Nằm ở mặt tiền phố Hàng Bạc (Hoàn Kiếm, Hà Nội) - một trong những vị trí đắt đỏ bậc nhất phố cổ hiện nay, căn biệt thự của ông Phạm Ngọc Giao gây bất ngờ với lối kiến trúc nhà vườn rộng 700m2, đủ loại cây cối, hoa cỏ. Đây cũng là giá trị đặc biệt nhất của căn nhà khiến ông Giao từng từ chối nhiều cu
Ông Phạm Ngọc Giao (80 tuổi) là chủ nhân đời thứ 3 của căn biệt thự cổ nằm ở mặt tiền phố Hàng Bạc. Trước đó, năm 1944, nơi đây thuộc sở hữu của bà Phạm Thị Tốn - một thương gia trên phố Hàng Bồ. Về sau, căn nhà được cụ ông Phạm Văn Thanh (bố ông Giao) và cụ bà Phạm Thị Tề (mẹ ông Giao) - Là những thợ kim hoàn nức tiếng ở Hà Nội đầu thế kỷ 20 mua lại.
Để có được căn biệt thự rộng 700m2 xuyên phố này, bố mẹ ông Giao xưa là chủ hiệu vàng Sư Tử “danh bất hư truyền” nức tiếng giàu có ở phố cổ Hà Nội đã phải bán 3 căn biệt thự trên phố Hàng Vôi, Hàng Bạc, Hàng Bè. Trong hình là cụ bà Phạm Thị Tề (mẹ ông Giao)
Căn biệt thự xây dựng năm 1945 bởi một kiến trúc sư thuộc thế hệ đầu tiên của trường Cao Đẳng Mỹ thuật Đông Dương thiết kế. Năm 1947 xây dựng hoàn thiện với phong cách kiến trúc Pháp kết hợp cùng nét đẹp của đình làng Việt tạo ra sự hài hòa, vừa truyền thống vừa hiện đại cho toàn bộ ngôi nhà.
Nét đặc sắc nhất thể hiện phong cách Việt trong ngôi nhà là mái ngói uốn cong. Ở mỗi góc đầu đao là hình mây được cách điệu uyển chuyển như đang bay lượn. Do mảnh đất không vuông vức nên ông nội ông Giao cùng nhà thiết kế đã sáng tạo ra một góc mái ngói có tới hai đầu giao để khắc phục khiếm khuyết đó. Phần xương cốt mái ngói chính là gỗ lim.
Chính sự kết hợp Đông – Tây đã tạo ra điểm khác biệt mà ít căn biệt thự nào cùng thời có được. Kết cầu bên ngoài nhìn vào là nhà ống nhưng bên trong lại là nhà vườn với hệ thống sân vườn rộng 180m2, gồm các loại cây cối, hoa lá như: Tre, lộc vừng, cau, bơ, hồng xiêm… sau đó mới tới hệ thống nhà ở.
Ẩn mình đằng sau sự sầm uất của mặt tiền Hàng Bạc, khu vườn ngập tràn cây xanh là một khung cảnh hiếm có mà bất kỳ căn biệt thự phố cổ nào cũng mong muốn được sở hữu.
Lối kiến trúc “nhà xuyên phố” cho phép hoạt động kinh doanh được diễn ra ở cửa trước là số 115 Hàng Bạc và cổng sau nằm ở số 6 Đinh Liệt. Nhưng ở giữa vẫn là khoảng không gian bình yên, xanh mát để cuộc sống sinh hoạt không bị làm phiền.
Điểm đặc biệt tiếp theo phải kể đến là hệ thống sân vườn nơi có giếng cổ và bể cảnh – được coi như đôi mắt ngọc trong tổng thể kiến trúc.
Theo ông Giao, giếng cổ này đã có từ khi gia đình ông chuyển tới đây. Khi có nước máy dùng, bố mẹ ông đã định lấp đi nhưng bạn bè khuyên ngăn vì đây là phong thủy của căn nhà. Đến nay, gia đình coi đây như chiếc tủ lạnh thiên nhiên vì khi thả những chai nước xuống giếng sẽ nhanh mát như để vào tủ lạnh.
Khu vực bên trong ngôi nhà cũng không kém phần xa hoa, với nhiều đồ nội thất, trang trí đắt giá. Trong phòng đọc sách, ông Giao giới thiệu về bộ bàn ghế cổ có họa tiết mang phong cách của Louis XIV, bộ bàn ghế có từ những năm 1935 do nghệ nhân Pháp làm ra.
Ngoài ra, nhiều đồ vật, vật liệu xây dựng căn biệt thự được nhập từ Pháp về đến nay vẫn được giữ gìn và sử dụng bình thường.
Nền nhà được làm từ bê tông nguyên khối rắn chắc, càng đi nhiều càng bóng loáng. Các cánh cửa nhà chạm trổ tinh xảo đến giờ vẫn còn nguyên vẹn.
“Từ khi bà cụ nhà tôi mất, căn phòng nơi cụ ở trở thành phòng thờ và mọi đồ đạc vẫn được giữ nguyên vẹn. Đây, hai câu đối này là gia đình tôi được tặng bởi một nhà nho vào năm 1926 và được lưu giữ cho đến nay. Nó như một món đồ kỉ niệm thiêng liêng” – Ông Giao vừa chỉ tay về phía đôi câu đối vừa chia sẻ.
Cầu thang lên các phòng của ngôi nhà được chế tác bằng bàn tay tài hoa của các nghệ nhân chuyên xây dựng các biệt thự cổ, có chiều rộng 1m, các bậc cách nhau 20 phân.
Với ông Giao, ngôi nhà không còn mang giá trị kinh tế, không thể định giá bằng tiền, hoặc nhiều tiền. Đây là nơi ông cùng cha mẹ mình đã sinh sống hàng chục năm, nó không chỉ chứa đựng nhiều kỷ niệm mà còn là niềm tự hào của cả gia đình ông. Ông Giao rất vui khi có bạn bè, du khách tới chơi nhưng khách đến hỏi mua nhà, ông đã nhiều lần kiên quyết từ chối.
