Khả năng tập trung là yếu tố quan trọng giúp trẻ học tập tốt.
Các bậc phụ huynh phàn nàn rằng con mình không thể ngồi yên, dễ bị phân tâm, không chú ý, thiếu kiên nhẫn và không thể làm bất cứ điều gì quá 3 phút. Theo chuyên gia, những vấn đề tưởng chừng như khác nhau này thực ra lại có chung vấn đề đó là sự tập trung của trẻ chưa đủ.
Tập trung là một kỹ năng quý giá giúp trẻ đối phó tốt hơn với thử thách và đạt được thành công trong cá nhân và nghề nghiệp.
Vì vậy, bố mẹ có thể rèn luyện khả năng tập trung cho trẻ càng sớm thì càng tốt.
Tại sao nên rèn luyện khả năng tập trung cho trẻ?
Nhà tâm lý học nổi tiếng Daniel Goleman từng nói: Sự tập trung là yếu tố giúp trẻ thành công hơn IQ.
Cải thiện khả năng học tập
Sự tập trung là nền tảng của việc học. Cho dù trẻ đang học điều gì đó mới ở trường, hay thành thạo các kỹ năng mới trong cuộc sống hàng ngày, đều cần có khả năng tập trung. Trẻ có khả năng tập trung cao thường tiếp thu thông tin, hiểu khái niệm và ghi nhớ kiến thức tốt, giúp học tập tốt hơn.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo
Sự tập trung giúp phát triển khả năng giải quyết vấn đề và khả năng sáng tạo. Khi trẻ tập trung trong thời gian dài, có nhiều khả năng suy nghĩ sâu sắc hơn, đưa ra các giải pháp mới và tạo ra những ý tưởng, khái niệm mới.
Hiệu quả và năng suất học tập
Tập trung là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả và năng suất học tập. Trong sự nghiệp, việc tập trung vào công việc có thể giúp trẻ hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn, nâng cao chất lượng công việc và đạt được nhiều thành công hơn ở nơi làm việc.
Tự chủ và kiên nhẫn
Trẻ học cách chờ đợi và không dễ bị quấy rầy, dễ dàng đương đầu với những thất bại và khó khăn hơn, sẽ phát triển khả năng tự chủ và kiên nhẫn.
Kỹ năng xã hội
Sự tập trung còn giúp cải thiện các kỹ năng xã hội, thúc đẩy nhận thức, khả năng hợp tác của trẻ với bạn bè. Trẻ em có thể tập trung lắng nghe, hiểu nhu cầu và cảm xúc và kết nối tốt hơn với người khác.
Quản lý cảm xúc
Sự tập trung giúp kiểm soát cảm xúc, giảm lo lắng ở trẻ, có lợi cho sức khỏe tinh thần. Khả năng tập trung giúp trẻ hiểu rõ hơn về cảm xúc của chính mình, cách xử lý chúng một cách hiệu quả cũng như đối phó với căng thẳng.
Ý thức đạt được thành tựu và sự tự tin
Khi trẻ vượt qua khó khăn và hoàn thành nhiệm vụ, sẽ có được cảm giác thành tựu và tự tin. Những cảm xúc tích cực này sẽ thúc đẩy trẻ tiếp tục làm việc chăm chỉ, theo đuổi những mục tiêu cao hơn.
Chất lượng cuộc sống
Sự tập trung giúp cải thiện khả năng và chất lượng cuộc sống. Trẻ biết chú ý tận hưởng từng khoảnh khắc với sự chú ý hoàn toàn, trải nghiệm mức độ vui vẻ và hài lòng sâu sắc, đồng thời khiến cuộc sống trở nên trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
Những hiểu lầm điển hình trong việc rèn luyện khả năng tập trung cho trẻ
Bố mẹ cần hiểu rằng kém tập trung là hiện tượng sinh lý bình thường chứ không phải là bệnh tật. Nhiều bậc phụ huynh lo lắng quá mức khiến mọi việc diễn ra theo hướng ngược lại.
Không chỉ trẻ em mà cả người lớn cũng có thể bị phân tâm. Sự khác biệt duy nhất là người lớn thường có khả năng tự chủ cao hơn, có thể phản ứng nhanh chóng cũng như tập trung lại khi bị phân tâm.
Theo kết quả nghiên cứu:
Trẻ khoảng 3 tuổi chỉ có thể duy trì sự tập trung trong 3-5 phút.
Khi lớn lên 6-12 tuổi, trẻ có thể duy trì khả năng tập trung trong 10 phút.
Sự tập trung tăng lên 20-25 phút ở độ tuổi 15. Sau đó, sẽ không thay đổi và sự tập trung của người lớn về cơ bản sẽ duy trì ở mức này.
Vì vậy, trước tiên bố mẹ nên đặt ra mục tiêu tập trung hợp lý, thay vì sắp xếp quá nhiều thời gian cho con.
Việc sắp xếp cho trẻ các hoạt động và lớp học quá chuyên sâu sẽ hạn chế thời gian rảnh rỗi, cản trở cơ hội học tập độc lập, cũng như phát triển khả năng tập trung. Ví dụ, rõ ràng là không thực tế khi yêu cầu trẻ học trong vài giờ mà không bị phân tâm.
Một số bố mẹ theo đuổi thành tích học tập, nên gây áp lực và kiểm tra kiến thức cho trẻ quá sớm. Điều này có thể dẫn đến sự lo lắng và phản kháng trong việc học ở trẻ, thay vì phát triển kỹ năng tập trung.
Việc giới hạn sự tập trung vào một phong cách học tập, chẳng hạn như học qua sách thuần túy, cũng có thể không phù hợp với mọi đứa trẻ.
Ngoài ra, hãy để trẻ thư giãn, đó thực chất là trạng thái tập trung. Khi trẻ không làm gì và chỉ ngồi không, đó là lúc não hoạt động mạnh mẽ.
Một số bố mẹ có thể mong đợi sự cải thiện khả năng tập trung của con ngay lập tức, mà bỏ qua rằng đây là một quá trình lâu dài. Sự tập trung cần có thời gian để trau dồi và phát triển, vì vậy bố mẹ cũng cần sự kiên nhẫn và tự tin để rèn luyện cho con.
Làm thế nào để rèn luyện khả năng tập trung cho trẻ?
Học tập dựa trên trò chơi
Chúng ta đều biết rằng trẻ em thích chơi trò chơi. Đây là điều có thể tận dụng. Việc tích hợp nội dung học tập vào trò chơi có thể giúp trẻ dễ dàng tập trung hơn.
Ví dụ: Mẹ có thể sử dụng các ứng dụng và trò chơi giáo dục để dạy toán, ngôn ngữ và khoa học. Những trò chơi này thường được thiết kế nhằm mục đích vui nhộn, kích thích trí tò mò, giúp trẻ tập trung vào việc học.
Môi trường học tập yên tĩnh
Trong xã hội hiện đại, trẻ em có xu hướng phải đối mặt với nhiều phiền nhiễu như tiếng ồn và các hình thức gây xao lãng khác. Điều rất quan trọng là tạo ra một môi trường học tập yên bình.
Đây có thể là một phòng học chuyên dụng hoặc chọn thời gian yên tĩnh ở nhà, để đảm bảo trẻ có thể tập trung. Điều này giúp trẻ bước vào chế độ học tập dễ dàng hơn.
Phát triển thói quen đọc sách
Đọc sách là một trong những công cụ quan trọng để rèn luyện khả năng tập trung. Việc rèn luyện thói quen đọc sách cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ có thể giúp phát triển khả năng tập trung trong thời gian dài hơn.
Hãy dành một khoảng thời gian mỗi ngày để trẻ thoải mái lựa chọn những cuốn sách yêu thích và khuyến khích con tiếp tục đọc. Theo thời gian, sẽ tăng dần thời gian đọc sách đồng thời cải thiện khả năng tập trung.
Kiểm soát thời gian xem TV, điện thoại
Mặc dù các sản phẩm công nghệ rất cần thiết trong cuộc sống hiện đại, nhưng việc xem TV hay dùng điện thoại quá nhiều có thể khiến trẻ suy giảm khả năng tập trung.
Bố mẹ nên hạn chế thời gian trẻ sử dụng các thiết bị điện tử và đảm bảo rằng thời gian này được dành cho các hoạt động có ích, chẳng hạn như xem video hữu ích hoặc chơi các trò chơi mang tính giáo dục cùng gia đình. Việc có kế hoạch rõ ràng về thời gian sử dụng thiết bị điện tử, giúp trẻ kiểm soát sự chú ý tốt hơn.
Chú ý đến sức khỏe thể chất
Sự tập trung của trẻ và sức khỏe thể chất có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc và ăn những bữa ăn lành mạnh mỗi ngày giúp trẻ tràn đầy năng lượng và tập trung.
Ngoài ra, khuyến khích trẻ tham gia tập thể dục có thể cải thiện thể lực.
Thử thách và động lực
Đặt ra những thử thách phù hợp cho trẻ có thể kích thích khả năng tập trung. Đây có thể là một dự án nhỏ, như giải một câu đố học một nhạc cụ mới hoặc thành thạo một kỹ năng mới.
Những thử thách có thể làm phong phú thêm kiến thức, xây dựng tính kiên trì.
Hứng thú học tập
Trẻ em thường tò mò về những điều mới lạ và đây là cơ hội tuyệt vời để phát triển kỹ năng tập trung. Khi trẻ đam mê một chủ đề hoặc lĩnh vực nào đó, có xu hướng tập trung dễ dàng hơn.
Vì vậy, nên khuyến khích trẻ khám phá nhiều môn học và hoạt động khác nhau để tìm ra điều gì đó hứng thú. Khi trẻ tìm thấy lĩnh vực mình đam mê, sẽ tham gia học tập nhiều và cải thiện khả năng tập trung dễ dàng hơn.
Học cách quản lý thời gian
Dạy trẻ cách quản lý thời gian cũng là chìa khóa để phát triển khả năng tập trung. Giúp họ lập kế hoạch học tập và danh sách nhiệm vụ, đồng thời dạy họ cách phân bổ thời gian cho các hoạt động khác nhau.
Điều này có thể giúp trẻ phát triển thói quen quản lý thời gian tốt và kiểm soát sự tập trung tốt hơn.
Cân bằng giữa học tập và nghỉ ngơi
Mặc dù sự tập trung là quan trọng nhưng trẻ cũng cần được nghỉ ngơi thường xuyên. Lên lịch nghỉ giải lao có thể giúp nạp lại năng lượng và duy trì sự tập trung tốt hơn.
Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi ngắn sau một thời gian học tập, chẳng hạn như giãn cơ, uống nước hoặc tham gia các hoạt động thư giãn ngắn.
Chứng minh trực tiếp
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, bố mẹ có thể tự mình làm gương.
Khi trẻ nhìn thấy bố mẹ tập trung làm việc, học tập hoặc làm các công việc khác, sẽ có cảm hứng để bắt chước.
Bố mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện khả năng tập trung của trẻ. Và đây ;à một kỹ năng cần có thời gian và công sức để phát triển.
