Không ít những thực phẩm quen thuộc hay thậm chí là món ăn yêu thích của nhiều người lại chứa chất độc gây ung thư loại 1.
Ung thư hiện nay là căn bệnh khiến nhiều người lo sợ bởi nó mắc ung thư đồng nghĩa với việc nhận "án tử". Có không ít những thức ăn, đồ uống tiềm ẩn chất gây ung thư mà nhiều người không hề hay biết.
Theo phân tích thực nghiệm của Tổ chức nghiên cứu ung thư Quốc tế (IARC), cùng các tài liệu liên quan khác đã phân các chất gây ung thư thành 5 loại: loại 1, loại 2A, loại 2B, loại 3 và loại 4.
Phân loại chất gây ung thư:
Chất gây ung thư loại 1: Có bằng chứng xác thực là chất gây ung thư ở người.
Chất gây ung thư loại 2A: Có bằng chứng hạn chế về khả năng gây ung thư ở người và có bằng chứng xác thực chứng minh gây ung thư ở động vật.
Chất gây ung thư loại 2B: Có bằng chứng hạn chế hoặc không đủ bằng chứng về khả năng gây ung thư ở người và không đủ bằng chứng gây ung thư ở động vật thí nghiệm.
Chất gây ung thư loại 3: Nghi ngờ gây ung thư ở người, không có đủ dữ liệu chứng minh gây ung thư ở người hoặc động vật.
Chất gây ung thư loại 4: Có thể không gây ung thư cho con người.
Những thực phẩm thuộc chất gây ung thư loại 1
WHO đã công bố danh sách các chất gây ung thư, chất gây ung thư loại 1 liên quan đến thực phẩm chứa các chất như acetaldehyd, nicotine, benzopyrene, aflatoxin, nitrosamine (tiền chất là nitrite).
1. Rượu
Miễn là rượu dù chỉ uống một chút cũng đều gây hại cho cơ thể. Kết luận của Tổ chức Nghiên cứu Ung thư quốc tế (IARC) cho thấy rượu bia là chất gây ung thư khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, đại trực tràng, gan và ung thư vú ở phụ nữ. Tiêu thụ rượu bia ở mức độ nào cũng có nguy cơ ung thư.
Khi vào cơ thể, dưới tác dụng của enzym alcohol dehydrogenase, rượu được oxy hóa thành acetaldehyde là một chất gây ung thư bằng cách làm tổn thương DNA. Việc uống rượu làm tăng acetaldehyde trong nước bọt, làm tổn thương DNA ở các tế bào niêm mạc miệng, họng, thực quản và đường hô hấp trên.
Hiệp hội Ung thư lâm sàng Hoa Kỳ (ASCO) đã chính thức ban hành một tuyên bố xác nhận rằng rượu là một yếu tố gây ung thư. Rượu có liên quan đến các khối u khác nhau như ung thư gan, ung thư miệng, ung thư thực quản và ung thư thanh quản. 5,8% trường hợp tử vong do ung thư là vì nghiện uống rượu.
Ngoài ra, năm 2018, các nhà khoa học tại Đại học Cambridge đã tìm thấy thông qua nghiên cứu mô hình động vật rằng rượu và chất chuyển hóa acetaldehyd có thể có tác động đáng kể đến các tế bào gốc tạo máu, gây đột biến gen không thể đảo ngược.
2. Thuốc lá
Theo báo cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ năm 2018, hút thuốc lá chủ động và hút thuốc thụ động là nguyên nhân phổ biến nhất gây ung thư (19,4%) và tử vong (29,6%).
Khói thuốc lá và thuốc lá có chứa hơn 8.000 hợp chất, trong đó hơn 70 chất đã được IARC xác định là chất gây ung thư cho người và động vật. Ngoài nicotine, trong thuốc lá còn có cả benzopyrenes và nitrosamine.
Hút thuốc có thể gây ra nhiều loại ung thư bao gồm ung thư phổi, ung thư miệng, ung thư vòm họng, ung thư thực quản, ung thư thận, ung thư gan, ung thư tuyến tụy, ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng.
Ngoài ra, thuốc lá cũng chứa chất phóng xạ. Khi thuốc lá cháy, những chất phóng xạ này được giải phóng trong khói thuốc và người dù không hút thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc cũng có nguy cơ bị ung thư phổi.
3. Đồ nướng
Mùi thơm và hương vị của thịt nướng thật sự rất hấp dẫn nhưng có thể tiềm ẩn chất gây ung thư loại 1. Benzo(α)pyrene thuộc về chất gây ung thư loại 1 và có đủ bằng chứng gây ung thư ở người. Khi thịt và các thành phần khác tiếp xúc trực tiếp với ngọn lửa hoặc nướng ở nhiệt độ cao, rất có khả năng sẽ sản sinh ra chất benzo(α)pyrene, bao phủ trong thực phẩm hoặc thông qua khói dầu được con người hít vào cơ thể.
Nếu bạn là người nghiện ăn thịt nướng, trước khi nướng hay ướp thịt, cá với các nước sốt có chứa các thành phần như nước chanh hoặc nước tỏi để giảm sản xuất các amin dị vòng. Việc nướng chậm hoặc bọc giấy thiếc có thể làm chậm quá trình phân hủy chất béo và không tạo ra quá nhiều benzen. Đồng thời khi ăn nướng nên ăn kèm thêm nhiều rau. Tất nhiên, cố gắng hạn chế ăn ít đồ nướng càng tốt.
4. Thực phẩm nấm mốc
Mộc nhĩ ngâm nhiều ngày, ngô, lạc mốc,... và dầu tự ép trong các xưởng nhỏ có thể bị nhiễm aflatoxin . Chất độc cực cao này được Tổ chức Y tế Thế giới chỉ định aflatoxin là chất gây ung thư loại 1 vào năm 1993. Độc tính của nó mạnh gấp 68 lần so với asen và 10 lần so với kali xyanua. 1mg aflatoxin đã đủ để gây ung thư cho mô gan.
Nếu thức ăn đã bị mốc, bạn tuyệt đối không nên ăn. Ngoài ra, chúng ta cũng phải chú ý tránh nấm mốc ở các đồ dùng nhà bếp bằng tre, gỗ. Lau chùi và bảo quản khô các dụng cụ nhà bếp như thớt gỗ, đũa, lồng đũa,... để tránh sản xuất aflatoxin.
5. Đồ ăn ngâm, muối
Những thực phẩm ngâm, ướp này có chứa một lượng lớn nitrite, có thể phản ứng với các amin bị phân hủy protein để tạo thành nitrosamine, là chất gây ung thư loại 1. Nhiều bệnh ung thư có liên quan đến nitrosamine, như ung thư thực quản, ung thư dạ dày và ung thư gan.
Cuối cùng, cần lưu ý rằng bất kỳ chất độc hại nào cũng phải đạt đến liều lượng nhất định mới có thể gây độc hại hoặc gây ung thư. Vì vậy bạn không thể bị ung thư ngay lập tức sau khi chỉ ăn một lần. Nguyên nhân gây ung thư thực sự rất phức tạp. Tuy nhiên đề phòng vẫn sẽ luôn tốt hơn là chữa trị.
