Khi giá quốc tế xuống sâu, nếu giá vàng trong nước vẫn neo ở mức cao, chênh lệch giãn ra ngày càng rộng thì người dân có tâm lý “chôn vàng” mà không đưa vốn vào sản xuất kinh doanh và cuộc chiến vàng lậu sẽ thêm căng thẳng hơn
Theo hãng Kitco, lúc 15 giờ ngày 13-3 (giờ Việt Nam), giá vàng quốc tế giao dịch ở mức 1.160 USD/ounce, cùng lúc tỉ giá USD ở Ngân hàng (NH) Ngoại thương Việt Nam bán ra 21.395 đồng/USD, tính ra giá vàng quốc tế ở mức 29,9 triệu đồng/lượng. Thế nhưng, giá vàng SJC loại 1 lượng niêm yết tại Công ty Vàng bạc Đá quý Sài Gòn (SJC) lúc đó bán ra 35,33 triệu đồng/lượng, tức cao hơn quốc tế 5,4 triệu đồng/lượng.
Kiểm soát có hiệu quả
Giá vàng trong nước có mức chênh lệch cao so với thế giới xuất hiện sau khi NH Nhà nước tăng cường quản lý và chính thức độc quyền sản xuất vàng miếng SJC từ hơn 2 năm nay. NH Nhà nước nhập khẩu vàng nguyên liệu về giao cho SJC gia công vàng miếng phục vụ cho các phiên đấu thầu, qua đó thị trường vàng đã được nhà nước kiểm soát có hiệu quả, giá ổn định bền vững, không còn những đợt sóng hoảng loạn như trước. Để hỗ trợ các NH thương mại tất toán trạng thái, trong năm 2013, NH Nhà nước đã tổ chức 76 phiên đấu thầu vàng với lượng vàng chào bán là 1.932.000 lượng, trong đó bán thành công 1.819.900 lượng, tương đương 69,9 tấn. Trong các phiên đấu thầu, khoảng một nửa số vàng được bán cho các NH thương mại để tất toán trạng thái, phần còn lại đưa ra thị trường phục vụ nhu cầu người dân.
Khách hàng chờ mua vàng tại một cửa hàng ở TP HCM trong ngày Thần Tài mùng 10 tháng giêng vừa qua Ảnh: Lê Phong
Từ đầu năm 2014 đến nay, NH Nhà nước không tổ chức đấu thầu vàng nữa, nghĩa là nguồn cung chính ngạch tạm thời bị cắt. Các doanh nghiệp kinh doanh vàng phải tự xoay nguồn cung để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Do thị trường vàng được nhà nước kiểm soát chặt, thị trường đầu tư vàng miếng bị teo tóp, các nhà đầu tư lớn rời bỏ sân chơi nên doanh thu kinh doanh vàng của các NH thương mại và doanh nghiệp chuyên kinh doanh vàng sút giảm mạnh. Phó tổng giám đốc một NH cổ phần nói: “Mảng kinh doanh vàng miếng tại NH giờ chỉ “làm cho vui”, hằng ngày còn ít giao dịch nhỏ lẻ bởi nhu cầu mua vàng đầu tư, lướt sóng rất hạn chế”. Số liệu do Sở Tài chính TP HCM cho thấy doanh thu trong năm 2014 của SJC đã giảm 42,51% so với năm trước.
Kích thích buôn lậu
Giá vàng giao dịch ở mức chênh lệch rất cao so với thế giới, không còn liên thông với giá quốc tế, biến thị trường trong nước thành một vùng trũng về giá, kích thích mạnh tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới. Do vàng có giá trị lớn, dễ che giấu trong việc vận chuyển, biên lợi nhuận cao nên nhiều người đã tuồn ngoại tệ mạnh ra nước ngoài để buôn lậu vàng. Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng đã bắt giữ và đưa ra xét xử nhiều vụ buôn lậu vàng giá trị lớn. Mới đây nhất, vào giữa tháng 1-2015, CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế (Hà Nội) đã bắt 2 đối tượng nhập lậu 33,5 kg vàng nữ trang từ Hồng Kông (Trung Quốc) về tiêu thụ tại Hà Nội. Sơ bộ giám định, toàn bộ số vàng trong vụ buôn lậu này trị giá khoảng 1 triệu USD, tương đương hơn 21,3 tỉ đồng.
Sau khi đạt mức giá đỉnh điểm (1.900 USD/ounce) vào năm 2011, giá vàng thế giới suy giảm một chiều cho đến nay. Nhiều chuyên gia tài chính thế giới cho rằng do nền kinh tế Mỹ đã phục hồi bền vững, sắp tới, khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tăng lãi suất USD sau nhiều năm duy trì ở mức gần 0%, lúc đó giá USD sẽ tăng mạnh, buộc các quỹ và các nhà đầu tư trên thế giới phải bán vàng để giữ trạng thái an toàn thì giá vàng sẽ giảm thêm. Khi giá quốc tế xuống sâu, nếu giá vàng trong nước vẫn neo ở mức cao, chênh lệch giãn ra ngày càng rộng thì người dân có tâm lý “chôn vàng” mà không đưa vốn vào sản xuất, kinh doanh và cuộc chiến vàng lậu sẽ căng thẳng hơn.
