Những bông hoa tưởng không ăn được nhưng lại ăn rất ngon và trở thành một đặc sản hấp dẫn của người miền Tây.
Đến với vùng sông nước miền Tây, du khách sẽ bất ngờ với ẩm thực độc đáo, lạ lùng nơi đây. Những nguyên liệu họ sử dụng thường khá xa lạ với những người đến từ nơi khác, đặc biệt là khu vực miền Trung, miền Bắc. Người miền Tây rất thích sử dụng các loại hoa trong ẩm thực, như hoa điên điển, hoa súng, đặc biệt là hoa thủy liễu.
Nghe tên hoa thủy liễu có lẽ bạn cảm thấy không quen, nó còn có tên khác là hoa cây bần. Cây bần là loài cây phổ biến ở miền Tây, được vua Gia Long ban tên gọi mỹ miều là “thủy liễu”. Cây bần thường sống gần sông ngòi, kênh rạch. Chúng nghiêng mình sát mặt nước, hoa có màu trắng xen màu tím phớt.
Du khách cũng biết đến trái bần như một loại quả dân dã của người dân nơi đây. Trái bần có hình dáng to tròn, hơi dẹt, ăn có vị chua. Thông thường sẽ có 2 loại bần là bần dĩa và bần ổi. Bần dĩa thường mọc ven sông, trái dẹt như cái đĩa. Bần ổi được trồng trong các vườn cây ăn quả, trái nhỏ tròn như quả ổi.
Trái bần thường xuất hiện trong nhiều món ăn của người miền Tây, nhưng du khách từ nơi khác tới không biết là hoa bần cũng có thể ăn, và ăn rất ngon. Hoa bần vào mùa nở rộ rất đẹp. Người ta thường dùng chúng để trộn gỏi với thịt heo hoặc các loại thủy sản. Hoa bần vừa búp hoặc vừa hé nở thì được hái về, tách ra, lấy phần cánh bỏ cùi và trái nhỏ bên trong, sau đó đem ngâm nước muối, để ráo.
Tép bạc, cá sặc hoặc thịt heo thái nhỏ, luộc sơ rồi đem trộn chung với hoa bần. Thêm giấm chua, chanh, đường và các gia vị khác, nêm nếm sao cho phù hợp khẩu vị người ăn. Gỏi hoa bần có thể xem là món đặc sản ở Cù lao Dung, Sóc Trăng.
Ngoài món gỏi hoa bần lạ miệng, hoa bần còn là nguyên liệu để chế biến món hoa bần chấm mắm cá mề gà. Cá mề gà là loại cá giá rẻ, thường được bắt vào tháng 6 - tháng 9 âm lịch hàng năm. Loài cá này có màu vàng cam, phần đầu óng ánh như cá cảnh. Người dân địa phương có rất nhiều cách làm mắm từ loài cá này, có người đem cá ủ với muối dùi, có người lại ủ muối mặn hay ướp với đường thốt nốt nhưng mắm cá mề vẫn được nhiều người ưa chuộng nhất. Một trong số những món ngon với mắm phải kể đến hoa thủy liễu chấm mắm cá mề gà.
Khi hoàng hôn xuống hoặc lúc mặt trời mọc, người dân miền sông nước Sóc Trăng lại lênh đênh trên ghe xuồng đề hái những trái bần non, hoa bần vừa nở mang về rửa sạch, thái mỏng để ăn cùng mắm cá mề gà.
Mắm cá mề muốn ngon thì phải nêm nếm thêm chua, chanh, đường, gia vị khác sao cho vừa khẩu vị người ăn. Khi ăn món hoa thủy liễu chấm mắm cá mề gà, mọi người thường ăn kèm thêm tép bạc, cá sặc, thịt heo luộc thái nhỏ. Riêng trái bần chua thường được ăn trực tiếp với mắm. Chính hương vị chua, chát của bần hòa quyện cùng mùi thơm đặc trưng của mắm cá đã tạo nên nét độc đáo cho món hoa thủy liễu chấm mắm cá mề gà.
Từ một loài hoa tưởng chừng chỉ để ngắm cho đẹp, dưới bàn tay khéo léo và óc sáng tạo của người miền Tây, hoa bần trở thành đặc sản mà chỉ khi đến tận nơi đây du khách mới có cơ hội thưởng thức. Nếu có dịp lênh đênh miền sông nước, bạn đừng quên nếm thử món ngon độc lạ này nhé, chắc chắn sẽ không thể nào quên.
