triển trong 9 tháng tiếp theo.
Trong vòng 3 tuần, các tế bào phôi cuối cùng cũng tạo thành phôi thai chính thức và các tế bào thần kinh đầu tiên của bé đã hình thành. Em bé sẽ được gọi là phôi thai từ thời điểm thụ thai cho đến tuấn thứ 8 của thai kỳ. Sau tuần thứ 8 cho đến khi chào đời bé sẽ được gọi là thai nhi.
9 tháng 10 ngày mang bầu được chia thành 3 giai đoạn hay còn được gọi là 3 tam cá nguyệt và sẽ có những thay đổi riêng biệt xảy ra trong từng giai đoạn đó.
Các giai đoạn phát triển của thai nhi
Tháng 1
Khi trứng đã thụ tinh phát triển, một túi kín xung quanh phôi thai dần dần chứa đầy chất lỏng cũng được hình thành và được gọi là túi ối, có tác dụng như túi đệm cho phôi thai phát triển.
Nhau thai cũng được hình thành và phát triển nhanh chóng cùng lúc đó. Nhau thai có hình tròn, là cơ quan có chức năng chuyển chất dinh dưỡng từ mẹ sang em bé và chuyển chất thải từ em bé.
Khuôn mặt ban đầu của phôi thai sẽ có hình dạng với vòng tròn mắt lớn. Miệng, hàm dưới, cổ họng đang hình thành, cùng với đó là các tế bào máu, hệ thống tuần hoàn. Ống tim nhỏ xíu sẽ đập khoảng 65 lần/phút vào cuối tuần thứ 4. Đến cuối tháng đầu tiên, em bé nhỏ bằng khoảng hạt vừng.
Tháng 2
Các đặc điểm trên khuôn mặt bé tiếp tục phát triển. Tai xuất hiện như một nếp gấp nhỏ ở phần trên đầu, còn những chồi, nụ nhỏ xíu sẽ hình thành lên cánh tay, chân của bé. Ngón tay, ngón chân và mắt cũng đang hình thành.
Ống thần kinh (não, tủy sống và các mô thần kinh khác của hệ thần kinh trung ương) cũng như đường tiêu hóa và cơ quan cảm giác cũng bắt đầu phát triển. Còn xương thì bắt đầu thay thế sụn.
Thai nhi ở tháng thứ 2 có cái đầu lớn bằng ngang với phần còn lại của cơ thể em bé. Vào tuần thứ 6, nhịp tim của bé thường được phát hiện bởi bác sĩ chuyên khoa.
Vào cuối tháng thứ 2, em bé dài khoảng 1,6cm và nặng 1g, có kích thước bằng một hạt đậu nhỏ. Sau tuần thứ 8, em bé của mẹ chính thức được gọi là bào thai hoặc thai nhi.
Tháng 3
Ở tháng thứ 3 thai kỳ, tay, bàn tay, ngón tay, bàn chân và ngón chân của em bé đã được hình thành đầy đủ, thậm chí bé có thể di chuyển tay. Móng tay và móng chân đang bắt đầu phát triển, phần tai ngoài cũng được hình thành.
Ngoài ra là sự khởi đầu việc hình thành răng, các cơ quan sinh sản đang phát triển nhưng ở tuần thai này sẽ rất khó quan sát được qua hình ảnh siêu âm thai.
Vào cuối tháng thứ 3, thai nhi đã được hình thành hoàn thiện, bé nặng khoảng 25g và dài từ đầu đến mông khoảng 8,7cm. Tất cả các cơ quan trong cơ thể và chân tay cũng như hệ thống tuần hoàn, tiết niệu sẽ tiếp tục phát triển để hoàn thiện hơn.
Vì hầu hết những sự phát triển quan trọng nhất đã hoàn thiện nên kể từ sau 3 tháng đầu, nguy cơ sảy thai sẽ giảm đáng kể.
Tháng 4
Nhịp tim của bé có thể nghe được qua dụng cụ Doppler. Các ngón tay và ngón chân của bé đã được xác định rõ. Mí mắt, lông mày, lông mi, móng tay và tóc đã được hình thành. Chồi răng và xương trở nên cứng hơn. Em bé tháng thứ 4 thậm chí có thể mút ngón tay cái, ngáp hay nhăn mặt.
Hệ thần kinh của thai nhi cũng đang bắt đầu hoạt động. Các cơ quan sinh dục đã phát triển đầy đủ và có thể nhìn thấy qua màn hình siêu âm đó là một bé trai hay một bé gái.
Vào cuối tháng thứ 4, thai nhi dài khoảng 14,2cm và nặng từ 180-200g.
Tháng 5
Mẹ có thể đã cảm nhận được những chuyển động của bé vì thai nhi đang phát triển cơ bắp rất mạnh mẽ.
Tóc của bé cũng bắt đầu mọc còn trên vai, lưng, của bé được bao phủ bởi một lớp lông mềm gọi là lông tơ. Lớp lông này sẽ có nhiệm vụ bảo vệ bé trong thời gian nằm trong bụng mẹ và sẽ rụng dần trong tuần đầu sau khi chào đời.
Da của bé được phủ một lớp màu trắng còn gọi là chất gây (caseosa vernix), có tác dụng bảo vệ làn da của bé khi tiếp xúc với môi trường nước ối trong bụng mẹ. Lớp phủ này cũng sẽ biến mất ngay sau sinh.
Đến cuối tháng thứ 5 thai kỳ, em bé dài khoảng 25cm tính từ đầu đến gót chân và nặng khoảng 300g.
Tháng 6
Da của thai nhi tháng thứ 6 có màu đỏ, nhăn và lớp tĩnh mạch có thể nhìn được qua lớp da mỏng. Mí mắt cũng đã xuất hiện và đôi mắt đã có thể đóng mở.
Bé phản ứng với âm thanh bằng cách chuyển động hoặc đá, đạp trong bụng mẹ. Ngoài ra, mẹ có thể cảm nhận được những chuyển động giật giật đều nhau là khi bé đang nấc cụt.
Nếu sinh non, em bé có thể sống sót sau tuần 23 thai kỳ với sự chăm sóc đặc biệt.
Vào cuối tháng thứ 6, em bé dài khoảng 35cm và nặng khoảng 660g.
Tháng 7
Em bé của mẹ sẽ tiếp tục tăng trưởng và tích trữ lớp mỡ dưới da. Vào thời gian này, em bé cũng sẽ chuyển động mạnh mẽ hơn và phản ứng rõ rệt với âm thanh, ánh sáng từ bên ngoài. Nước ối giai đoạn này sẽ bắt đầu giảm bớt.
Vào cuối tháng thứ 7, thai nhi dài khoảng 41cm và nặng khoảng 1,5kg. Nếu sinh non, em bé có khả năng sống sót cao từ cuối tháng thứ 7.
Tháng 8
Thai nhi tiếp tục phát triển lượng mỡ trên cơ thể. Thai nhi vẫn đang tiếp tục chuyển động nhiều hơn và bộ não của bé đang phát triển nhanh chóng, bé đã có thể nhìn và nghe được. Hầu hết các cơ quan trong cơ thể bé đã phát triển hoàn thiện nhưng phổi thì có thể chưa trưởng thành.
Em bé ở cuối tháng thứ 8 dài khoảng 46cm và nặng khoảng 2,3kg.
Tháng 9
Thai nhi tháng thứ 9 vẫn tiếp tục phát triển và phổi gần như đã trưởng thành hoàn toàn. Bé đã có những phản xạ rõ rệt như chớp mắt, nhắm mắt lại, xoay đầu, nắm tay khi tiếp xúc với âm thanh, ánh sáng hoặc bị đau…
Người mẹ có thể nhận thấy em bé ít chuyển động hơn do không gian trong tử cung đã khá chật hẹp. Vị trí em bé đã nằm ở vị trí ngôi thuận: đầu quay xuống dưới, mặt úp vào trong bụng mẹ để dể dàng chào đời.
Em bé ở cuối tháng thứ 9 có cần nặng từ 2,8-3,5kg và có thể chào đời bất cứ lúc nào. Bố mẹ hãy sẵn sàng đón bé đến với thế giới này!
