Mặc dù có ý thức “truy xuất” nguồn gốc, thành phần nguyên liệu sữa, tuy nhiên rất nhiều người tiêu dùng hiện vẫn bị lạc trong “ma trận” bởi tên gọi sữa không rõ ràng. Hiện nay, Bộ Y tế đã có công cụ để kiểm soát tình trạng này.
Lạc trong “ma trận”
Đứng tần ngần ở quầy sữa nước, anh Lê Hoàng Minh và chị Hoàng Thị Mai ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội không biết chọn cho mình loại nào trước hàng chục nhãn hàng được bày bán trên kệ, có loại ghi là “sữa tiệt trùng”, có loại ghi là “sữa tươi tiệt trùng”.
Anh Lê Hoàng Minh băn khoăn: “Tôi không rõ 2 loại này có khác nhau không, cùng là sữa nước thì chắc đều là sữa tươi, tại sao một loại ghi rõ, một loại không ghi?”
Cũng theo anh Minh, anh biết trên thị trường tồn tại nhiều loại sữa nước. Trong đó có loại sữa tươi nguyên chất và loại sữa được chế biến từ sữa bột.
“Rất khó cho người tiêu dùng như chúng tôi bởi lẽ, dựa trên nhãn mác trên các hộp sữa, tôi không thể phân biệt được loại nào làm từ sữa bột. Theo cách hiểu của tôi, sữa tươi thì thành phần chỉ có sữa bò được qua khâu tiệt trùng rồi đến tay người tiêu dùng. Nhưng như hiện nay thì không rõ sản phẩm nào có yếu tố như vậy” – anh Minh cho hay.
Đứng giữa ma trận các loại sữa, người tiêu dùng không thể phân biệt được đâu là sữa tươi và sữa hoàn nguyên.
Không phải chỉ có anh Minh mà rất nhiều người tiêu dùng Việt băn khoăn trước thực trạng này. Chỉ nhìn sơ qua quầy bán sữa, có thể thấy được ngoài sữa bột công thức được đóng theo quầy riêng, sữa nước tại các cửa hàng, siêu thị được trưng bầy từ 2 -3 quầy với hàng chục nhãn hàng khác nhau từ sữa tiệt trùng, sữa tươi tiệt trùng 100%, sữa tươi thanh trùng đến các loại sữa được gọi là “thức uống bổ sung”…
Đứng trước vô số chủng loại sữa, người tiêu dùng chỉ lựa chọn theo thói quen và thương hiệu chứ không có thông tin để lựa chọn.
Cũng theo anh Minh, do không đủ thông tin trên nhãn mác nên gia đình anh sẽ… thử rất nhiều loại, loại nào ngon thì sẽ mua nhiều hơn, còn không phân biệt loại nào với loại nào. Có ngày anh Minh mua cùng lúc nhiều loại, để thử xem vị có khác nhau không.
Minh bạch thế nào?
Thực tế, việc phân loại sữa dạng lỏng được áp dụng theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm sữa dạng lỏng do Bộ Y tế ban hành năm 2010, với 7 loại là: Sữa tươi nguyên chất thanh trùng, sữa tươi thanh trùng, sữa tươi nguyên chất tiệt trùng, sữa tươi tiệt trùng, sữa tiệt trùng, sữa cô đặc và sữa cô đặc có bổ sung chất béo thực vật.
Với cách phân loại này, trên nhãn mác sẽ không thể hiện được nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu của sản phẩm. Sữa bột nhập về pha với sữa tươi được bán với giá ngang ngửa sữa tươi.
Quy định hiện nay không bắt buộc các nhà sản xuất phải ghi rõ nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu của sản phẩm.
Nhận thấy bất cập đó, 2 năm qua, Bộ Y tế đã không ngừng lấy ý kiến doanh nghiệp, hiệp hội ngành sữa để sửa đổi. Kết quả cuối cùng, tên gọi gây nhầm lẫn là “sữa tiệt trùng” chế biến từ sữa bột hoặc một phần sữa bột đã được sửa thành “sữa hoàn nguyên”, “sữa hỗn hợp”, còn sản phẩm sữa tươi thì ghi rõ sữa tươi nguyên chất và sữa tươi tách béo để phù hợp với nhu cầu sử dụng.
Các điểm mới này đã được quy định trong QCVN 5:1-2017/BYT, có hiệu lực từ tháng 3/2018. Sau thời điểm đó, nhãn mác sữa dạng lỏng sẽ thể hiện đúng bản chất nguyên liệu. Những người tiêu dùng như anh Minh sẽ không còn phải “thử từng loại sữa”, chọn theo kiểu hên xui mà có thể chọn ngay được sản phẩm phù hợp.
