Nguyên nhân gây ra u lạc nội mạc tử cung vẫn chưa rõ, nhưng căn bệnh này không gây nguy hiểm tính mạng. Dù vậy, nếu không điều trị kịp thời có thể gây vô sinh ở phụ nữ.
Tổng quát về u lạc nội mạc tử cung
U lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các mô bình thường nằm trong tử cung (mô nội mạc tử cung) phát triển xâm lấn thành cơ của tử cung. Các mô bị thay thế tiếp tục hoạt động bình thường - dày lên, vỡ ra và chảy máu - trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt. Tình trạng này thường dẫn đến một tử cung mở rộng và đau đớn, ngoài ra kỳ kinh nguyệt cũng trở nên nặng nề hơn.
Nguyên nhân gây ra căn bệnh này vẫn chưa được làm rõ, nhưng u lạc nội mạc tử cung thường tự khỏi sau khi mãn kinh. Đối với những phụ nữ bị ảnh hưởng nghiêm trọng do nó, các bác sĩ thường đưa ra phương pháp điều trị nội tiết tố. Ngoài ra còn có một phương án khác là cắt bỏ tử cung.
Hình ảnh của tử cung khi mắc căn bệnh u lạc nội mạc tử cung.
Nguyên nhân, triệu chứng u lạc nội mạc tử cung
1. Triệu chứng
Đôi khi, căn bệnh này không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng nào cả hoặc chỉ khó chịu nhẹ. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra:
- Chảy máu kinh nguyệt nặng hoặc kéo dài
- Chuột rút, đau quặn nghiêm trọng hoặc đau nhói quanh vùng xương chậu trong thời kỳ kinh nguyệt (đau bụng kinh)
- Đau vùng chậu mãn tính
Tử cung người bệnh cũng có thể trở nên to hơn. Mặc dù bạn có thể không biết tử cung của mình có to ra hay không, nhưng bạn có thể nhận thấy rằng bụng dưới dần đau đớn hoặc gây ra áp lực lên vùng chậu.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra u lạc nội mạc tử cung vẫn chưa được xác định. Đã có nhiều giả thuyết, bao gồm:
- Tăng trưởng mô xâm lấn: Một số chuyên gia tin rằng căn bệnh này là kết quả của sự xâm lấn trực tiếp của các tế bào nội mạc tử cung từ niêm mạc tử cung vào cơ tạo thành thành tử cung. Các vết mổ tử cung được thực hiện trong các ca phẫu thuật, ví dụ như mổ lấy thai, cũng có thể thúc đẩy tình trạng này.
- Phát triển gốc (Developmental origins.): Các chuyên gia khác nghi ngờ rằng căn bệnh này bắt nguồn từ bên trong cơ tử cung, khi lần đầu hình thành bào thai khiến môi nội mạc tử cung lắng động ở tử cung.
- Viêm tử cung liên quan đến sinh nở: Một lý thuyết khác cho thấy mối liên hệ giữa căn bệnh này và sinh con. Viêm niêm mạc tử cung trong thời kỳ hậu sản có thể phá vỡ ranh giới bình thường của các tế bào lót tử cung. Các thủ tục phẫu thuật khác trên tử cung có thể có tác dụng phụ tương tự.
- Nguồn gốc tế bào gốc (Stem cell origins): Một lý thuyết gần đây đề xuất rằng, các tế bào gốc tủy xương có thể xâm lấn vào cơ tử cung, gây ra căn bệnh này
Bất kể căn bệnh u lạc nội mạc tử cung phát triển như thế nào, nó sẽ tăng trưởng phụ thuộc vào estrogen lưu thông trong cơ thể phụ nữ.
Các yếu tố rủi ro
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc căn bệnh này bao gồm:
- Từng phẫu thuật tử cung, chẳng hạn như cắt bỏ phần C hoặc u xơ
- Từng sinh con
- Đến tuổi trung niên
Hầu hết các trường hợp mắc căn bệnh này - phụ thuộc vào estrogen - được ghi nhận ở phụ nữ với độ tuổi 40 và 50. U lạc nội mạc tử cung ở những phụ nữ này có thể do họ ít estrogen hơn so với những phụ nữ trẻ hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu hiện tại cho thấy tình trạng này cũng có thể phổ biến ở phụ nữ trẻ.
Biến chứng của u lạc nội mạc tử cung
Nếu bạn thường xuyên bị chảy máu nhiều, kéo dài trong kì kinh nguyệt, bạn có thể bị thiếu máu mãn tính, gây ra mệt mỏi và các vấn đề sức khỏe khác.
Mặc dù không có hại, nhưng cơn đau và tình trạng chảy máu quá nhiều do căn bệnh này có thể ảnh hưởng tới lối sống của bạn. Bạn sẽ phải tránh các hoạt động bạn thích trong quá khứ, vì bạn đau đớn hoặc lo lắng bản thân sẽ chảy máu bất kì lúc nào.
Cách phát hiện u lạc nội mạc tử cung
Bác sĩ có thể nghi ngờ bạn mắc căn bệnh này dựa trên:
- Dấu hiệu và triệu chứng
- Bài kiểm tra vùng chậu cho thấy tử cung mở rộng, mềm
- Hình ảnh siêu âm tử cung
- Hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) tử cung
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể sinh thiết nội mạc tử cung để xác định rằng tình trạng chảy máu tử cung bất thường có liên quan đến tình trạng nào khác không. Nhưng sinh thiết nội mạc tử cung sẽ không giúp bác sĩ chẩn đoán được u lạc nội mạc tử cung.
Cách duy nhất để xác định căn bệnh này là kiểm tra tử cung sau phẫu thuật cắt tử cung. Đôi khi, hình ảnh vùng chậu nhờ siêu âm hoặc MRI cũng có thể phát hiện các dấu hiệu của nó.
Các bệnh liên quan đến tử cung khác có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng tương tự như u lạc nội mạc tử cung, làm cho căn bệnh này khó chẩn đoán hơn. Ví dụ như khối u xơ (leiomyomas), tế bào tử cung phát triển bên ngoài tử cung (lạc nội mạc tử cung) và tăng trưởng trong niêm mạc tử cung (polyp nội mạc tử cung).
Điều trị u lạc nội mạc tử cung
U lạc nội mạc tử cung thường biến mất sau khi mãn kinh, vì vậy việc điều trị phụ thuộc vào độ tuổi của bạn khi mắc bệnh. Các lựa chọn điều trị cho căn bệnh này bao gồm:
1. Sử dụng thuốc chống viêm
Bác sĩ có thể sẽ kê một số loại thuốc chống viêm, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB, những loại khác), để kiểm soát cơn đau. Lưu lượng máu kinh nguyệt và các cơn đau cũng sẽ giảm nếu bạn uống loại thuốc này từ 1-2 ngày trước khi bắt đầu chu kì.
2. Sử dụng thuốc nội tiết tố
Thuốc tránh thai kết hợp estrogen-proestin hoặc miếng dán có chứa hormone có thể làm giảm tình trạng chảy máu nặng và các cơn đau liên quan đến u lạc nội mạc tử cung.
3. Cắt tử cung
Nếu cơn đau quá nghiêm trọng và không có phương pháp điều trị nào khác hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ tử cung. Còn loại bỏ buồng trứng thì không cần thiết để kiểm soát căn bệnh này.
Các biện pháp khắc phục tại nhà
Để giảm đau vùng chậu và cảm giác quặn thắt do u lạc nội mạc tử cung gây ra, hãy thử những biện pháp sau:
- Ngâm mình trong bồn nước ấm.
- Chườm một túi nhiệt nóng trên bụng.
- Uống một loại thuốc chống viêm không kê đơn, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB, và những loại khác).
Ngâm mình trong bồn nước ấm sẽ khiến cơn đau dịu đi đáng kể.
Nguồn tham khảo:
Adenomyosis - đăng tải trên trang tin y tế Mayo Clinic. Xuất bản ngày 8 tháng 6 năm 2018.
