Bà Nguyễn Thị Anh là hoàng thái hậu tàn ác nhất lịch sử Việt. Bà nham hiểm, vì quyền lực mà không từ bất cứ thủ đoạn nào.
Nguyễn Thị Anh (1422 – 1459) là phi tần của vua Lê Thái Tông, mẹ đẻ của hoàng đế Lê Nhân Tông. Bà là vị hoàng thái hậu tại vị đầu tiên và duy nhất của triều đại nhà Hậu Lê được nhiếp chính, giải quyết việc đất nước thay hoàng đế.
Ra tay sát hại chồng rồi tạo lên thảm án tru di tam tộc
Theo Đại Việt thông sử, Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh hội tụ đủ mọi tố chất cần có của bậc mẫu nghi thiên hạ. Bà xinh đẹp, thông minh và vô cùng sáng suốt nên được vua Lê Thái Tông sủng ái. Nhưng dân gian đồn rằng: Bà là hoàng thái hậu tàn ác nhất lịch sử Việt. Bà nham hiểm, vì quyền lực mà không từ bất cứ thủ đoạn nào.
Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh nhập cung khi vua Lê Thái Tông đã lập con trai Lê Nghi Dân làm thái tử, vì thế quyền lực rất yếu. Sau đó vua truất ngôi vị thái tử rồi tống giam mẹ của Lê Nghi Dân vào lãnh cung. Đúng lúc, bà Nguyễn Thị Anh hạ sinh hoàng tử Lê Băng Cơ nên được vua sủng ái hơn gấp bội. Năm 1441, vua Lê Thái Tông lập Bang Cơ làm thái tử.
Về chuyện Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh mang thai, người đời dị nghị bà đã có thai trước khi vào cung và Bang Cơ không phải con ruột của vua Lê Thái Tông. Có tin đồn trước khi vào cung, bà dan díu với một người thuộc chi dưới của ông nội vua Lê Thái Tông. Đặc biệt, từ khi bà gặp vua đến lúc hạ sinh hoàng tử chỉ vọn vẹn 6 tháng.
Phỏng dựng chân dung bà Nguyễn Thị Anh. Ảnh: Le Duy Ngo.
Cùng thời điểm, một phi tần của vua đang mang long thai. Sợ chuyện bại lộ, ngôi vị sẽ thuộc về con của phi tần kia nên bà Nguyễn Thị Anh bày mưu trừ hậu họa. Bà cấu kết với hoạn quan tâm phúc bên cạnh mình là Đinh Thắng làm giả một hình nhân rồi lấy bảy mũi kim đâm vào lưng và ngực, dưới chân ghi chữ Bang Cơ và cố tình để cho một cung nhân bắt được tâu lên vua.
Là chủ mưu nhưng đóng vai trò người bị hại, bà khiến tất cả sự chú ý tại thời điểm đó đổ dồn về phi tần kia mà không có chút sơ hở. Vua vô cùng băn khoăn trước việc này và hạ chỉ khép vào tội phát lưu, đày đi xa.
Phát hiện điều bất thường, quan hành khiển Nguyễn Trãi lập tức can gián. Ông cho rằng một vài chứng cứ không xác đáng chưa đủ để có thể kết tội, đồng thời xin phép vua để mình đích thân điều tra sự việc này.
Được sự đồng ý của vua, ngay trong đêm, vợ lẽ của Nguyễn Trãi đưa phi tần kia ra ẩn náu ở chùa. Nhiều nhà sử học nghi vấn rằng, hành động sau đó của bà Nguyễn Thị Anh còn độc ác hơn.
Sau khi phi tần kia sinh hạ Hoàng tử Tư Thành, lời đồn đại về dòng máu của thái tử Bang Cơ ngày một nhiều. Nhân thời điểm con trai còn đang ở ngôi thái tử, bà chủ động ra tay “xử” Nguyễn Trãi.
Nhân dịp vua về thăm Nguyễn Trãi, sợ Nguyễn Trãi gièm pha mình và nói tốt Tư Thành nên bà sai người sát hại chồng rồi đổ tội cho vợ chồng Nguyễn Trãi. Thảm án này đã khiến gia đình Nguyễn Trãi bị tru di tam tộc và tạo nên nỗi oan ngàn đời.
Trong tác phẩm Văn chương Nguyễn Trãi, tác giả Bùi Văn Nguyên viết: “Cuối cùng bọn gian thần phía bà phi Nguyễn Thị Anh âm mưu giết hại vua Lê Thái Tông, Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ để giành ngôi cho Bang Cơ khỏi rơi vào tay Tư Thành, người được Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ ủng hộ”.
Thẳng tay sát hại công thần
Năm 1442, Hoàng thái tử Bang Cơ lên ngôi khi chỉ mới 2 tuổi, đổi niên hiệu là Thái Hòa, tức là vua Lê Nhân Tông. Bà Nguyễn Thị Anh được dâng tôn hiệu Hoàng thái hậu.
Chân dung vua Lê Nhân Tông.
Do vua tuổi đời còn nhỏ nên mọi chuyện chính sự đều do hoàng thái hậu nắm giữ. Bà đã chỉ huy công thần là Trịnh Khả và Trình Khắc Phục dẹp tan giặc ngoại xâm quấy nhiễu bờ cõi nước ta. Dù vậy 2 công thần này cũng không tránh được họa sát thân khi bị hoàng thái hậu ban chết vào năm 1451.
Năm 1453 vua Lê Nhân Tông lên 13 tuổi, bà Nguyễn Thị Anh rút vào hậu cung, giao lại triều chính cho con. Nhưng lời đồn Bang Cơ không phải là con ruột của vua Lê Thái Tông năm xưa vẫn còn văng vẳng khiến cho Lê Nghi Dân có ý làm loạn, đoạt lại ngai vàng.
Đại Việt thông sử ghi chép, vua Nhân Tông nghĩ Nghi Dân là anh ruột nên không có ý đề phòng. Ngày 3/10/1459, Nghi Dân trong đêm cùng các thủ hạ bắc thang vào tận trong cung cấm giết vua Nhân Tông. Hôm sau hoàng thái hậu cũng bị giết, thọ 38 tuổi.
Trong chiếu lên ngôi, Lê Nghi Dân nêu rất rõ lý do dẫn đến chính biến và những việc liên quan tới hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh làm khi bà còn sống, trong đó có cả việc giết đại thần diệt khẩu trong thời gian nhiếp chính.
Sau khi lên ngôi được 8 tháng, Lê Nghi Dân bị giết. Hoàng tử Lê Tư Thành lên ngôi (vua Lê Thánh Tôn)g. Vua chính thức làm tang lễ cho Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh, truy tôn là Tuyên Từ Nhân Ý Chiêu Túc Hoàng thái hậu.
