Trong những giai thoại về các đại gia của Sài Thành ngày trước, không ai là không biết đến chú Hoả, người sở hữu hàng chục ngàn căn nhà khắp Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn. Hành trình từ hai bàn tay trắng gây dựng cơ nghiệp lừng lẫy của chú Hoả đến nay vẫn còn lưu truyền.
Sài Gòn xưa vốn không hiếm những đại gia giàu có nức tiếng, khối tài sản đất đai “thẳng cánh cò bay". Một trong số đó phải kể đến chú Hoả. Người Sài Gòn lúc bấy giờ có câu “Đi tàu chú Hỷ, ở nhà chú Hoả”, trong đó vế nói về chú Hoả là người đàn ông “vua nhà đất" với 20.000 căn nhà khắp Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn.
Nếu xếp hạng độ giàu có của các đại gia thời bấy giờ, người Sài Gòn có câu: “Nhất Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Hoả”, chỉ “Tứ đại phú hào” không ai là không biết đến về khối tài sản siêu “khủng”.
Hình ảnh hiếm hoi về chú Hoả được lưu truyền lại
Sự thật về đại gia sở hữu 20.000 căn nhà khắp Sài Gòn hoa lệ
Nhờ tính siêng năng và tốt bụng, khi làm việc cho một ông chủ người Pháp, chú Hoả nhận được sự tin tưởng, cho vốn mở một tiệm cầm đồ để khởi nghiệp kinh doanh. Tiệm cầm đồ đó nằm ở góc đường Phó Đức Chính và Nguyễn Thái Bình ngày nay.
Từ khu đất này, chú Hoả mua và xây 3 căn nhà sát nhau trên đường Phó Đức Chính, mỗi căn cho 1 người con trai. Về sau các con của chú Hoả xây dựng lại thành 3 toà nhà nguy nga và hiện được sử dụng làm Bảo tàng Mỹ thuật của TP.HCM.
Bảo tàng Mỹ thuật tại TP.HCM hiện tại
Sau một thời gian mở tiệm cầm đồ, chú Hoả đổ vào ngành bất động sản, mua trước những khu đất sắp quy hoạch. Theo một số thông tin, chú Hoả thành lập công ty bất động sản Hui Bon Hoa, sau đó phát triển cực thịnh vào khoảng cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
Công ty này sở hữu 20.000 căn nhà ở Sài Gòn (có tư liệu cho là 22.000 căn nhà). Các công trình nhà này đóng góp quan trọng trong việc xây dựng thành phố Sài Gòn thời điểm đó. Thậm chí sự giàu có từ công ty của chú Hoả còn khiến nhà cầm quyền Pháp phải kính nể.
Một số công trình đến hiện nay gắn liền với giai thoại về chú Hoả và gia đình tại Sài Gòn có thể kể đến như: Khách sạn Majestic nằm ở góc đường Tôn Đức Thắng và Đồng Khởi (quận 1), Bảo tàng Mỹ thuật (97A, Phó Đức Chính, quận 1)...
Bên cạnh kinh doanh, chú Hoả còn chia sẻ với cộng đồng với loạt công trình phúc lợi xã hội vẫn tồn tại đến tận ngày nay như: Bệnh viện đa khoa Sài Gòn, Bệnh viện phụ sản Từ Dũ, Trường THCS Minh Đức (quận 1), Bệnh viện Nguyễn Trãi (quận 5)...
Hình ảnh Bệnh viện Từ Dũ thời điểm đó
Khách sạn Majestic nằm ở khu vực đắc địa trung tâm Sài Gòn
Giàu lên từ vựa ve chai và nhiều giai thoại ly kỳ về cuộc đời
Câu chuyện khởi nghiệp của chú Hỏa được chia sẻ cũng gây nhiều sự chú ý khi đi lên từ hai bàn tay trắng và gánh ve chai, tạo dựng sự nghiệp lừng lẫy đến người đời sau vẫn còn nhắc lại.
Được biết chú Hoả có xuất thân nghèo khổ, kiếm sống bằng nghề buôn bán phế liệu. Trong một lần thu mua ve chai, ông nhặt được một túi vàng nằm trong một chiếc nệm cũ. Thông tin khác thì cho rằng chú Hoả mua được bức tượng đúc đồng nhưng bên trong chứa đầy vàng.
Cuộc đời ông bắt đầu thay đổi khi chính quyền Pháp mở cuộc đấu giá thanh lý 20.000 máy truyền tin cũ, không còn giá trị sử dụng. Chú Hoả đã mua lại số hàng này, nhờ vào kinh nghiệm nhiều năm buôn phế liệu ông đã phân loại thành công được “vàng” từ những truyền tin tưởng chừng vô giá trị.
Theo một số thông tin khác thì cho rằng chú Hoả mua trúng đồ cổ, nhờ thạo chữ Hán nên biết được nguồn gốc từ thời Nguyên, đời Thanh, đời Hán. Do đó từ nghề mua ve chai, ông tạo lập được gia sản đầu tiên khi bán những món đồ cổ. Cũng có truyền miệng lại rằng chú Hoả hùn hạp thầu khuếch trương các tiệm cầm đồ, mua đất cất nhà bán hoặc cho thuê…
Cũng có giai thoại cho rằng chú Hoả rành về phong thuỷ nên đã an táng mộ cha của ông đúng long mạch, nên nhờ vậy mà làm ăn trở nên phát đạt nhanh chóng. Tài liệu ghi lại rằng sau khi có một số vốn nhất định, chú Hỏa đã hùn hạp với người Pháp, thầu các tiệm cầm đồ trong Nam Kỳ, mua đất, cất nhà bán hoặc cho thuê. Nhờ vậy chú được chia một số tiền lớn, làm chủ các sản nghiệp đất cát khắp lục tỉnh, nhiều nhất là ở Sài Gòn, chợ lớn…
Có nhiều giai thoại về việc giàu lên nhanh chóng, có nhiều nhà của chú Hoả
Các giai thoại trên đều mang tính chất mơ hồ nhưng hầu như giai thoại nào cũng đề cập đến sự cần mẫn làm ăn, chịu khó, biết sử dụng lợi thế của bản thân mình trong quá trình kinh doanh, biết tích lũy vốn và khuếch trương công việc làm ăn ngày càng to lớn.
Theo lịch sử ghi chép lại, sinh thời, chú Hỏa nổi tiếng là người sống có đạo đức, tử tế. Mặc dù làm kinh doanh nhưng ông không bao giờ bất chấp vì lợi nhuận. Chú Hỏa đông con, nhiều cháu nhưng nhờ đạo đức của chú mà con cháu trong gia đình, dòng họ vô cùng nền nếp, yên ấm, sống đạo đức, tử tế.
Dù thường gọi là chú Hoả, nhưng vẫn có những thông tin khác nhau về tên thật của người đàn ông này. Nhiều tài liệu cho rằng tên của chú Hoả - Hui Bon Hoa là Hứa Bổn Hoà.
Một bức tượng về chú Hoả
Theo nhà nghiên cứu Vương Hồng Sển: “Hui Bon Hoa có nhiều con cháu luôn luôn hòa thuận, gia tài giữ nguyên vẹn không chia phần manh mún, chỉ cùng nhau chia lợi tức, và mỗi khi cần dùng số tiền to tát thì người trong họ phải xin chữ ký của người trưởng huynh, khi ấy ngân hàng mới phát bạc".
Có thể nói chú Hỏa đã sống một cuộc đời vô cùng ý nghĩa, đóng góp được nhiều cho cộng đồng, người dân. Bởi thế khi nhắc tới ông, người ta vẫn dành cho chú Hỏa một sự nể phục và yêu mến.
