Mâm cỗ và lễ cúng giao thừa trong nhà, ngoài trời gồm những thứ gì là điều mà rất nhiều người coi trọng. Vậy thì chuẩn bị những thứ gì, cách làm lễ như thế nào, bài cúng giao thừa ra sao để mang đến thuận lợi, may mắn?
Ý nghĩa của cúng giao thừa cuối năm
Lễ cúng giao thừa ngoài trời hay trong nhà ngày cuối năm đều mang đến ý nghĩa đó chính là việc tiễn đưa vị quan hành khiển của năm cũ (năm Tân Sửu 2021) về trời để đón chào vị quan hành khiển của năm mới (năm Nhâm Dần 2022) về nhân gian để làm việc. Đây cũng là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, mọi người có thể gác lại những chuyện đau buồn, xui xẻo để cùng nhau hướng về phía trước, đón chào tương lai tốt đẹp hơn.
Mâm cỗ cúng giao thừa ngày cuối năm
Theo như các tài liệu phong thủy của người châu Á, năm Nhâm Dần 2022 sẽ đón chào các vị quan hành khiển và phán quan sau:
- Ngụy Vương hành khiển
- Tiêu Tào phán quan
- Mộc Tinh hành binh chi thần
Ngoài ra, năm Nhâm Dần 2022 mang hành Thủy (Nhâm, Quý), sẽ tương ứng với màu xanh.
Lễ cúng giao thừa gồm những gì?
1. Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời
Đối với lễ vật để cúng giao thừa ngoài trời, bạn hoàn toàn có thể sử dụng mâm cỗ mặn hoặc mâm cỗ chay tùy theo sở thích và điều kiện của gia đình. Tuy nhiên chủ yếu mâm cỗ giao thừa ngoài trời sẽ gồm những thứ sau đây:
- Hoa tươi
- Tiền, vàng mã
- Đèn cầy, nến
- Bánh kẹo
- Trầu cau
- Hương nhang
- Rượu, nước, bia
- Xôi gấc
- Bánh chưng
- Thịt gà trống: Luộc nguyên con ngậm hoa hồng
- 1 đĩa gạo, 1 đĩa muối
- Mũ giấy cánh chuồn và đôi hài giấy cho quan hành khiển
- Sớ cúng giao thừa quan hành khiển
Thực hiện cúng giao thừa ngoài trời
2. Mâm lễ cúng giao thừa trong nhà
Mâm lễ cúng giao thừa ở trong nhà nhìn chung không có nhiều sự khác biệt so với mâm lễ cúng ngoài trời. Tuy nhiên mâm cỗ lại có phần tươm tất và đầy đủ hơn do được bày biện trên bàn thờ chính trong nhà. Lễ vật chủ yếu bao gồm những thứ sau đây:
- Thịt gà luộc
- Bánh chưng
- Xôi gấc
- Giò lụa
- Nem rán, chả giò
- Thịt đông
- Dưa, củ kiệu muối
- Canh măng hoặc canh bóng nấu thả
- Chè, rượu, bia
- Trầu, cau
- Tiền, vàng mã
- Hoa quả
- Hoa tươi
- Hương nhang
- Đèn, nến
Cách bày mâm lễ cúng giao thừa trong nhà, ngoài trời đúng hướng đẹp
1. Hướng nào đẹp, hút tài lộc nên đặt mâm lễ cúng giao thừa?
Đối với mâm lễ cúng giao thừa trong nhà, do được đặt trên bàn thờ chính cho nên chúng ta không thể quyết định được hướng đặt mâm cỗ cúng, do nó sẽ bị ảnh hưởng bởi hướng đặt bàn thờ. Tuy nhiên đối với mâm cỗ cúng giao thừa ngoài trời, bạn có thể lựa chọn đặt ở 2 hướng sau đây sẽ vô cùng tốt đẹp:
- Hướng Đông: Là hướng tượng trưng cho thần Tài.
- Hướng Nam: Là hướng tượng trưng cho Hỷ thần.
Lưu ý rằng, trong quá trình làm lễ, bạn phải nhìn về hướng Đông hoặc hướng Nam, trong khi mâm lễ cúng đặt đối diện với bạn chứ không phải đặt mâm lễ theo hướng Đông hoặc hướng Nam rồi bạn đứng ngược về hướng Tây hoặc hướng Bắc.
2. Cách bày mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời
Đầu tiên, bạn cần chuẩn bị một chiếc bạn có kích thước lớn, vững chắc, có thể chứa được mâm lễ cúng và các thứ khác đi kèm mà không bị thiếu sót. Bạn có thể trải lên trên mặt bàn một tấm khăn sạch, sau đó mới đặt mâm cúng lên.
Tiếp theo, bạn cần tiến hành sắp xếp đồ lễ trên mâm cúng theo đúng trình tự, sao cho mâm cỗ thật đẹp mắt và hợp lý:
- Thịt gà trống luộc: Cần chuẩn bị nguyên con, đặt lên trên đĩa sao cho đầu của gà hướng ra phía ngoài, miệng ngậm hoa Hồng đỏ. Đĩa gà cần đặt ở chính giữa mâm cúng.
- Xôi gấc: Xếp thật đều và đẹp mắt trên đĩa, sau đó đặt cạnh đĩa thịt gà.
- Bánh chưng: Hãy bóc vỏ bên ngoài, để lộ phần bánh màu xanh bên trong, tuy nhiên không cắt mà để nguyên chiếc như vậy. Sau đó đặt đĩa bánh chưng cạnh đĩa xôi gấc và thịt gà.
- Hoa quả tươi: Xếp trên một chiếc đĩa nhỏ và đặt đằng sau đĩa thịt gà.
- Lọ hoa tươi: Đặt cạnh đĩa thịt gà.
- Vàng mã: Đặt cạnh vành mâm.
- Gạo, muối: Cho vào trong các đĩa nhỏ, đặt ở vành mâm.
- Đèn cầy, nến: Được thắp sáng và đặt xung quanh vành mâm.
- Hương nhang: Được cắm vào trong một ống bơ gạo, đặt bên cạnh lọ hoa và đĩa thịt gà.
- Rượu, nước, bia: Tất cả được đặt ở phía trước đĩa thịt gà.
- Sớ cúng quan hành khiển, mũ cánh chuồn và đôi hài giấy: Đặt ở trên bàn, bên cạnh mâm cỗ cúng.
3. Cách bày mâm lễ cúng giao thừa trong nhà
Đầu tiên, bạn cần kê thêm một chiếc bàn lớn đặt ngay dưới bàn thờ chính để có thể sắp xếp mâm lễ cúng giao thừa mặn hoặc chay lên trên. Ngoài ra bạn cũng có thể trải khăn ra mặt bàn tùy thích.
Tiếp theo, từng món đồ trong mâm lễ cúng bạn hãy sắp xếp như sau:
- Hoa quả tươi và lọ hoa: Được đặt ngay ngắn trên bàn thờ, với hoa quả nằm ở chính giữa, lọ hoa nằm ở hai bên của bàn thờ.
- Rượu, nước, bia: Được đặt trên bàn thờ, ngay trước đĩa hoa quả.
- Tiền, vàng mã: Cũng được đặt trên bàn thờ, bên cạnh đĩa hoa quả và lọ hoa.
- Thịt gà luộc: Được đặt ở chính giữa mâm cúng, và nằm ở chiếc bàn đặt nằm ngay dưới bàn thờ.
- Bánh chưng: Bóc vỏ để lộ phần bánh màu xanh bên trong, không cắt bánh, đặt lên trên đĩa rồi để cạnh đĩa thịt gà.
- Giò lụa: Cắt lấy 1 phần nhỏ, sau đó đặt trên một chiếc đĩa nhỏ rồi đặt cạnh đĩa bánh chưng.
- Xôi gấc: Xếp đều và đẹp trên đĩa, sau đó đặt cạnh đĩa thịt gà và đĩa giò.
- Gạo, muối: Cho vào những chiếc đĩa nhỏ, đặt ở vành mâm.
- Đèn, nến: Đặt ở trên bàn thờ.
- Hương nhang: Được thắp trên những bát hương đặt ở bàn thờ.
Cách bày mâm cỗ cúng giao thừa trong nhà
Bài cúng giao thừa ngoài trời, trong nhà đầy đủ nhất
1. Bài cúng giao thừa số 1
Dựa theo sách Văn khấn cổ truyền Việt Nam, của Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Kính lạy :
- Đức đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
- Hoàng Thiên hậu Thổ chư vị tôn Thần.
- Ngài Cựu niên Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan.
- Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
- Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương.
- Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Nay là giờ phút Giao thừa năm Tân Sửu
Tín chủ chúng con là :……
Hiện đang ngụ tại :……
Phút thiêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, Tam Dương khai Thái, vạn tượng canh tân. Nay Ngài Thái tuế chí đức tôn Thần trên vâng lệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về Triều để khuyết, lưu Phúc, lưu Ân.
Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban Tài tiếp Lộc. Nhân buổi tân Xuân, chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm, nghi lễ cúng trần, dâng lên trước Án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm hương dốc lòng bái thỉnh .
Chúng con kính mời:
- Ngài Cựu niên đương cai Chu Vương Hành Khiển, Thiên Ôn hành binh chi thần, Lý Tào phán quan.
- Ngài đương niên Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần, Khúc Tào phán quan.
- Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị đại Vương. Ngài bản xứ Thần linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân.
- Ngài Phúc Đức chính Thần. Các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ Long mạch tài Thần.
- Ngài Bản Gia Táo Quân. Các ngày Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này. Cúi xin giáng lâm trước Án, thụ hưởng lễ vật .
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông. Người người được chữ bình an , tháng ngày được hưởng phần lợi lộc.
Dương trợ, sở nguyện tòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Dãi tấm lòng thành, Cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo! Cẩn cáo! Cẩn cáo! (vái 3 lạy)
2. Bài cúng giao thừa số 2
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái 3 lạy)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần
Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút Giao thừa giữa năm cũ Tân Sửu và năm mới Nhâm Dần
Tín chủ chúng con là: ……
Hiện đang ngụ tại: … …
Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dường Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cai Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật! (vái 3 lạy)
Lưu ý khi thực hiện lễ cúng giao thừa
Để lễ cúng giao thừa của gia đình bạn diễn ra thật đầy đủ và tốt đẹp, trong quá trình thực hiện bạn cần lưu ý một số điều sau đây:
- Nên thực hiện lễ cúng giao thừa ngoài trời trước rồi mới thực hiện trong nhà. Bởi vì khi làm lễ, phải ưu tiên việc tiễn đưa quan hành khiển cũ để đón vị quan mới, sau đó mới là làm lễ cho ông bà, tổ tiên.
- Mâm cỗ cúng giao thừa phải thật tươm tất, vì đây là thời khắc quan trọng nhất trong năm, chuyển giao giữa năm cũ và năm mới.
- Tùy theo phong tục từng vùng miền mà lễ vật cúng giao thừa sẽ khác nhau. Tuy nhiên những thứ sau đây sẽ không thể thiếu được: Bánh chưng (bánh tét), xôi, giò, hương nhang, hoa tươi, trái cây, vàng mã,...
- Thời gian bắt đầu cúng giao thừa nên được bắt đầu sau 23 giờ ngày 30 Tết cho đến qua thời điểm 0 giờ sáng ngày mùng 1 Tết. Nhiều gia đình thường lựa chọn cúng vào chính giữa 0 giờ sáng vì đó là lúc đẹp nhất trong ngày.
- Khi thực hiện lễ cúng giao thừa, cần ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ. Giọng đọc văn cúng cần to, rõ ràng, trang nghiêm. Khi khấn cần thành tâm, cầu mong sức khỏe, bình an cho gia đình, không cầu công danh, tài lộc.
