Mặc dù không được lòng dân chúng nhưng không thể phủ nhận rằng, Tào Tháo là một trong những nhà chính trị, nhà quân sự xuất sắc nhất của lịch sử Trung Hoa. Ông thực sự nổi tiếng trong việc nhìn người và dùng người.
Nhiều người cho rằng, Tào Tháo thành công là nhờ mưu mẹo và tàn ác, sẵn sàng làm bất cứ việc gì để có thể đạt được mục đích của mình. Tuy nhiên, nguyên nhân chính giúp ông nổi danh một thời là đã thực hiện một cách triệt để chính sách trọng dụng người tài, tìm mọi cách để tập hợp, tiến cử thậm chí là mua chuộc người tài về phục vụ cho mình.
Sau đây là 5 bí quyết dùng người và nhìn người của Tào Tháo:
1. Trọng dụng người tài có phẩm chất đạo đức
Nguyên tắc trọng yếu của Tào Tháo chính là phẩm chất đạo đức, đó là người phải trung thành tuyệt đối với chủ nhân của mình. Sau đó, ông mới xét đến vấn đề tài năng. Vì vậy, không phải cứ người nào có tài là Tào Tháo sẽ thu dụng.
“Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó"
”Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến Tào Tháo quyết định giết chết Lã Bố, một dũng tướng được đánh giá còn cao hơn cả các danh tướng đương thời như Quan Công, Trương Phi, Triệu Vân.
2. Chỉ dùng người tài, không câu nệ xuất thân
Tào Tháo tuy là dòng dõi sĩ tộc triều đình nhưng lại có đầu óc tiến bộ. Cách dùng người của Tào Tháo là chỉ dùng người tài, không câu nệ xuất thân, không ngại phẩm hạnh không tốt.
Đã dùng thì phải tin, nếu không tin thì đừng dùng
”Tào Tháo đa nghi chứ trong cách dùng người, mua chuộc lòng người và tin tưởng tuyệt đối khi khi trọng dụng. Nhờ đó mà Tào Tháo thu hút được rất nhiều danh tướng và mưu sĩ hàng đầu như Từ Hoảng, Trương Liêu, Vu Cấm, Hứa Chử, Trình Dục, Quách Gia, Tuân Du, Tuân Úc, Lưu Hoa,Giả Hủ...
3. Tài nhưng mà phải tuân phục, nghe lời
Dương Tu phục vụ dưới trướng Tào Tháo. Ông là người có tài, nhiều lần khiến Tào Tháo ngậm bồ hòn làm ngọt bằng những xử lý tình huống rất thông minh của mình. Nhưng cũng vì sự quá thông minh, nhanh nhạy, cậy mình luận được tâm can của Tào Tháo, luôn kiêu ngạo nên đã chuốc vạ vào thân.
Cách dùng người của Tào Tháo là "tài nhưng phải tuân phục, nghe lời", Dương Tu cùng với Tuân Úc là 2 người tạo dựng sự nghiệp của mình khi phục vụ cho Tào Tháo nhưng vẫn bị Tào Tháo không ưa do cảm thấy họ không phục mình.
4. Không bao giờ được để người tài giỏi lọt vào tay kẻ khác.
Tư Mã Ý là nhà chính trị, nhà quân sự kiệt xuất phục vụ nước Tào Ngụy thời kỳ Tam Quốc. Tư Mã Ý là người có công lớn bảo vệ được Tào Ngụy trước các cuộc Bắc phạt của Gia Cát Lượng.
Tài năng quân sự của Tư Mã Ý so ra thì kém xa Tào Tháo và Khổng Minh, nhưng Tư Mã Ý lại là người vô địch về quân sự và chính trị khi cả Tào Tháo lẫn Khổng Minh không còn nữa.
Vì biết được tài năng của Tư Mã Ý mà Tào Tháo đã tìm đủ mọi cách để kiểm soát Tư Mã Ý, không cho Ý thuộc về tay của Lưu Bị, Tôn Quyền để tránh những tại họa sau này.
5. Mua chuộc nhân tài bằng mọi cách cốt để về bên mình.
Tào Tháo đã làm đủ mọi cách để mua chuộc lấy lòng Quan Công nhằm muốn Vân Trường rời bỏ Lưu Bị về dưới trướng của Tháo. Thết đãi rượu thịt linh đình, kéo dài nhiều ngày, đưa mười người con gái đến hầu hạ, ban thưởng vô số vàng bạc, châu báu, ngựa xích thố nhưng tất cả đều không làm cho Quan Vân Trường mảy may động lòng.
Tào Tháo đã phải thừa nhận việc không thể nào thu phục được Quan Công là một trong những thất bại lớn nhất trong cuộc đời mình.
