Nếu như thời trẻ, NSƯT Thanh Thanh Tâm được ca ngợi như một "thần đồng cải lương" thì ở tuổi xế chiều, bà nếm nhiều "trái đắng" khi chọn mưu sinh nơi xứ người.
Trong mắt khán giả, các nghệ sĩ khi đã nổi tiếng, có địa vị trong nghề thì việc xuất ngoại hay chọn lập nghiệp nơi xứ người có vẻ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, hành trình đó như một sự đánh đổi không biết trước kết quả. Người may mắn sớm có được cuộc sống ổn định, nhưng cũng có không ít trường hợp phải nếm trải tủi hổ, đắng cay nơi đất khách, vất vả kiếm tiền bằng công việc rất bình dân trong khi quá khứ từng là ngôi sao lừng lẫy.
NSƯT Thanh Thanh Tâm có lẽ hiểu rõ những cảm xúc ấy nhất, khi cuộc sống của bà trong hơn 1 thập kỷ ở Mỹ không "màu hồng" như số đông tưởng tượng.
Hình ảnh NSƯT Thanh Thanh Tâm ở tuổi ngoài 60.
"Thần đồng cải lương" nhiều hào quang sân khấu nhưng cũng lắm "nốt trầm" tình duyên
Với khán giả yêu cải lương, NSƯT Thanh Thanh Tâm không phải là cái tên xa lạ. Bà sinh ra trong gia đình có bố mẹ đều là những nghệ sĩ yêu sân khấu, nên từ nhỏ tinh hoa cải lương đã ngấm dần trong máu. Năm 4 tuổi, Thanh Thanh Tâm bắt đầu theo bố mẹ đi hát, đến 8 tuổi được mời đóng phim và sau đó thi đậu vào trường Cao đẳng nghệ thuật Sân khấu khi mới 14 tuổi.
Với tình yêu nghệ thuật thừa hưởng từ bố mẹ, Thanh Thanh Tâm từng được ví là "thần đồng cải lương".
Từ đấy, Thanh Thanh Tâm được công chúng biết tới với danh xưng "thần đồng cải lương". Những năm sau đó, bà chứng minh cho câu nói "tài không đợi tuổi" khi mỗi lần bước lên sân khấu lại được khán giả hô vang tên kèm theo những tràng pháo tay.
Càng lớn, tài năng của Thanh Thanh Tâm càng khắc họa rõ nét qua những vai diễn trong nhiều vở cải lương như: Đêm phán xét, Kiều Nguyệt Nga, Rạng ngọc Côn Sơn, Chuyện cổ Bát Tràng… Khán giả lúc ấy mê mẩn nữ nghệ sĩ với đôi mắt rất buồn, nhất là khi bà đóng những vai đòi hỏi chiều sâu cảm xúc khiến người xem rơi lệ theo. Báo chí ca ngợi vẻ đẹp của nữ nghệ sĩ sinh năm 1963, khen bà vừa thanh tú, vừa sang đẹp nên sớm trở thành "ngôi sao" của đoàn. Năm 1997, Thanh Thanh Tâm chính thức được xét duyệt và phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú ở tuổi 34.
Vẻ đẹp của nghệ sĩ Thanh Thanh Tâm thời trẻ.
Trong những năm tháng rực rỡ nhất sự nghiệp, Thanh Thanh Tâm để lại nhiều dấu ấn khi xuất hiện cùng cố NSƯT Vũ Linh. Cả 2 trở thành cặp diễn ăn ý, diễn xuất mùi mẫn trên sân khấu, đến mức công chúng từng phản đối việc họ song ca với một người khác trong đoàn. Hình ảnh 2 nghệ sĩ "dính như sam" với nhau cho đến khi Tài Linh xuất hiện, diễn thành công với cố NSƯT Vũ Linh. Lúc ấy, khán giả mới dần quên đi hình bóng của NSƯT Thanh Thanh Tâm.
Đã có lúc, công chúng lầm tưởng Thanh Thanh Tâm và Vũ Linh là một cặp. Nhiều năm sau, khi nhắc lại quá khứ rực rỡ ấy, nữ NSƯT tâm sự về người tri kỷ và "tình yêu sân khấu" dành cho ông: "Ai hát chung với anh Linh cũng thích vì ảnh hát rất nâng đỡ cho người bạn diễn. Từ chỗ nâng đỡ thì sau này sẽ thành chỗ để liên kết với nhau. Chúng tôi chỉ có tình yêu trên sân khấu thôi, còn ra đời tôi với anh Linh cãi nhau suốt.
Nhiều khi trong hậu trường cãi mà không nhìn mặt nhau luôn. Nhưng bắt đầu tới cảnh diễn là phải ôm nhau thắm thiết, dứt cảnh đó đi vô lại giận tiếp. Cũng có một đôi lần chúng tôi giận nhau tới mức không muốn diễn chung, nhưng đó là sự hiểu lầm thôi. Đôi khi mình giận nhau vậy đó, nhưng bước ra sân khấu tôi không còn là Thanh Thanh Tâm nữa mà là nhân vật trong vở diễn, anh Vũ Linh cũng không phải là Vũ Linh nữa".
Hình ảnh Thanh Thanh Tâm và cố nghệ sĩ Vũ Linh từng được khán giả yêu mến khi còn diễn chung sân khấu.
Khi NSƯT Vũ Linh qua đời, Thanh Thanh Tâm từng lặng lẽ về Việt Nam thắp nén hương cho đồng nghiệp.
Giữa những ngày tháng thăng hoa trên sân khấu, cuộc sống của NSƯT Thanh Thanh Tâm lại có những "nốt trầm" khi bà không được hạnh phúc trong hôn nhân. Năm 1981, bà kết hôn lần đầu tiên với con trai của đạo diễn Lưu Chi Lăng, sinh con gái đầu lòng vào năm 1985. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân này sớm khép lại sau hơn 7 năm gắn bó. Năm 2000, bà tái hôn với một người đàn ông không làm trong giới nghệ thuật và có thêm con trai. Nhưng dù cố gắng vun đắp, dường như số phận không cho bà được hạnh phúc nên duyên vợ chồng cũng sớm đứt đoạn.
Nữ nghệ sĩ tâm sự, đằng sau hào quang hay những lời tung hô, bà khao khát được là một người phụ nữ hạnh phúc, có mái ấm trọn vẹn. Nhưng có lẽ điều ấy quá xa xỉ với Thanh Thanh Tâm. Khép lại 2 lần đò với nhiều tổn thương, bà một mình nuôi 2 con khôn lớn.
Sau 2 lần thất bại hôn nhân, NSƯT Thanh Thanh Tâm không còn tin vào tình yêu.
Từng bị khách mắng, quản lý đáng tuổi con nạt nộ nhưng vẫn bám trụ xứ người suốt 12 năm
Năm 2012, "thần đồng cải lương" có quyết định táo bạo là bỏ lại sự nghiệp rực rỡ để sang Mỹ, tự bươn chải nuôi 2 con. Trước đó, nữ NSƯT từng đi diễn ở Mỹ nhiều lần nhưng chưa từng nghĩ sẽ chọn mảnh đất này là điểm dừng chân. Khi mẹ mất, bà quyết định mạo hiểm vì nghĩ cho tương lai của các con. Đến nay, đã hơn 10 năm trôi dạt ở xứ người, dù nhiều lần tủi thân đến phát khóc nơi đất khách, Thanh Thanh Tâm vẫn không hối hận với quyết định năm xưa hay hổ thẹn về công việc tay chân hiện tại đang làm.
Dù rất yêu sân khấu nhưng Thanh Thanh Tâm phải làm nhiều công việc khác ở Mỹ để mưu sinh.
Ngôi sao sân khấu cải lương một thời tâm sự, hơn 1 thập kỷ ở Mỹ, bà từ bỏ danh xưng "nghệ sĩ" để làm lại từ đầu, học làm nail, mát-xa, nặn mụn. Những năm đầu tiên, dù đã chuẩn bị sẵn tâm lý nhưng Thanh Thanh Tâm vẫn phải "ngậm đắng" để kiếm tiền. Cũng như bao người Việt nơi xứ người, nữ nghệ sĩ ở tuổi ngoài 50 bắt đầu đi học để có chứng chỉ nghề.
Bà kể khi sang Mỹ, việc đứng trên sân khấu chỉ còn là nghề phụ. Bắt đầu làm nail và mát-xa, bà bị khách mắng mỏ nên sớm nghỉ. Sau đó, bà chuyển sang công việc bưng bê, dọn bàn, làm thu ngân cho một tiệm phở, từng bị quản lý đáng tuổi con gái nạt nộ. Không được tôn trọng, nữ nghệ sĩ khóc rất nhiều rồi xách túi đi về nhưng vẫn tự động viên chính mình để có tinh thần làm việc vào ngày mai. Chưa kể, vì quá lao lực, bà còn bị thoát vị đĩa đệm và thoái hóa đốt sống cổ, tái phát liên tục mỗi khi trái gió trở trời, sau này còn thêm bệnh cao huyết áp phải uống thuốc mỗi ngày.
Về sau, Thanh Thanh Tâm trở lại công việc làm làm nail, chăm sóc da mặt vì cho rằng nghề đó không có gì là xấu hổ, cũng kiếm tiền từ công sức lao động. "Tôi quay trở lại làm nail, chăm sóc da mặt tới bây giờ là 8 năm, dần dần cũng phải chấp nhận theo nghề này. Con mình thấy mẹ lâu lâu về nhà khóc, bảo mẹ đừng đi làm nữa các con lo được mà tôi không ở không được", bà chia sẻ vào năm 2022.
Với Thanh Thanh Tâm, 12 năm ở Mỹ vui buồn lẫn lộn. Bà kể: "Khi còn làm bưng bê dọn bàn, tôi được khán giả nhận ra dúi vào tay mấy tờ 50 - 100 USD. Có ngày, người ta gửi bó hoa đẹp có thiệp viết tên tôi trên đó. Một vài khán giả lớn tuổi từng đề nghị hỗ trợ tôi mở tiệm, làm quản lý nhưng tôi từ chối vì không muốn mang ơn, mắc nợ ai.
Tôi làm tiệm nào cũng được chủ thương còn đồng nghiệp không ưa. Nếu đã làm, chắc chắn tôi là nhân viên chăm chỉ, cẩn thận, không phải bà nghệ sĩ lơ mơ học làm đẹp. Các chủ tiệm ưu ái tôi lắm, cho phép sử dụng ghế, giường của khách để nghỉ ngơi dù tôi không bao giờ động vào. Vậy mà vẫn bị các thợ khác khó chịu, gây sự. Dần dần, tôi học được cách nhẫn nhục.
Tôi không nề hà chuyện làm công việc chân tay dù đến giờ vẫn thấy không phù hợp, chẳng qua tôi ép mình hòa hợp để sống tiếp. 3 mẹ con đủ khả năng mua nhà nhưng ở thuê ổn định, an toàn hơn. Mỗi tháng tôi trả toàn bộ phí thuê khoảng 2.000 USD; đổi lại nếu phải chuyển nhà hoặc xảy ra chuyện gì, tôi vẫn xoay xở được".
Ngôi sao cải lương một thời tâm sự về quãng thời gian sống ở xứ người.
Trong một chương trình, khi đón nghệ sĩ Thúy Nga ghé thăm nhà ở Mỹ, Thanh Thanh Tâm đã kể câu chuyện mang cả thùng đồ diễn từ Việt Nam sang Mỹ, thỉnh thoảng vẫn nhận lời hát cải lương cho đỡ nhớ nghề. Khi rảnh, bà ở nhà tự tập hát, luyện thanh, xem kịch bản tuồng cũ, biến nhà thành sân khấu nhỏ để "giữ lửa" đam mê. Bà tâm sự: "Tôi hiếm nhận show, có khi 4-5 tháng mới lên sân khấu. Tôi cần tiền nhưng đặt nghề nghiệp lên hàng đầu vì không muốn tiếp tay cho những chương trình gây ảnh hưởng không tốt đến bộ môn. Ngày xưa, tôi từng yêu cải lương đến mức sẵn sàng chết trên sân khấu; đến nay vẫn yêu nghề nhưng biết chấp nhận thực tế, lựa chọn phù hợp với cuộc sống hiện tại".
Bỏ lại hào quang từng có nơi quê nhà, cuộc sống của "thần đồng cải lương" ở tuổi ngoài 60 lúc này khá giản dị. Bà tính không se sua, cũng chẳng biết mua sắm đồ hiệu là gì. Chiếc áo bà mặc nhiều năm cũng chỉ 5-6 USD, hay chiếc xe bị móp cửa vẫn vui vẻ đi hơn 10 năm mà không tính đến chuyện thay đổi. "Tôi tự làm hầu hết việc, từ sửa sang lặt vặt trong nhà đến thay bánh xe bị hư giữa đường. Ở Mỹ hơn 11 năm, tôi vẫn không rành tiếng Anh nên thường chủ động những tình huống có thể xảy ra. Đôi lúc tôi thấy mệt mỏi, căng thẳng, chỉ biết tự nhủ 'mình làm được' vì không thể làm khác đi điều gì. 2 con và tình yêu dành cho nghề cải lương là nguồn động lực lớn để tôi vượt qua khó khăn", bà cho biết.
Hình ảnh hiếm hoi về các con của NSƯT Thanh Thanh Tâm trong hiện tại.
Trong lần chia sẻ vào năm 2023, nữ nghệ sĩ cho biết con gái lớn năm nay 38 tuổi, con trai cũng đã 25 tuổi, đang học năm 2 chuyên ngành Y tá, vừa làm quản lý một chuỗi cửa hàng cà phê và bánh ngọt nổi tiếng. Lúc này, bà chẳng nghĩ nhiều việc tới việc "đi bước nữa" bởi đã hài lòng với cuộc sống.
Bà bảo: "Nhiều người thường nói để con cái tự lập, đừng chăm sóc quá. Tôi lại luôn thấy có lỗi vì không cho các con một mái ấm trọn vẹn, có đủ cha mẹ. Chưa kể, chăm sóc con là hạnh phúc của người mẹ mà. 2 con cũng rất thương mẹ, nhiều lần kêu tôi nghỉ làm để tụi nó nuôi. Tôi còn sức, không muốn ngồi nhìn các con gồng gánh các khoản phí hàng tháng".
NSƯT Thanh Thanh Tâm cho rằng ở tuổi ngoài 60, để chấp nhận một người đàn ông xuất hiện trong cuộc đời là quá khó vì bản thân vốn khó tính. "Nhiều năm nay, tôi sống quen với việc không cần ai chia sẻ. Nếu có gì vui, tôi chia sẻ với các con, giấu nỗi buồn vào trong rồi từ từ trút nó đi. Tôi đã thu xếp xong đời mình trong 10 năm tới. Nếu các con lập gia đình vẫn muốn sống với mẹ thì tôi ở đây, ngược lại sẽ vào viện dưỡng lão hoặc mua một căn nhà nhỏ sống một mình.
Cuộc sống hiện tại bận rộn quá, đã lâu tôi không có thời gian tụng kinh, đi chùa. Tôi muốn dành những năm cuối đời tụng kinh mỗi khi thức dậy và trước lúc ngủ, sống bằng tiền trợ cấp và thỉnh thoảng làm một vài công việc vừa sức. Tôi cũng mua bảo hiểm, nếu ngày mai đau bệnh hoặc không thức dậy nữa, chính phủ sẽ lo thay vì để các con chịu áp lực tài chính", NSƯT Thanh Thanh Tâm trải lòng.
