Giai đoạn 1 tháng tuổi rất quan trọng trong quá trình phát triển trí tuệ, thể chất của trẻ.
Khi trẻ 1 được một tháng tuổi, nhiều gia đình đều tràn đầy khao khát, hy vọng con phát triển nhanh về thể chất cũng như trí tuệ. Tuy nhiên, làm thế nào để đánh giá trẻ 1 tháng tuổi phát triển khỏe mạnh về trí tuệ hay không là một chủ đề phức tạp.
Ở giai đoạn này, sự “thông minh” của bé không phải là biểu hiện trí tuệ theo nghĩa của người lớn, mà được thể hiện nhiều hơn ở sự phát triển sinh lý, khả năng nhận thức, giao tiếp cảm xúc cũng như khả năng học hỏi và thích ứng sơ bộ...
Phát triển sinh lý: Sức khỏe và tăng trưởng cơ bản
Sự phát triển sinh lý của trẻ đủ tháng là chỉ số chính để đánh giá xem trẻ có thông minh hay không. Điều này bao gồm sự tăng trưởng về cân nặng, chiều dài và chu vi vòng đầu, cùng với sự phát triển ban đầu về khả năng kiểm soát đầu, thị giác và thính giác. Những yếu tố này là dấu hiệu của sức khỏe thể chất, có mối liên hệ mật thiết với sự phát triển trí não.
Theo tiêu chuẩn tăng trưởng của trẻ em do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra, cân nặng của trẻ đủ tháng sẽ tăng gấp khoảng 1,5 lần so với lúc mới sinh, chiều dài tăng khoảng 3-4 cm và chu vi vòng đầu cũng phải tăng theo chiều cao cơ thể.
Cần theo dõi sức khỏe và tăng trưởng cơ bản của trẻ.
Nghiên cứu cho thấy rằng sự phát triển của não bộ diễn ra mạnh mẽ trong những năm đầu đời, và một trong những yếu tố quan trọng trong quá trình này là dinh dưỡng.
Trẻ em cần được cung cấp một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, bao gồm các vitamin, khoáng chất và axit béo thiết yếu như DHA, để hỗ trợ sự phát triển não bộ. Việc thiếu hụt dinh dưỡng có thể dẫn đến những ảnh hưởng đến khả năng nhận thức và học hỏi sau này.
Nhận thức: Phản ứng với các kích thích bên ngoài
Ở giai đoạn này, bố mẹ cần chú ý đến 2 yếu tố quan trọng.
Thị giác phát triển: Trẻ 1 tháng tuổi bắt đầu có thể nhìn theo các vật thể chuyển động chậm, chẳng hạn như khuôn mặt hoặc đồ chơi của bố mẹ.
Khi trẻ có thể theo dõi chuyển động, điều này cho thấy não bộ đang hình thành những kết nối cần thiết để hiểu và tương tác với thế giới xung quanh. Việc nhìn theo các vật thể là một dấu hiệu của sự phát triển thể chất, bước khởi đầu cho khả năng quan sát và học hỏi từ môi trường.
Trong những tháng đầu đời, trẻ cũng bắt đầu thể hiện sự thích thú với các hình dạng và màu sắc khác nhau. Bố mẹ có thể tạo điều kiện cho sự phát triển thị giác của trẻ bằng cách sử dụng các đồ chơi có màu sắc rực rỡ hoặc hình dạng đơn giản.
Định vị thính giác: Trẻ 1 tháng tuổi có thể phản ứng với giọng nói của bố mẹ, thậm chí quay đầu để tìm nguồn phát ra âm thanh, thể hiện khả năng định vị thính giác sơ bộ. Âm thanh, đặc biệt là giọng nói của những người thân yêu, giúp trẻ cảm thấy an toàn, cũng là yếu tố quan trọng trong việc phát triển ngôn ngữ.
Khi trẻ nghe thấy giọng nói quen thuộc, có thể cảm nhận được sự an tâm và kết nối với người lớn. Bố mẹ có thể khuyến khích khả năng thính giác của trẻ bằng cách nói chuyện, hát ru hoặc phát nhạc nhẹ nhàng.
Khả năng thích ứng với môi trường bên ngoài của bé cũng thể hiện sự thông minh.
Giao tiếp cảm xúc: Tương tác xã hội ban đầu
Nét mặt và tiếng khóc của trẻ là những cách quan trọng để trẻ giao tiếp với thế giới bên ngoài. Trẻ 1 tháng tuổi bắt đầu thể hiện những biểu cảm phong phú, chẳng hạn như mỉm cười và thậm chí có thể đưa ra những phản ứng giống như “đàm thoại” thông qua nét mặt và âm thanh khi tương tác với người lớn. Những khả năng tương tác xã hội sớm này là dấu hiệu quan trọng của sự phát triển cảm xúc và nhận thức.
Khi trẻ bắt đầu mỉm cười, đó không chỉ là một phản ứng đơn giản mà còn là một bước tiến trong khả năng giao tiếp. Nụ cười của trẻ thể hiện sự nhận thức về sự hiện diện của người khác và mong muốn kết nối.
Âm thanh mà trẻ phát ra, từ những tiếng khóc cho đến những âm thanh ngẫu nhiên, cũng là một phần quan trọng trong giao tiếp. Tiếng khóc của trẻ không chỉ đơn thuần là một cách để thể hiện sự không thoải mái hay đói bụng, còn là phương tiện để trẻ truyền đạt nhu cầu và cảm xúc của mình.
Khi bố mẹ hoặc người chăm sóc đáp ứng nhu cầu, điều này củng cố cảm giác an toàn, sự gắn kết giữa trẻ và người lớn.
Nét mặt và tiếng khóc của trẻ là những cách quan trọng để trẻ giao tiếp với thế giới bên ngoài.
Học tập và thích ứng: phản ứng với môi trường và trí nhớ
Trí nhớ và khả năng học tập: Trẻ 1 tháng tuổi có thể nhận biết khuôn mặt và âm thanh quen thuộc, đây là biểu hiện ban đầu về trí nhớ và khả năng học tập. Ví dụ, khi giọng nói của mẹ vang lên, bé sẽ tỏ ra bình tĩnh hoặc mỉm cười, đó là phản ứng tích cực với những kích thích quen thuộc.
Khả năng thích ứng: Khả năng thích ứng với môi trường bên ngoài của bé cũng thể hiện sự thông minh. Khả năng thích ứng nhanh với môi trường mới như âm thanh, ánh sáng khác nhau cho thấy não bộ có khả năng thích ứng và linh hoạt rất cao.
Để đánh giá trẻ một tháng tuổi có thông minh hay không, chúng ta không nên chỉ dựa vào một tiêu chuẩn hay thành tích duy nhất mà cần quan sát toàn diện nhiều khía cạnh như phát triển sinh lý, khả năng nhận thức, giao tiếp cảm xúc và khả năng thích ứng trong học tập.
Nhịp phát triển của mỗi bé là khác nhau, bố mẹ nên đồng hành cùng con bằng tình yêu thương và sự kiên nhẫn, quan tâm và hỗ trợ.
Trong hành trình lớn lên, sức khỏe, hạnh phúc và tình yêu thương là tài sản quý giá nhất. Đồng thời, việc quan sát khoa học và kích thích thích hợp có thể giúp thúc đẩy sự phát triển tốt, để con lớn lên khỏe mạnh và vui vẻ dưới sự chăm sóc yêu thương.
