Xưa cá lúi chỉ dành cho nhà nghèo nhưng giờ đây đã trở thành đặc sản được dân thành phố lùng mua.
Cá lúi là loài cá nước ngọt thuộc họ cá chép (Cyprinidae), mình dày và hơi tròn, lưng màu đen. Con lớn nhất chỉ to bằng hai ngón tay, nhỏ thì bằng ngón tay cái, vảy đều sáng bóng và lưng có sọc đen. Chúng sinh sản nhanh và sống từng đàn...
Cá lúi có nhiều ở miền Trung, đặc biệt là Bình Định. Người dân cho biết khi cơn mưa mùa hè bắt đầu, từng đàn cá lúi dưới sông sẽ theo dòng nước chảy ngược về đầu nguồn, lên dòng suối có nhiều thác ghềnh tìm nơi trú ẩn rồi chuẩn bị mùa đẻ trứng.
Khi ấy người nông dân Bình Định thường ra suối đánh bắt cá lúi mỗi khi mưa về. "Dụng cụ không quá cầu kỳ, chỉ đơn giản là tấm lưới rồi thả giăng là sau mỗi đêm có thể gỡ được vài cân cá lúi đem về chế biến hoặc ra chợ bán.
Xưa cá lúi chỉ dành cho nhà nghèo nhưng giờ đây đã trở thành đặc sản được dân thành phố lùng mua. Chúng hiện không có nhiều, việc đánh bắt khó khăn với số lượng ít. Vì thế chúng có giá cao hơn, 110.000 đồng/kg", chị Minh Thảo - người dân sống tại Bình Định cho hay.
Từ cá lúi có thể chế biến thành món ăn thơm ngon và đơn giản như nấu với rau răm, kho với gừng, kho nghệ, nấu canh rau mương, nấu chua lá giang, nướng dầm nước mắm... Tất cả đều mang hương vị đồng quê, thịt mểm, ngọt thơm khó cưỡng...
"Dù vậy đối với tôi, cá lúi nướng là ngon và ấm tượng hơn cả. Cá được đánh lưới từ suối nên nhìn con nào vảy cũng đều sáng bóng tươi nguyên. Chúng ta không cần phải cạo vảy, không ướp bất kỳ gia vị nào mà chỉ cần rửa sơ bằng nước suối, đem nẹp thành từng ghim hoặc từng kẹp rồi nướng đều trên lửa than hồng.
Người ngồi nướng phải canh cho con cá chín vàng đều. Khi cá đã chín, lấy ra khỏi ghim để nguội rồi cho vào một chén nước mắm ngon có giã với ớt, tỏi, chanh, đường đã chuẩn bị trước đó.
Cá nướng thường được ăn kèm với các loại rau thơm, rau chuối thái nhỏ và cơm. Cá có mùi thơm của vảy nướng lửa than, có độ giòn của phần đầu, phần xương, có độ dai chắc ngọt của thịt cá", chị Minh Thảo cho hay.
