Cá bỗng quý lại được coi là đặc sản tại vùng Lục Yên, nên chế biến chúng khá cầu kỳ. Theo đó, cá sau khi bắt từ ao về sẽ được mổ bụng, làm sạch rồi chia thành nhiều món khác nhau nhưng quan trọng – ngon nhất chính là gỏi cá bỗng.
Cá bỗng là loại cá mình giống cá chép nhưng dài và dày hơn; da màu ánh xanh; vây, đuôi và khóe miệng màu đỏ nhạt. Chúng là loài cá được bà con người Tày (Lục Yên, Yên Bái) nuôi rất nhiều.
Anh Hoàng Toàn (32 tuổi, Yên Bái) cho biết: “Ở quê tôi hầu như hộ gia đình nào cũng nuôi cá bỗng. Nhiều người tưởng nuôi chúng chỉ đơn giản là thả vào ao rồi cho ăn sẽ sinh trưởng tốt nhưng thực tế không phải vậy.
Ao nuôi cá bỗng phải là ao nước sạch, liên tục có nước ra vào và có nền nhiệt độ trên dưới 20 độ c. Thường người dân chọn địa điểm có mỏ nước ở khe núi chảy vào để làm ao nuôi chúng. Về thức ăn, chúng ăn tạp từ ngô, lúa, khoai sắn đến lá cây hoặc thịt gia cầm chết... song lớn rất chậm”.
Ao nuôi cá bỗng phải là ao nước sạch, liên tục có nước ra vào và có nền nhiệt độ trên dưới 20 độ c.
Cũng theo anh Hoàng Toàn, anh không rõ cá bỗng có từ bao giờ, chỉ nghe già làng nói rằng xa xưa đã thấy ông cha nuôi và cứ thế đời này nối tiếp đời sau nuôi giống cá này. Song một số người lại nói với anh rằng cá bỗng có nguồn gốc từ sông Chảy. “Các cụ cao niên bảo trước khi chưa đắp đập thủy điện Thác Bà, người dân đánh bắt được cá ở sông Chảy, thấy đẹp nên mang về nuôi làm cảnh rồi dần dần trở thành thức ăn cho người dân”, người đàn ông xứ Tây Bắc nói.
Cá bỗng ăn tạp song rất chậm lớn, những hộ dân nuôi chừng 2 năm cũng chỉ to bằng 2 ngón tay, thậm chí những con nuôi hàng chục năm cũng chỉ nặng tầm hơn 20kg. Do đó khi có dịp đặc biệt quan trọng, họ mới bắt cá làm thịt.
Cá bỗng quý nên được coi là đặc sản tại vùng Lục Yên, nên chế biến chúng khá cầu kỳ. Theo đó, cá sau khi bắt từ ao về sẽ được mổ bụng, làm sạch rồi chia thành nhiều món khác nhau nhưng quan trọng – ngon nhất chính là gỏi cá bỗng.
Gỏi cá bỗng là món ăn ngon nhất được chế biến từ cá bỗng. (Ảnh VOV)
“Chế biến món gỏi cá bỗng cần có nhiều loại rau thơm như húng, lá chanh, riềng, nước chua được ngâm từ quả tai chua phơi khô, nước cốt chanh, bẹ chuối thái mỏng... Sau đó họ trộn tất cả với thịt cá rút xương thái lát, còn xương răm bỏ rang vàng,... tạo ra một món ăn vô cùng đặc trưng chỉ nơi này mới có”, anh Hoàng Toàn nói.
Ngoài gỏi cá, người dân Lục Yên còn chế biến cá bỗng thành món nướng, nấu canh chua, hấp, chiên giòn. Tất cả đều là những món ăn đơn giản chứa bao vị hương vị đồng quê song lại rất thơm ngon, khó quên khi thưởng thức.
Cá bỗng nướng.
“Hiện cá bỗng đã được rất nhiều người dân ở Lục Yên nuôi làm cảnh lẫn kinh doanh. Nhưng do chúng không lớn nhanh vì thế có giá vô cùng cao, từ 600.000 – 700.000 đồng/kg mà vẫn không có hàng để bán”, anh Hoàng Toàn chia sẻ.
