Khi con mắc lỗi, thay vì dùng hình phạt nghiêm khắc, mẹ có thể nói với con 4 câu sau đây, giúp trẻ nhận ra lỗi sai và trở nên ngoan hơn.
Trẻ nhỏ đang trong quá trình học hỏi và khám phá thế giới xung quanh. Bản thân chưa có đủ kinh nghiệm, kiến thức để làm mọi việc hoàn hảo ngay từ đầu. Vì vậy, việc mắc lỗi là một phần tự nhiên của quá trình học và phát triển của trẻ.
Trong nhiều tình huống, phụ huynh thường khó giữ được bình tĩnh, nên vội quát mắng, trừng phạt trẻ. Nhưng phương pháp này được các chuyên gia khuyên bố mẹ nên hạn chế áp dụng, bởi có thể ảnh hưởng đến phát triển tính cách và tâm lý trẻ.
Muốn con tốt hơn, sau khi trẻ mắc lỗi, bố mẹ cố gắng kìm nén cơn bực tức và nóng giận, hãy nói với con những câu sau đây.
"Con đang cảm thấy thế nào?"
Khi trẻ mắc lỗi, bố mẹ đừng vội phạt mà hãy cho trẻ cơ hội để nói và chia sẻ cảm xúc của mình. Điều này cho phép trẻ bày tỏ những suy nghĩ và cảm xúc bên trong, và kể lại những gì đã xảy ra theo quan điểm của riêng mình.
Sau khi trẻ đã có cơ hội nói, hãy thể hiện sự quan tâm và lắng nghe bằng cách hỏi trẻ: "Con cảm thấy thế nào?" Cách này giúp trẻ có cơ hội tự do diễn đạt về cảm xúc, xây dựng khả năng tự nhận biết và quản lý cảm xúc của mình.
Khi trẻ chia sẻ cảm xúc, hãy lắng nghe một cách chân thành, không nên đánh giá hoặc phê phán. Khi được bố mẹ hiểu và chấp nhận cảm xúc, bản thân trẻ thấy được quan tâm, được chấp nhận với những gì mình đang trải qua.
Đồng thời, bố mẹ đặt mình vào vị trí của trẻ và cố gắng hiểu tại sao trẻ có thể cảm thấy như vậy, từ đó xây dựng môi trường giao tiếp mở, tin tưởng giữa trẻ và người lớn.
Qua việc cho trẻ cơ hội nói và chia sẻ cảm xúc, trẻ sẽ thấy rằng phạm lỗi không phải là điều đáng sợ, hay là một dấu hiệu thất bại. Thay vào đó, là cơ hội để học hỏi, phát triển từ những sai lầm để trưởng thành hơn.
“Con có biết hậu quả của những điều đã làm không?"
Câu tiếp theo hãy hỏi trẻ về hậu quả của những sai lầm mình mắc phải. Điều này sẽ khuyến khích trẻ tự suy nghĩ, cân nhắc về những hậu quả và tác động có thể xảy ra khi giải quyết vấn đề.
Bằng cách phát triển kỹ năng phán đoán và tinh thần trách nhiệm, trẻ sẽ học cách điều chỉnh bản thân sao cho hành động đúng đắn.
Khi trẻ được yêu cầu suy nghĩ về hậu quả, có cơ hội xem xét những kết quả tích cực và tiêu cực có thể xảy ra từ các biện pháp mà mình đề xuất. Điều này giúp trẻ nhận ra tầm quan trọng của việc đưa ra quyết định thông minh và có trách nhiệm.
Trẻ cũng sẽ học cách dự đoán và định trước những kết quả có thể xảy ra từ những lựa chọn của mình, từ đó làm có sự tỉnh táo và suy nghĩ cân nhắc.
Ngoài ra, trẻ biết bản thân có trách nhiệm với hành động, hay quyết định của mình, những hậu quả từ hành động không phù hợp sẽ ảnh hưởng đến bản thân và những người xung quanh.
“Con nghĩ nên làm gì lần tới? ”
Tiếp theo, hãy hỏi trẻ: "Con nghĩ mình nên làm gì lần tới?" Điều này sẽ nuôi dưỡng khả năng giải quyết vấn đề của trẻ. Thay vì chỉ đưa ra giải pháp từ người lớn, bố mẹ nên tạo cơ hội cho trẻ suy nghĩ, tự mình tìm ra cách thức và phương tiện để giải quyết vấn đề.
Khi trẻ được khuyến khích suy nghĩ về giải pháp, bố mẹ đang trao cho trẻ sự tự chủ, trách nhiệm trong việc tìm lời giải cho vấn đề của mình. Trẻ có thể đưa ra ý kiến, đề xuất ý tưởng và thử những phương án khác nhau. Điều này giúp trẻ phát triển tư duy sáng tạo, kỹ năng quyết định và khả năng tìm ra giải pháp hiệu quả.
Trong quá trình này, hãy tạo không gian cho trẻ để thảo luận và thể hiện ý kiến của mình. Hãy lắng nghe và đánh giá cao các ý kiến và ý tưởng của trẻ, dù cho chúng có thành công hay không. Điều quan trọng là khuyến khích trẻ thể hiện suy nghĩ, tìm hiểu cách giải quyết vấn đề một cách tự tin và độc lập.
Nếu trẻ đưa ra giải pháp không khả thi hoặc không hiệu quả, hãy hướng dẫn để giúp trẻ hiểu rõ hơn về những khía cạnh và yếu tố liên quan. Bố mẹ có thể khuyến khích trẻ suy nghĩ sâu hơn, tìm hiểu thêm thông tin và cùng nhau xem xét các phương án khác. Điều này giúp trẻ học cách phân tích, đánh giá các giải pháp, từ đó tăng cường khả năng xử lý vấn đề của mình.
"Con có muốn mẹ giúp đỡ gì không?"
Bằng cách hỏi trẻ về mong muốn của mình, bố mẹ khuyến khích sự tự do tư duy và sáng tạo. Trẻ sẽ cảm thấy được lắng nghe và có quyền tự quyết định.
Mẹ có thể hỏi: "Con muốn mẹ làm gì cho con không?" nhằm thể hiện sự ủng hộ và khuyến khích, trẻ biết rằng mẹ sẵn lòng hỗ trợ họ bất kể họ quyết định thế nào.
Việc hỏi trẻ về ý kiến và mong muốn của mình, cùng với sự hỗ trợ từ phía bố mẹ, giúp trẻ phát triển kỹ năng tự quản lý và tự lập. Đồng thời, trẻ cũng hiểu rằng bố mẹ sẵn sàng đồng hành với mình trên hành trình phát triển.
Những câu nói trên tuy đơn giản nhưng lại có tác động to lớn đối với sự phát triển, giúp trẻ tích cực suy nghĩ, học cách giải quyết vấn đề, rèn luyện khả năng tư duy độc lập và xây dựng sự tự tin. Điều này mang lại nhiều lợi ích hơn là quát mắng bằng lời nói hay dùng hình phạt nghiêm khắc.
