Tư thế ngủ đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của trẻ, nếu ngủ ở tư thế sai, trẻ sẽ dễ mắc hội chứng OSA.
Tư thế ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với giấc ngủ trẻ sơ sinh, bé ngủ ở tư thế không thích hợp có thể dẫn đến nguy cơ nghẹt thở hoặc các vấn đề về đường hô hấp khác. Một trong những tư thế ngủ nguy hiểm chính là khi trẻ nằm sấp. Ngay cả khi trẻ sơ sinh cảm thấy an toàn với tư thế này thì vẫn tiềm ẩn những rủi ro tổn hại đến sức khỏe.
Vậy trẻ ngủ tư thế nào là gây hại đến sức khỏe và tư thế nào là tốt nhất? Cha mẹ có thể điểm qua những tư thế ngủ của trẻ sơ sinh dưới đây để hiểu hơn về vấn đề này.
Những tư thế ngủ phổ biến ở trẻ sơ sinh.
3 tình huống ngủ phổ biến ở trẻ sơ sinh nhưng không được chuyên gia khuyến khích
Các chuyên gia y tế cho rằng tốt nhất cha mẹ không nên cho bé nằm ngủ ở cả 3 trường hợp dưới đây.
Trẻ vừa ngủ vừa uống sữa không tốt cho răng
Một trong những trường hợp phổ biến là cha mẹ thường cho trẻ ngậm bình sữa hoặc núm vú giả khi đi ngủ, và cho rằng đây là cách thoải mái nhất để trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ.
Tuy nhiên, nếu điều này duy trì thành thói quen sẽ khiến trẻ dễ phụ thuộc vào bình sữa hoặc núm vú mới chịu đi ngủ, trẻ sẽ dễ thức giấc nếu mẹ lấy lại những thứ trên, và việc ngậm bình sữa hay núm vú giả trong thời gian dài có thể khiến trẻ bị sâu răng, sặc sữa, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ.
Để tránh cho bé hình thành thói quen ngậm bình sữa hoặc vú giả khi đi ngủ, cha mẹ có thể cho trẻ uống sữa xong và dỗ con ngủ, bỏ dần việc ru ngủ bằng sữa.
Trẻ vừa ngủ vừa ngậm bình sữa dễ gây ra những ảnh hưởng xấu đến răng.
Để trẻ ngủ chung giường, cả cha mẹ và con đều không ngon giấc
Để tiện cho việc chăm sóc bé, nhiều bậc cha mẹ thường cho con ngủ cùng. Tuy nhiên, đây là điều mà các chuyên gia khuyến cáo cha mẹ không nên làm, vì trẻ nhỏ và người lớn có thể ảnh hưởng lẫn nhau, chẳng hạn khi cha mẹ trở mình sẽ gây bất lợi cho giấc ngủ của trẻ.
Đồng thời, mùi trên cơ thể sẽ khiến trẻ dễ bỏ bú, làm trẻ thức giấc và ảnh hưởng đến nhau khi ngủ. Do đó, cùng ngủ trên một giường với con, đôi khi sẽ khiến cả cha mẹ và bé khó ngủ hơn.
Thực ra, rất đơn giản để giải quyết vấn đề này, đó là cha mẹ có thể cho bé ngủ trên giường nhỏ, và cùng phòng với cha mẹ để dễ quan sát và cũng thuận tiện chăm sóc con.
Thay vì để trẻ ngủ chung, cha mẹ có thể cho bé ngủ trên giường nhỏ và cùng phòng để dễ quan sát và cũng thuận tiện chăm sóc con.
Bật đèn ngủ không có lợi cho sự phát triển của trẻ
Để tiện cho việc chăm sóc con, nhiều bậc cha mẹ sẽ bật đèn nhỏ khi con ngủ vào ban đêm. Về lâu dài, điều đó vô cùng bất lợi cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ.
Nếu cha mẹ cần quan sát bé vào ban đêm, nên sử dụng đèn ngủ có độ sáng thấp, hoặc đặt dưới sàn và tắt sau khi sử dụng.
Mặc dù điều này sẽ làm giảm sự ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của bé, nhưng không nên để bé ngủ với đèn ngủ suốt đêm.
Dưới đây là những tác hại của việc bật đèn ngủ thường xuyên cho trẻ, được các chuyên gia cảnh báo.
2 tư thế ngủ dễ khiến trẻ mắc hội chứng OSA
OSA là một hội chứng rối loạn giấc ngủ, nhịp thở của trẻ bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn lặp đi lại trong khi ngủ. Tình trạng này xảy ra là do đường hô hấp trên bị hẹp hoặc tắc nghẽn trong khi ngủ, làm rối loạn sự thông khí bình thường khi ngủ và thay đổi thói quen đi ngủ của trẻ.
Các chuyên gia cảnh báo 2 tư thế ngủ dưới đây khiến trẻ dễ mắc hội chứng OSA, cha mẹ nên lưu ý.
Tư thế ngủ sấp
Đối với trẻ nhỏ, nằm sấp là một tư thế rất thoải mái, có cảm giác như được trở lại tư thế nằm khi còn trong bụng mẹ, dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu hơn.
Tuy nhiên, sức cơ cổ của trẻ còn tương đối yếu, khi nằm sấp, đầu bị chìm xuống sẽ vùi mặt trực tiếp xuống giường và bịt kín mũi miệng, có thể gây nguy cơ ngạt thở.
Các cuộc điều tra và nghiên cứu dịch tễ học đã xác nhận rằng nằm sấp là yếu tố nguy cơ chính gây ra hội chứng ngưng thở ở trẻ sơ sinh, và nguy cơ đột tử do ngủ sấp cao gấp 13,1 lần so với nằm ngửa.
Vì vậy, cha mẹ không nên cho trẻ nằm sấp thường xuyên khi ngủ, chỉ nên để trẻ ngủ tư thế ngày khi có sự giám sát của cha mẹ.
Các cuộc điều tra và nghiên cứu dịch tễ học đã xác nhận rằng nằm sấp là yếu tố nguy cơ chính gây ra hội chứng ngưng thở ở trẻ sơ sinh.
Tư thế ngủ nằm nghiêng
Nằm nghiêng sẽ giúp bé có cảm giác được bao bọc và ngủ ngon hơn, tuy nhiên nằm nghiêng cũng có những nhược điểm tương ứng.
Các cơ của bé sơ sinh vẫn còn rất mềm và đang trong giai đoạn phát triển nên rất dễ bị tật vẹo cổ nếu chỉ nằm nghiêng sang một bên. Nằm nghiêng gây ngưng thở sơ sinh là một tác hại cha mẹ cần cần nhắc khi cho bé ngủ với tư thế này.
Trẻ đang trong giai đoạn tập lẫy rất dễ chuyển từ tư thế nghiêng sang úp mặt, nếu cha mẹ không kịp thời phát hiện có thể gây nguy cơ nghẹt thở, đe dọa tính mạng trẻ.
Nếu cha mẹ lo lắng rằng việc ngủ nghiêng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, cha mẹ nên chú ý và thường xuyên đổi kiểu ngủ cho con.
Tư thế ngủ an toàn và lành mạnh - nằm ngửa
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tư thế ngủ nằm ngửa là tư thế ngủ tương đối lành mạnh cho trẻ sơ sinh, phù hợp với trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi và có thể làm giảm khả năng mắc “Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ sơ sinh”.
Nhưng bé rất dễ thức giấc khi nằm ngửa khi ngủ và rất dễ kích hoạt phản xạ giật mình của bé, gây ra các hiện tượng như giật mình tỉnh giấc, thường xuyên thức giấc vào ban đêm, thời gian ngủ ngắn.
Trẻ sơ sinh dưới 3 tháng tuổi có thể được quấn trong một chiếc khăn để mô phỏng và mở rộng môi trường như được ngủ khi còn trong bụng mẹ để duy trì giấc ngủ của trẻ sâu hơn.
Nếu bé bị trào ngược dạ dày, cha mẹ có thể dùng gối có độ dốc để nâng cao chiều cao của dạ dày và giảm tình trạng trào ngược dạ dày ở một mức độ nhất định.
Sau đó, một số cha mẹ phải hỏi, làm thế nào để em bé ngủ?
Nói chung, nằm sấp không được khuyến khích, nằm ngửa là tư thế ngủ an toàn nhất trong mọi tình huống. Nhưng ngay cả khi nằm ngửa khi ngủ cũng không thể ngăn ngừa hoàn toàn chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ sơ sinh (OSA).
Trên thực tế, không có tư thế ngủ hoàn hảo đối với trẻ, xét cho cùng, tất cả mọi thứ đều có tính xác suất.
Những gì cha mẹ có thể làm để ngăn ngừa hội chứng OSA là đảm bảo rằng đường thở của trẻ được thông suốt trong khi ngủ.
Nằm ngửa là tư thế ngủ thoải mái và an toàn cho trẻ sơ sinh.
PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng, Nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai.
Hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) ở trẻ là gì?
Hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) bao gồm các giai đoạn đóng lại toàn bộ hoặc một phần của đường thở trên xảy ra trong thời gian ngủ và dẫn đến ngừng thở (được định nghĩa là thời kỳ ngưng thở hoặc ngưng thở) > 10 giây).
Biểu hiện bao gồm buồn ngủ ban ngày quá mức, bồn chồn, ngủ ngáy, thức tỉnh lặp đi lặp lại, và đau đầu buổi sáng, đổ mồ hôi vào ban đêm. Các biến chứng có thể bao gồm rối loạn học hành hoặc hành vi, rối loạn tăng trưởng, tâm phế mạn và tăng áp phổi, tăng huyết áp, rung nhĩ…
Khoảng 10 phần trăm trẻ em ngủ ngáy đều đặn, nhưng chỉ 1 đến 3 phần trăm trẻ em ngủ ngáy bị ngưng thở lúc ngủ.
OSA có nguy hiểm đến tính mạng của trẻ không?
Chứng ngưng thở dẫn đến nhiều hệ lụy đi kèm như, giấc ngủ bị xáo trộn trong thời gian dài khiến tình trạng mệt mỏi kinh niên vào ban ngày. Khó tập trung ở trường học ảnh hưởng đến kết quả học tập. Dẫn đến các vấn đề về hành vi bắt chước rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), điển hình như hiếu động thái quá, nổi loạn, bốc đồng.
Tâm trạng khó chịu. Khó kiểm soát cảm xúc, thường xuyên cáu gắt. Trẻ chậm lớn. Có thể gây cao huyết áp, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi một trẻ ngừng thở, lượng oxy trong máu sẽ giảm xuống và mức độ carbon dioxide (CO2) tăng lên. Trẻ có thể bị giảm nhịp tim nghiêm trọng, thậm chí bất tỉnh.
OSA ở trẻ được điều trị như thế nào?
Hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) ở trẻ được điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của từng trường hợp để đưa ra được phác đồ điều trị thích hợp cho trẻ.
Với chứng ngưng thở khi ngủ từ mức độ trung bình đến nặng, bác sĩ có thể giới thiệu trẻ đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng nhi khoa để kiểm tra về việc loại bỏ amidan và adenoids. Cắt bỏ tuyến phụ có thể cải thiện chứng ngưng thở khi ngủ. Các hình thức phẫu thuật đường thở trên khác có thể được khuyến nghị, dựa trên tình trạng của trẻ.
Điều trị áp lực đường thở tích cực, trong áp lực đường thở dương liên tục (CPAP - là thở máy qua mũi với áp lực dương liên tục để phòng và điều trị các trường hợp ngừng thở nặng khi ngủ không rõ nguyên nhân) và áp lực dương đường mật (BPAP), các máy nhỏ nhẹ nhàng thổi không khí qua một ống và mặt nạ gắn vào mũi, hoặc vào miệng của trẻ. Máy đưa áp suất không khí vào phía sau cổ họng của trẻ để giữ cho đường thở của trẻ luôn mở. Các bác sĩ thường điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em bằng liệu pháp tạo áp lực đường thở tích cực khi các phương pháp kể trên không hiệu quả.
Các bài tập về miệng và cổ họng - liệu pháp điều trị cơ cũng giúp cải thiện chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn và chứng ngáy ngủ ở trẻ em.
Đối với những trẻ có triệu chứng rất nhẹ hoặc không có biểu hiện có thể được theo dõi theo thời gian. Trong thời gian này bố mẹ nên chăm sóc, giáo dục trẻ về các thói quen ngủ tốt, để ý các triệu chứng và tái khám để nắm được tình trạng sức khỏe của trẻ.
